Пагадзіцеся, нешматлікія верылі ў тое, што зборная Расіі зможа выйсці з групы ў Чэмпіянаце свету – 2018. Аптымістам называлі перад пачаткам чэмпіянату ўжо таго, хто лічыў, што мы выйграем дзве гульні з трох. Выказаць здагадку, што розніца забітых і прапушчаных будзе +7 перад гульнёй з Уругваем, не маглі нават самыя смелыя з іх.
Мары павінны спраўджвацца
Эйфарыя ад гэтых вынікаў кружыла галаву і напаўняла мяне нейкім асаблівым, даўно забытым настроем — нашы змагаюцца за выхад з групы! І тут футбольныя багі (яны, як высветлілася потым, былі цалкам рэальнымі людзьмі) зрабілі мне падарунак на ўсё жыццё. Званок: "Прыехаць зможаш? Ёсць білет на Бразілію!" — гэта нават гучыць фантастычна.
Праз суткі я ўжо праштурхоўваўся праз чырвонае мора датчанаў у Дамадзедава. Датчане, у адрозненне ад мяне, дакладна ведалі, што трапяць на футбольны матч. Я спадзяваўся на поспех, "а можа" і жалезнае слова шэфа. На працы, па адчуваннях, аб лішніх квітках ведала нават служба аховы — так усе зайздросна праводзілі мяне поглядамі. І вось, у абстаноўцы, блізкай да ўрачыстай, мне і калегу з Тбілісі ўручаюцца два запаветныя квіткі на стадыён "Спартак". Матч Сербія — Бразілія. Мара спраўдзілася. Засталося яе тэхнічна аформіць…
Невялікае адступленне. Я нездарма так падрабязна спыняюся на тым, што папярэднічала футбольнаму матчу маёй мары. Я ўвогуле не хачу каментаваць сам матч, хоць забыць, як гулялі Паўлінья, Каўтынья і Неймар, немагчыма. Зараз, калі скончыліся паўфіналы і на торт чэмпіянату засталося пакласці "вішаньку" — фінал, я хачу сказаць некалькі слоў пра тое, "як гэта было". І свядома раблю гэта пасля таго, як уражанні пра паездку ўжо ўлягліся і можна ацаніць яе крытычным поглядам.
Самая крутая камандзіроўка
Дык вось, дарагія сябры, адказна заяўляю, то бок самым беспардонным чынам хвалюся — гэта была самая крутая камандзіроўка за ўсю маю багатую практыку ў спартыўнай журналістыцы. І нават не таму, што можна было расслабіцца і атрымліваць задавальненне непасрэдна ад гульні. Арганізацыя ЧС-2018 сапраўды выклікае задавальненне і ў спецыялістаў, і ў балельшчыкаў. Але пра ўсё па парадку.
Для пачатку да квіткоў патрабавалася атрымаць пашпарт заўзятара. Антон Ласхішвілі, мой шчаслівы спадарожнік з Тбілісі, прафесійна гуляў у футбол сам, потым каментаваў матчы разам з Котэ Махарадзе і проста шмат пісаў пра футбол. Але нават ён нічога не мог мне распавесці пра гэтыя "пашпарты".
Як вы думаеце, колькі часу ў нас заняла гэтая працэдура з моманту выхаду з метро "Спартыўная" на Лужніках? 15 хвілін. 15 хвілін, Карл! Мы даўжэй ехалі ў метро, чым афармляліся — ужо перад эскалатарамі стаялі валанцёры, якія тлумачылі заўзятарам, як прайсці ў "фан ай-дзі офіс". Нават зусім не бліскуча ведаючы Маскву наогул і Лужнікі (якія цалкам змяніліся за гэты год) у прыватнасці, мы з легендарным Тато праз 5 хвілін ужо тлумачылі валанцёру, як правільна пішацца прозвішча Ласхішвілі.
На зваротным шляху ў метро нас прапускалі ўжо бясплатна, і дзяўчынкі, якія тлумачылі нам дарогу туды, ветліва махалі акрэдытацыямі. Бясплатныя паездкі ў дзень гульні — гэта вельмі зручна. Але для замежнікаў, якія не размаўлялі па-руску, была яшчэ адна вельмі зручная опцыя: на кожнай станцыі метро адна каса абавязкова была з надпісам "Мы гаворым па-англійску". Дробязь, а прыемна. На УСІХ вузлавых станцыях метро былі абсталяваны даведачныя перасоўныя офісы валанцёраў. Ад галоўных перасадкавых пунктаў дзейнічалі бясплатныя аўтобусныя шатлы для заўзятараў. Дарога ад Лужнікоў да Тушына, нават у час пік, заняла не больш за паўгадзіны.
Фан-зоны і стадыёны
Асобна варта пахваліць новыя стадыёны. "Адкрыццё Арэна", новыя "Лужнікі" робяць фантастычнае ўражанне як звонку, так і ўнутры. Усё ж такі стадыёны, якія спецыялізуюцца менавіта на футболе, даюць зусім новыя адчуванні ад гульні. Відаць і чуваць поле з любога сектара. Вялізныя экраны даюць магчымасць паглядзець паўторы момантаў, талковая анімацыя ў перапынках. Ды і проста зручныя месцы, да якіх мы і неслі свае, прабачце, сядалішчы.
