Вершы пра Першамай: "Да любой работы мы гатовы…"

© Sputnik / Владимир Акимов / Перайсці ў медыябанк1 мая – Дзень міжнароднай салідарнасці працоўных
1 мая – Дзень міжнароднай салідарнасці працоўных - Sputnik Беларусь, 1920, 01.05.2023
Падпісацца
У міжнароднае свята вясны і працы Sputnik прапануе падборку лепшых першамайскіх вершаў беларускіх паэтаў.
Першамай, якому ўжо амаль 150 гадоў, адзначаюць у многіх краінах свету – у Расіі, ЗША і шэрагу краін Еўропы, Афрыкі, Лацінскай Амерыкі і Азіі. Яго заўсёды святкавалі ў Савецкім Саюзе – першамайскія дэманстрацыі былі маштабныя і праходзілі не толькі ў сталіцах і буйных гарадах рэспублік, але і ў невялікіх населеных пунктах.
Гэтае свята яшчэ называецца – Дзень міжнароднай салідарнасці працоўных, або Дзень вясны і працы.

Гісторыя свята

Узнікненне традыцыі святкавання Першамая звязана з падзеямі, якія адбыліся ў Чыкага (Злучаныя Штаты Амерыкі) ў ХIХ стагоддзі. 1 мая 1886 года ў горадзе пачаліся маштабныя мітынгі працоўных, якія патрабавалі ад сваіх работадаўцаў увесці 8-гадзінны працоўны дзень.
Пазней Другі Інтэрнацыянал у знак салідарнасці з чыкагскімі пралетарыямі вырашыў праводзіць 1 мая працоўныя дэманстрацыі.
З таго часу традыцыйнай формай святкавання Першамая стала так званая "маёўка". Калісьці гэта было нелегальным рэвалюцыйным зборам працоўных – яго праводзілі за горадам. Сучасны ж варыянт "маёўкі" – масавыя гулянні і ўжо традыцыйныя шашлыкі ў парках.
Крыху больш 30 гадоў таму ў тагачасным Савецкім Саюзе Першамай яшчэ лічыўся адным з самых любімых, масавых свят. Дэманстрацыі заўсёды трансліравалі па тэлевізары. Дарэчы, першы тэлевізійны рэпартаж аб ваенным парадзе і дэманстрацыі працоўных на Краснай плошчы ў Маскве быў зроблены 1 мая 1956 года.
І, зразумела, Першамаю прысвячалі свае палымяныя радкі шматлікія паэты, сярод якіх нямала і знакамітых беларускіх творцаў.
Успамінаем разам са Sputnik лепшыя першамайскія вершы беларускіх класікаў!

Сон у першамайскую ноч

(у скарачэнні)

Зямлю ахінае вясновая ночка,
Кладуцца маўкліва трывожныя цені.
Не надаўга дзень адвінуўся упрочкі,
А здані ўжо сцелюць сваё шалясценне.

Стаю ў задуменні, акно расчыніўшы,
А вуліца звоніць, гамоніць стазвонам,
І радасць вянкамі у сэрцы завіўшы,
За думкамі думкі лятуць у пагоню.

Лятуць, прападаюць, згасаюць далёка
Ды зноў у надхмарных глыбінях лунаюць
– Нап’ецца зямля акавітнага соку
І ружы падорыць прыгожыя маю…

Цяпер над сусветам навалы і хмары,
Разносяцца стогны і плач навальніцы…
– Ці нашыя плечы не згорбіць цяжарам?
На стол у задуме схіляюся ніцам.

На вуліцах людзі і людзі – не злічыш!..
Ссыпаецца іскрамі сонца;
Вясёлыя скрозь сустракаю абліччы, –
Кудысьці спяшаюць бясконца.

Не хмары на небе, не хвалі на моры –
Усплёскам калышуцца людзі;
Раптоўна да сонца злятаюцца зоры,
У хмарах купаюцца, блудзяць.

– Камуна над светам! – З усходу на захад,
Ад мора да мора без краю,
Дзе шлях векавечны ўсіх ворагаў вабіў,
Маяк і гарыць, і палае.
………
Няхай не сягоння, дык заўтра, дык скора
Дарогі усыплем мы цветам,
І праўдаю сон мой тады загаворыць,
Вячыстаю праўдай сусветнай.

