Напісанне вялікай літары: моўная хвілінка са Sputnik
© Sputnik / Альфред Микус
Падпісацца
У даведках для школьнікаў і іх бацькоў Sputnik разглядае правілы і найбольш складаныя аспекты вывучэння беларускай мовы. Сёння наша тэма – напісанне малой і вялікай літары.
Каб вызначыцца з тым, якія словы павінны пісацца з вялікай літары, мы вылучым некалькі катэгорый і разгледзім асабовыя назвы, назвы геаграфічных і астранамічных аб'ектаў, рэлігійныя і міфалагічныя назвы, назвы дзяржаўных органаў і арганізацый, пасад і званняў, дакументаў і твораў, падзей і дат, а таксама прэмій, сімвалаў і назвы, якія бяруцца ў двукоссе.
Асабовыя назвы і словы, утвораныя ад іх
З малой літары пішуцца:
- імёны і прозвішчы ў множным ліку (калі ўжываюцца ў зневажальным сэнсе): гарлахвацкія, тулягі;
- адносныя прыметнікі, якія былі ўтвораны ад імён і прозвішчаў і ўжываюцца ў складзе фразеалагізмаў або састаўных агульных назваў: коласаўскія паэмы, гордзіеў вузел, траянскі конь.
Казачныя, міфалагічныя, рэлігійныя назвы і вытворныя ад іх
З малой літары пішуцца:
- слова бог (гасподзь) ва ўстойлівых выразах і спалучэннях з асабовай назвай: дзякуй богу, бог яго ведае, бог Пярун;
- агульныя назвы ўяўных істот: анёл, дамавік, кікімара, эльф і г.д.;
- уласныя назвы ўяўных і казачных істот і герояў літаратурных твораў, калі ўжываюцца ў якасці агульных: цацка снягурка, баба-яга (зневажальна пра непрыемную жанчыну).
Геаграфічныя і астранамічныя назвы
З малой літары пішуцца:
- словы з агульным родавым значэннем у састаўных геаграфічных і астранамічных назвах: мора, возера, гара, рака і г.д.;
- службовыя словы ва ўласных геаграфічных назвах: Растоў-на-Доне, Арадур-сюр-Глан;
- назвы геалагічных эпох: эпоха неаліту, ледніковы перыяд.
Назвы дзяржаўных органаў і арганізацый
З малой літары пішуцца:
- назвы аддзелаў і розных падраздзяленняў навуковых і адукацыйных устаноў, іх органаў кіравання: кафедра класічнай філалогіі, вучоны савет філалагічнага факультэта БДУ, але Агульны сход Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі.
Назвы пасад і званняў
Назвы прэмій, узнагарод, прызоў, грамат, сімвалаў і рэліквій
Назвы твораў, дакументаў і іх зводаў, унікальных прадметаў
З малой літары пішуцца назвы стыляў у мастацтве і архітэктуры: барока, мадэрн, імпрэсіянізм.
Назвы перыядаў і эпох, падзей, дат, святаў
З малой літары пішуцца:
- назвы родаў і відаў знамянальных падзей: мезазойская эра, лютаўская рэвалюцыя, санітарны дзень;
- назвы гістарычных эпох і падзей, якія не з’яўляюцца ўласнымі назвамі: сярэднявечча, паўстанне.
Назвы з двукоссем
Чытайце таксама:
- Канчаткі назоўнікаў у родным склоне: моўная хвілінка са Sputnik
- Ступені параўнання прыметнікаў: моўная хвілінка са Sputnik
- Ужыванне прыназоўнікаў: моўная хвілінка са Sputnik
- ЦТ па беларускай мове: фанетыка, арфаэпія, арфаграфія
- ЦТ па беларускай мове: маўленне, тэкст, стылістыка