Грузінскі мэтр футбола велічна рухаўся ад метро да ўваходу на трыбуну, як лінкор рассоўваючы маленькія флатыліі сербскіх і бразільскіх заўзятараў. Вочы яго былі шчаслівымі — апынуцца ў гэтым карнавале ён марыў усё сваё доўгае жыццё. Я псаваў урачыстасць моманту спробамі паскорыцца (а раптам месцы зоймуць) і смяшыў сваёй мітуснёй шэфа — заўзятара, які назапасіўся квіткамі на ўсе важныя матчы турніру не толькі ў Маскве. Трохі супакоіўся я толькі тады, калі вельмі хутка і прафесійна нас агледзела ахова і прапусціла непасрэдна да трыбунаў.
Калегі-журналісты, сябры-заўзятары, на шляху ад вагона метро да сядзення на трыбуне НІДЗЕ мяне не затрымалі больш, чым на хвіліну. Велізарнае мора людзей вакол мяне танчылі, елі, пілі піва, удзельнічалі ў нейкіх конкурсах у фан-зонах і проста рухаліся па самых мудрагелістых маршрутах, зусім не ствараючы чэргаў — народжаных у СССР гэта не можа не шакаваць.
Фуд-корты і сама магчымасць цалкам легальна піць піва на трыбуне — гэта наогул асобнае свята. Праца персаналу месцаў грамадскага карыстання таксама выклікала захапленне. Звычайна пасля футбольных фанатаў не заўсёды паспяваюць проста прыбраць трыбуны, а тут нават паспяхова арганізавалі на радасць "зялёным" раздзельны збор смецця.
Асабліва прыемны бонус: па пашпарце заўзятара — бясплатны вай-фай на трыбунах. Мне здаецца, што ў нейкі момант бразільцы вакол нас наогул перасталі звяртаць увагу на навакольных, пагрузіўшыся ў разнастайныя мэсэнджары.
Як гарцаваў Неймар і свята на Мікольскай
Паўтары гадзіны праляцелі так хутка, што сыходзіць са стадыёна не было ніякага жадання. Неймар, да якога было проста рукой падаць, разышоўся пасля гульні ці ледзь не мацней, чым падчас яе. Ён пазіраваў фатографам, адпраўляў паветраныя пацалункі публіцы і ўсяляк адпрацоўваў сваю вартасць. Астатнія бразільцы ўжо сышлі рыхтавацца да свайго немінучага вылету з чэмпіянату, а ён усё гарцаваў па полі. Супакоіўся ён хвілін праз 15, калі ўжо першыя заўзятары паспелі дабрацца да метро.
Каюся. У нейкі момант я даў слабіну і ўжо з сумам прадчуваў, як мы будзем некалькі гадзін дабірацца да цэнтра горада, дзе была наша гасцініца. Але і тут я памыліўся: на дарогу сышло столькі ж часу, як і да матчу. Гэта значыць амаль 45 тысяч заўзятараў раз'ехаліся менш чым за гадзіну. Заўсёднікі стадыёнаў зараз павінны мяне асабліва зразумець.
Пра бесперапыннае свята заўзятараў на Мікольскай вуліцы распавядаць ужо проста банальна. Суседзі-ісландцы вярнуліся з яе толькі а трэцяй гадзіне ночы, калі мы з Тато яшчэ працягвалі дзяліцца ўражаннямі ад гульні, чэмпіянату і яго арганізацыі. Калі вы, сябры, не паверыце мне, паверце дасведчанаму футбольнаму каментатару Антону Ласхішвілі: гэта сапраўды ўнікальны, лепшы Чэмпіянат свету.
Калі склаліся ўсе зоркі
Для нас, балельшчыкаў, якія ТАК доўга чакалі поспеху спачатку ад савецкай зборнай, а потым ад зборных любой з незалежных рэспублік, нарэшце-то склаліся усе зоркі: і месца, і час, і вынік…
Так, былі спробы сапсаваць яго палітыкай, але нават палітыка адступіла. Футбол — гэта толькі тое, што ўкладваем у яго мы самі. Для нас гэта вельмі рэдкі выпадак атрымаць задавальненне ад гэтага дзіўнага па прыгажосці і непрадказальнасці Чэмпіянату, не атручанага імклівым вылетам сваіх, родных футбалістаў.
Я яшчэ не ведаю, хто стане чэмпіёнам-2018, але я ўжо ведаю, хто выйграў Чэмпіянат: яго выйгралі ўсе мы — заўзятары. Усё, што я бачыў падчас паездкі на матч Сербія — Бразілія, было для заўзятараў. Гэта адчуванне было проста разліта ў паветры. Галоўным персанажам на гэтым турніры — мабыць, упершыню — стане не нейкая канкрэтная футбольная зорка, а абагульнены вобраз футбольнага заўзятара.
Гэта наша свята, і нават крыху не па сабе, калі ўся велізарная сучасная футбольная індустрыя ўважліва спрабуе прадбачыць, чым жа яшчэ цябе здзівіць. Ну, уласна, ёсць яшчэ чым: да фіналу лічаныя дні — святкуйце!