Над шостаю часткай зямлі – зацвітанне
І песня вясновага маю.
Браточкі далёкія, ваша змаганне
Вітаю, ад сэрца вітаю!

Пятро Глебка
© Sputnik / Щербаков / Перайсці ў медыябанкНяхай не сягоння, дык заўтра, дык скора / Дарогі усыплем мы цветам...
Праздник солидарности трудящихся - Sputnik Беларусь, 1920, 28.04.2023
Няхай не сягоння, дык заўтра, дык скора / Дарогі усыплем мы цветам...

Май

Сышлі халодныя туманы,
Заслоны шэрыя смугі,
І недалёк ён, дзень жаданы,
Сусветны госць наш дарагі.

Як пасмы золата, праменні
Бруяцца з сіняй глыбіні,
І сеюць радасць поўнай жменяй
Іх жыватворчыя агні.

У ззянні песцяцца бярозы,
Галлё спусціўшы да зямлі,
І роняць сокі – шчасця слёзы –
На заімшэлыя камлі.

Вандроўнік-вецер выганяе
На неба статка лёгкіх хмар,
Ідзе ў абходы, аглядае
Зямлю, як дбалы гаспадар.

І ўсюды кіне сваё вока,
Шушукне штосьці хвайнякам
І падыхне, ды так глыбока,
Паблёклым травам, лазнякам.

Зямля ў надзеі ажывае,
Глядзіць красуняй маладой.
Ідзе жыццё насустрач Маю,
Ідзе вясёлай грамадой.

А разам з ім і мы ўсе чыста,
Дзятва савецкіх гор, раўнін,
Сустрэнем свята урачыста
І скажам дружна, як адзін:

"На барацьбу, народы свету!
За намі смела крок у крок:
Адна дарога ў нас і мэта –
Дзень вашай волі недалёк!".

Якуб Колас
© Sputnik / Павел Лисицын / Перайсці ў медыябанкСустрэнем свята урачыста...
Женщина на балконе жилого дома в Свердловской области, украшенном первомайскими лозунгами - Sputnik Беларусь, 1920, 28.04.2023
Сустрэнем свята урачыста...

Першамай

Як люблю я
Гэта свята!
Я іду ў калоне
З татам.

Разам з намі
Крочыць брат.
Ён таксама
Вельмі рад.

Мы сягоння
Дэманстранты,
На грудзях
Палаюць банты.

А ў руках у нас
Шары!
Паглядзі:
Адзін, два, тры!

Павел Марціновіч
© Sputnik / Николай МаксимовЯк люблю я / Гэта свята! / Я іду ў калоне / З татам...
Девочка на первомайской демонстрации в Москве, 1964 год - Sputnik Беларусь, 1920, 28.04.2023
Як люблю я / Гэта свята! / Я іду ў калоне / З татам...

Май

На зямлю сыходзіць май прыгожы
Пад птушыны звон, у бляску сонца.
І здаецца – недарэмна, можа, –
Што падобны ён да камсамольца.

Колькі іх – імклівых і гарачых –
На святочных бачылі перонах!
І хоць вочы ў час расстання плачуць –
Слёзы з губ сплываюць усміхнёных.

Вось яна танцуе на пероне,
Лёгка, спрытна – проста глянуць люба.
І юнак пахарашэў сягоння:
Свеціць позірк і смяюцца губы.

Клічуць іх дарогі-пуцявіны,
Спорная і маладая праца,
Ў эшалонах – хаты і машыны,
Каб зямлю араць і будавацца.

Канстанцыя Буйло
© Sputnik / Юрий Сомов / Перайсці ў медыябанк...Там пры строгай цішы Маўзалея / Клятвай вернасці сэрцы гараць.
Первое мая на Красной площади - Sputnik Беларусь, 1920, 28.04.2023
...Там пры строгай цішы Маўзалея / Клятвай вернасці сэрцы гараць.

Першы май

Першы май сабірае мільёны
Па крывавых дарогах-шляхах,
Запаляе агонь у грудзях
І гуртуе палкі, батальёны.

Першы май б’е на бітву трывогі
З дзікім, чорным, ліхім груганом,
Што, скаваўшы народы ярмом,
Людаедствам запоўніў дарогі.

