https://bel.sputnik.by/20160813/1024728922.html

Мядовы Спас: раскуры дымар і даглядай пчол!

Мядовы Спас: раскуры дымар і даглядай пчол!

Sputnik Беларусь

І вокам міргнуць не паспелі, як прамінула лета! Здаецца, нядаўна святкавалі Троіцу, ушаноўвалі маладую зеляніну, дбалі пра будучы ўраджай – і вось ён ужо... 13.08.2016, Sputnik Беларусь

2016-08-13T13:00+0300

2016-08-13T13:00+0300

2022-04-14T15:49+0300

спадчына

беларусь

ларыса мятлеўская

нацыянальныя традыцыі

беларуская кухня

https://cdnn11.img.sputnik.by/img/102474/06/1024740667_0:300:3200:2100_1920x0_80_0_0_395dd32f1655d59f138089223dbb4e1c.jpg

Ларыса Мятлеўская, SputnikАд 14 па 29 жніўня святкуем Спас — старажытнае земляробчае свята, звязанае з выспяваннем пладоў. Згодна з народнымі традыцыямі гэта свята святкуюць тройчы.Тры СпасыПершы — мядовы Спас, або Макавей (14 жніўня па новым стылі);Другі — Вялікі Спас, яблычны Спас — свята Праабражэння Гасподняга (19 жніўня н.ст.);Трэці — Малы, "хлебны", "арэхавы" Спас (29 жніўня н.ст.).Як і большасць значных свят, Мядовы Спас, або Макавей, пачынаўся са святочнага набажэнства ў царкве, дзе ў гэты дзень асвячалі мёд. Для пчаляроў гэта быў асаблівы дзень. Напярэдадні свята мёд даставалі з вулляў. Не аднойчы ў маленстве я назірала гэты ўрачысты рытуал, бо гадавалася ў сям'і пчаляроў. Даглядалі пчол дзед, бацька і дзядзька. Вось як гэта адбывалася. Раскуры дымар і даставай пчол!У сонечны дзень зранку дзед даставаў чыстую бялізну, белы халат і маску-мяшок на галаву, добра мыў рукі і націраў іх пчалінай травой. Далей апранаўся і прасіў каго-небудзь шчыльна завязаць рукавы на запясцях, каб пчолы не пазапаўзалі пад адзенне.Браў загадзя раскураны бярозавым грыбам дымар і адпраўляўся да вулляў. На гэты час жывёл пакідалі ў хляве, а дзеці і самі хаваліся ў хаце, з нецярплівасцю чакаючы самага смачнага пачастунка — свежага мёду ў сотах, які можна было смактаць праз саламіну, выдраную са страхі старой хаты.Дарэчы, паводле народнага звычаю, калі, даглядаючы пчол, бортнік у гэты дзень пашкадуе даць мёду хоць аднаму з дзяцей, прысутных пры гэтым, пчолы прападуць.Ну, а далей дзед, Грыб Андрэй Савельевіч, на абед запрашаў суседзяў і частаваў іх хмельным мядовым квасам — медавухай, мёдам з салодкімі агуркамі і аржаным хлебам. Быў на стале і кіслы аўсяны кісель, які бабуля Сцепаніда загадзя гатавала і таксама падавала з мёдам. Рабілася гэта для таго, каб суседзі не крыўдзіліся, калі іх часам за лета джалілі пчолы.Знікнуць пчолы — свету канец!А яшчэ я змалку памятаю байку пра тое, адкуль з'явілася пчала. Было гэта прыкладна так.Старэнькі дзядок Іспас хадзіў па зямлі і правяраў, ці паўсюдна ў яго гаспадарцы парадак. Ідзе ён па моры-акіяне і бачыць, як пасярэдзіне на вялікім камені прыгожая дзяўчына сядзіць і горка плача.Спас падыйшоў да яе да й пытае, чаго, маўляў, гаруеш? А яна яшчэ горай плача і нічога не кажа яму, а ён ёй: можа, дапамагу твайму гору. А яна яму і распавяла, што ўцякла на мора ад Божага гневу, бо як у школе Бог распавядаў пра стварэнне свету, св. Пётра шчыпаў яе ціхенька за бок і яна не пачула ўсе Божыя словы, а перапытаць пасаромелася, вось і ўцякла ў роспачы на мора-акіян плакаць.Шкада стала Іспасу дзяўчыну і вырашыў ён ператварыць яе ў пчаліную матку, а слёзы яе зрабіліся маленькімі пчолкамі. Вось такая гісторыя. А пчолы і цяпер лічацца Божымі істотамі. Кажуць, як у свеце знікнуць пчолы, то хутка і Свету канец!Спасаўка-ласаўка. Пачастункі старога бортніка.Наперадзе двухтыднёвы пост, празваны ў народзе "спасаўкай-ласаўкай". У адрозненне ад "пятроўкі-галадоўкі" ў гэтую багатую на грыбы і гародніну пару селянін ужо не адчуваў сябе такім галодным.Ігрушы з мёдамСалодкія, але не пераспелыя ігрушы нарэзаць, як вам хочацца. Мне падабаецца кружочкамі. Цяпер паліце іх мёдам і ў хуткім часе падавайце на стол.Для гэтага ласунка лепш прыдадуцца сакавітыя летнія (раннія) ігрушы. Але скурка ў іх вельмі далікатная, таму і падаваць на стол іх трэба амаль толькі зрабіўшы.Аўсяны кісельЯ не заклікаю вас рабіць аўсяную муку або аўсяныя шматкі. Іх лёгка купіць цяпер у краме. Тым не менш, у шасцідзесятыя гады мінулага стагоддзя ў вёсках пад Мінскам, як у даўніну, рабілі крупы з аўса, малолі з іх муку і гатавалі кісель.Дарэчы, традыцыя прыгатавання аўсяных кісялёў не менш 1000 гадоў! І яшчэ лічыцца, што стравы з аўса здольны пазбавіць дрэннага настрою. Я гарантую вам цудоўны настрой, калі вы пакаштуеце кісель, прыгатаваны па наступным рэцэпце:1 шклянка аўсянай мукі2 шклянкі вадыванільны цукарВясёлых святаў і смачна есці!

беларусь

2016

Навіны

ru_BY

спадчына, беларусь, ларыса мятлеўская, нацыянальныя традыцыі, беларуская кухня