https://bel.sputnik.by/20210816/shok--zhakh-svet-ubachy-u-afganstane-svoy-ls-1055702756.html

Шок і жах: свет убачыў у Афганістане свой лёс

Шок і жах: свет убачыў у Афганістане свой лёс

Sputnik Беларусь

За адзін дзень, за лічаныя гадзіны дваццацігадовыя намаганні, што Захад выдаткаваў на барацьбу з "Талібану" * i вестэрнізацыю Афганістана, ператварыліся ў... 16.08.2021, Sputnik Беларусь

2021-08-16T15:46+0300

2021-08-16T15:46+0300

2021-08-16T15:46+0300

зша

афганістан

захад

https://cdnn11.img.sputnik.by/img/07e5/08/10/1055690038_0:0:3357:1888_1920x0_80_0_0_f92fffddf2e07ae60d75f5034514a074.jpg

Яшчэ позна вечарам у суботу, нагадвае аглядальнік РІА Навіны Ірына Алксніс, аналітыкі абмяркоўвалі, наколькі затрымаюць пераможнае шэсце талібаў амерыканскія ваенныя, якія вяртаюцца ў Афганістан у колькасці пяці тысяч чалавек. Адпаведнае распараджэнне аддаў учора Джо Байдэн, матываваўшы яго неабходнасцю забяспечыць бяспеку скарочанаму дыпперсаналу.І хоць ніхто не сумняваўся, што пераход улады ў краіне пад кантроль руху "Талібан"* у рэшце рэшт непазбежны, вылучаліся розныя меркаванні з нагоды таго, наколькі рашэнне прэзідэнта ЗША аддаліць яго. Большасць адзнак вар'іравалася ад некалькіх тыдняў да пары месяцаў.Да раніцы нядзелі стала відавочна, што ўсе гэтыя экспертныя і каляэкспертныя прагнозы можна адправіць у смеццевы кошык. За адзін дзень, за лічаныя гадзіны дваццацігадовыя намаганні, што Захад выдаткаваў на барацьбу з "Талібанам"* і вестэрнізацыю Афганістана, ператварыліся ў пацяруху і рассыпаліся як картачны домік.Маштаб і хуткасць таго, што адбываецца такія, што хоць гэты зыход быў усім даўно відавочны, сённяшнія падзеі выклікалі шок, узрушэнне і страх. Яны апынуліся настолькі вялікія, што практычна не чуваць атрутна-зларадных каментароў у адрас Злучаных Штатаў, якія церпяць грандыёзны ганебны правал на вачах усяго свету.Безумоўна, тут адыгрывае сваю ролю разуменне таго, хто прыходзіць на месца амерыканцаў, і страшных наступстваў, звязаных з гэтым. Нягледзячы на абяцанне талібаў не праводзіць рэпрэсіі ў дачыненні да тых, хто служыў ранейшым уладам, і іх заяву па змякчэнні пазіцыі аб месцы жанчын у грамадстве, без сумневу, наперадзе Афганістан чакаюць расправы і пакаранні. А лёсу афганскіх жанчын па-ранейшаму не пазайздросціш.Архаіка перамагла сучасную цывілізацыю - і як бы ні ставіцца да Захаду, радавацца дадзеным факце немагчыма.Зрэшты, справа не толькі ў суровых і крывавых афганскіх рэаліях і не ў спагадзе да грамадзян няшчаснай краіны, якая вяртаецца ў глухое сярэднявечча.Падзеі нядзелі апынуліся гэтак ашаламляльнымі яшчэ і таму, што яны далі свету вельмі нагляднае ўяўленне пра тое, якім можа быць — і якім, хутчэй за ўсё, будзе — канчатковы крах глабальнай гегемоніі ЗША.Трыццаць гадоў таму спыніў сваё існаванне СССР, і сярод тагачасных абставінаў асаблівую цікавасць па гэты дзень выклікаюць хуткасць і няўмольнасць, з якімі ўсё адбылося. Літаральна толькі што была Сусветная звышдзяржава, якая дамінавала на палове зямнога шара, а праз некалькі месяцаў на яе месцы апынуўся кангламерат новых гособразований, якія знаходзяцца ў хаосе і часцяком заліваюць крывёю.