Сакральныя скульптуры Мінска, або Якім ідалам пакланяюцца ў сталіцы

Адной з самых вядомых жанравых "сакральных" скульптур, якія ўстаноўлены ў беларускай сталіцы, нядаўна споўнілася 20 гадоў. Скульптура "Незнаёмка", аўтарам якой з'яўляецца Уладзімір Жбанаў, была ўстаноўлена ў Міхайлаўскім скверы ў маі 1998 года.

Гэта была адна з першых жанравых гарадскіх скульптур, устаноўленых у Мінску. Выдатная "Незнаёмка" лічыцца не толькі нефармальным сімвалам беларускай сталіцы, але і своеасаблівым месцам сілы для мужчын. Лічыцца, што трэба сесці побач з "Незнаёмкай" і пакласці ёй руку на каленку, каб пашанцавала ў каханні.

Турысты, што не ведаюць гэтай гарадской легенды, кранаюць яе грудзі — сумняваемся, што ім пашанцуе.

У Міхайлаўскім скверы знаходзіцца яшчэ адна вядомая гарадская скульптура — шматпакутная дзяўчынка з парасонам, які вандалы рэгулярна адломваюць.

Існуе сумная легенда пра тое, што яна ўстаноўлена ў памяць загінулых у цісканіне на Нямізе. Паводле задумы скульптара, парасон, які павінен абараняць ад дажджу, сімвалізуе ўразлівасць і безабароннасць дзяцей. Але тыя, хто не ведае гэтага, лічаць мінскую Асоль сімвалам юнай шчаслівай дзяўчыны, якая хаваецца ад дажджу. Маладзенькія дзяўчынкі, якія вераць у гарадскія легенды, становяцца пад парасон, каб "схавацца ад няшчасцяў у будучыні".

У Міхайлаўскім скверы ёсць тры бронзавыя скульптуры работы Жбанава. "Які прыкурвае" быў усталяваны побач са скверам у 1999 годзе, і ў яго ёсць рэальны прататып — мінскі прадпрымальнік Уладзімір Галынскі.

Згодна з гарадской легендай, трэба ўкласці ў руку хлопцу, які "прыкурвае", цыгарэту і загадаць жаданне.

Бронзавыя скульптуры на плошчы перад Камароўскім рынкам з'явіліся ў пачатку 2000-х гадоў. Тады быў адкрыты шматступенны фантан, а побач некалькі жанравых скульптур: "Дама з сабачкай", "Фатограф", "Конь і верабей" і знакамітая "Гандлярка семкамі".

Скульптура "Конь і верабей" лічыцца гарадскім выканаўцам жаданняў — зацёртыя і верабей, і розныя месцы на кані.

Лічыцца, што трэба ўзлезці ў сядло і пацерці птушачку, каб споўнілася жаданне. З пачатку 2000-х сакральнага верабейку кралі вялікую колькасць разоў.

Не менш папулярная ў людзей, якія вераць у гарадскія міфы, і "Дама з сабачкай". Лічыцца, што гэтая чэхаўская кампазіцыя таксама выконвае жаданні.

Яшчэ адна вядомая жанравая скульптура — гэта Камароўскага "Баба Рая", ці "Гандлярка семкамі". Па словах гандляроў — старажылаў Камароўкі, стройнай легенды пра "Бабу" няма, але "памаліцца" да яе прыходзяць многія, асабліва калі не ладзіцца бізнэс.

"Мы бачылі, як шкляначкі з семкамі церлі і бізнесмены, і звычайныя прадаўцы, і госці з паўднёвых рэспублік. Калі праблемы з бізнэсам — і да" Камароўскай бабе "на паклон пойдзеш", — з іроніяй сказаў старажыл рынку.

У раёне Ратушы ў старым цэнтры Мінска ёсць некалькі "зацёртых" скульптур. Мінчане і госці сталіцы лічаць, што яны валодаюць магічнай сілай. Але некаторыя кажуць, што гэтыя гарадскія міфы прыдумалі экскурсаводы, каб прыцягнуць турыстаў.

Бронзавы "Экіпаж", або так званая "Губэрнатарская калыска", запрэжаная парай коней, быў усталяваны каля гарадской ратушы больш за 10 гадоў таму.

Згодна з гарадской легендай, калі пасядзець у калясцы, то можна здабыць шчасце. Пра тое, што людзі вераць у гарадскія "байкі", сведчаць зацёртыя месцы на бронзавай скульптуры.

З іншага боку Гарадской ратушы знаходзіцца скульптура кіраўніка мінскага магістрата — войта. У руках ён трымае ключ ад горада. Лічыцца, калі патрымацца за гэты ключ, рана ці позна атрымаеш запаветны ключык ад новага жылля. Мяркуючы па тым, наколькі зацёрты сакральны ключ, кватэрнае пытанне актуальна для многіх. Ля ног войта размешчана карта Мінска XVI стагоддзя.

Скульптура была ўсталяваная вясной 2014 года.

За некалькі метраў ад войта і губернатарскага экіпажа ўсталяваныя "Гарадскія шалі" — бронзавы помнік, прысвечаны атрыманню Мінскам Магдэбургскага права ў 1499 годзе. На помніку ёсць "чароўны" мяшочак з грашыма. Яго зацерлі да "залатога" ззяння тыя, хто вераць у гарадскую легенду пра тое, што можна "пацерці мяшочак і адразу разбагацець".

У парку каля гарадской ратушы ў верасні 2016 года з'явілася яшчэ адна бронзавая скульптура — гэта помнік драматургу Вінцэнту Дуніну-Марцінкевічу і кампазітару Станіславу Манюшку.

За два гады на скульптуры таксама з'явілася "золата" — на каленях драматурга і кампазітара. Рамеснікі, якія гандлююць на плошчы, кажуць, што "пакуль забабоннымі легендамі тут не пахне, проста дзеці любяць залазіць на калені да дзядзькоў".

Зусім нядаўна побач з "Гарадскімі шалямі" з'явіўся каваны арол.

Пакуль на ім не бачна "сакральных" месцаў. Але хто ведае, якую гарадскую легенду не сёння-заўтра прыдумаюць людзі і павераць у яе.