І размах баявых пераклікаў
Рэхам громкім, як хваля, гудзе, –
Мы куём перамогу штодзень
Нашай маці – Айчыне вялікай!

Знаем мы – прашумяць аблакамі
Нашы дні – баявыя труды,
Будзе свята і ў нас, і тады
Першы май прамянець будзе з намі.

Слухай сэрцам, як весткі ляцяць,
Аж з далёкай Масквы палымнеюць,
Там пры строгай цішы Маўзалея
Клятвай вернасці сэрцы гараць.

Піліп Пестрак
© Sputnik / Вяткин Владимир / Перайсці ў медыябанк...Ідзе па краі з родным гімнам, / Ідзе з салютам – зараз грымне – / Шчаслівы Май.
Портрет Карла Маркса - Sputnik Беларусь, 1920, 28.04.2023
...Ідзе па краі з родным гімнам, / Ідзе з салютам – зараз грымне – / Шчаслівы Май.

Май

У зеляніне – даляў роўнядзь.
Заліты сонцам небакрай.
І сад зацвіў, і на далонях
Бурштын расы, што кветкі роняць.
Гэта – Май.

У сэрцы цесна песні стала…
Што ж, дай ёй крылы, не трымай!
Дзяўчына хлопца пакахала,
І сёння ёй і крылаў мала.
Гэта – Май.

З усёй зямлёю сэрца ў лёце, –
Працуй, шчаслівы свет стварай!
І думкам весела ў рабоце,
І радасць свеціцца ў турбоце.
Гэта – Май.

А ў дзень святочны кліча маці
Гарніста-сына: паспяшай!
Спявае вуліца, і ў хаце
Так прагне сэрца адказаць ёй!..
Гэта – Май.

І радасць коціцца нястрымна.
Вышэй жа сцяг свой падымай!
Ідзе па краі з родным гімнам,
Ідзе з салютам – зараз грымне –
Шчаслівы Май.

Кастусь Кірэенка
© Sputnik / Евгений Биятов / Перайсці ў медыябанк...Да вясны і шчасця кроч, народ мой, – / Пакарыцель неба і зямлі!
Первомайская демонстрация на Красной площади - Sputnik Беларусь, 1920, 28.04.2023
...Да вясны і шчасця кроч, народ мой, – / Пакарыцель неба і зямлі!

Май

Ясны ранак сон Радзімы будзіць –
Па зямлі вясна ідзе-гудзе.
З Першым маем, дарагія людзі!
Добры дзень,
Вясновы светлы дзень!

Павявай над бацькаўшчынай мілай
Свежы ветрык з цёплай стараны!
Сонцам нас сягоння акрыліла
Свята міру, дружбы і вясны.

Ліся, ліся ў вуліцы і плошчы,
Мора чалавечых галасоў!
Маладыя крочце сцяганосцы
Пад прызыўным шэлестам сцягоў!

Вашы вочы гордасцю іскрацца,
Вам высока несці алы сцяг –
Ад брыгад камуністычнай працы
Да камуністычнага жыцця!

Да вышынь ляці, як водгук славы,
Гром аркестраў, песенны прыбой!
Наша маці родная, дзяржава,
Мы адной сям’ёй ідзём з табой!

Да любой работы мы гатовы
Пад зямлёй, у небе, на зямлі –
Толькі ты скажы, Радзіма, слова,
Толькі, Партыя, народ пакліч!

Глянь, як зграбна адбівае крокі
Маладых салдат адменны строй! –
Кожны з іх твой смелы горды сокал,
Кожны рыцар-абаронца – твой!

Глянь: ідуць рабочыя раёны –
Сямігодкі творцы і майстры!
Глянь: усмешка шчасця ззяе сёння
На абліччах юных і старых!

З краю ў край разбуджанай планеты
Узняліся людзі ў гэты час,
Свецяць ім святлом надзей з партрэтаў
Як жывыя, вочы Ільіча.

Шчодра, сонца, над прасторай роднай
Цеплыні струмень гарачы лі!
Да вясны і шчасця кроч, народ мой, –
Пакарыцель неба і зямлі!

Алесь Звонак
У Мінску святкуюць Дзень Кастрычніцкай рэвалюцыі - Sputnik Беларусь, 1920, 07.11.2023
Вершы пра рэвалюцыю: "Разгорне люд, нібы арол той, крылы…"
Стужка навiн
0