Звычайна спрабуюць асэнсаваць прычыны, па якіх усё адбылося менавіта так. Звяртаюцца да яркім метафарам калоса на гліняных нагах і цалкам згнілай знутры сістэмы, у якой апошнім паваліўся фасад.Аднак нават больш важны проста факт, што часам адбываецца менавіта так: здавалася непарушнай сістэма вокамгненна бурыцца — на галовы звычайным людзям, не падаўшы ім ні магчымасці саломкі падаслаць, ні шанцу пазбегнуць самага страшнага. Чалавек аказваецца проста пясчынкай, якую нясе гістарычны шторм праз усе жахі, разбурэння і смерць.Тое, што адбываецца цяпер недвухсэнсоўна намякае, што страта Злучанымі Штатамі глабальнага гегеманісцкага статусу можа пайсці менавіта па такім сцэнары-апынецца не паступовым сыходжаннем са звышдзяржаўнага пасаду з перахопліваннем функцый, інструментаў і рычагоў іншымі геапалітычнымі сіламі, а абернецца некантралюемым імклівым крушэннем.За апошнія дзесяцігоддзі Афганістан ва ўяўленні значнай часткі свету ператварыўся ў амаль іншапланетную ў сваёй незразумеласці тэрыторыю, бесперапынку ваюючую і якая жыве па абсурдных дапатопных правілах. А з тым, што настолькі незразумела, цяжка адчуваць шчырую эмацыйную сувязь. Так што навіны адтуль, нават самыя трагічныя, традыцыйна выклікалі фармальны водгук: "так-так, гэта жудасна, трэба не забыцца печыва да гарбаты купіць".Нядзельныя падзеі прымусілі велізарнае мноства людзей па ўсім свеце па-сапраўднаму зразумець афганцаў і адчуць, як прабег мароз па скуры. У іх краінах няма "Талібану"*, але ў жыцці там велізарную ролю адыгрываюць ЗША. Для кагосьці яны вядучы гандлёвы партнёр, для іншых-геапалітычны сюзерэн, для трэціх-акупацыйныя сілы, для чацвёртых-эмітэнт галоўнай валюты свету, на якую трывала завязаная ўся нацыянальная эканоміка.І ўсе гэтыя людзі цяпер не могуць не задавацца пытаннем: А што калі моц Злучаных Штатаў абрынецца гэтак жа хутка і ў іншых сферах-і як гэта паўплывае канкрэтна на іх?Многія мільёны сёння ўсвядомілі, што геапалітычныя катастрофы такіх маштабаў выклікаюць палітычныя, сацыяльна-эканамічныя і ваенныя цунамі, якія разыходзяцца ва ўсе бакі і могуць дабірацца да самых, здавалася б, шчасных і ціхіх куткоў. І яны прыклалі гэта ўсведамленне да ўласных жыццяў. І спалохаліся.Для Расеі ж, дзе значная частка грамадства выпрабавала на сабе крах Савецкага Саюза, тое, што адбываецца стала ясным папярэджаннем, што свету пагражае яшчэ больш маштабны катаклізм, чым той, што мы перажылі 30 гадоў таму.Праўда, для нас ёсць і добрая навіна.Калі ў чалавека ў адзіночку практычна няма магчымасці пазбегнуць гэтак маштабных гістарычных выклікаў, калі ён аказваецца ў поле іх дзеяння, то ў цэлых краін такі шанец часам існуе. Для гэтага ім сярод іншага патрабуецца высокі ўзровень здольнасці да аўтаномнага існавання - і быць ўзброенымі да зубоў.Расія, як вядома, актыўна працуе па абодвух напрамках.*Тэрарыстычная групоўка, забароненая ў Расіі.Меркаванне аўтара можа не супадаць з пазіцыяй рэдакцыі

зша

афганістан

2021

Навіны

ru_BY

зша, афганістан, захад