Франтавы альбом: беларусы распавялі пра сваякоў, якія ваявалі

Пра лёсы партызан і маршалаў, пра вяселлі на фронце і пра подзвігі дзевятнадцацігадовых рабят карэспандэнтам Sputnik распавялі нашчадкі тых, каму давялося прайсці вайну.
Sputnik

Аб забытых герояў і пра тых, каго знайшлі заслужаныя ўзнагароды, Sputnik папрасіў расказаць іх сваякоў. Для блізкіх людзей не важна, ці дайшоў іх дзед ці прадзед да Берліна, дзе ён сустрэў вайну, яны проста хочуць, каб пра яго лёс памяталі. У Парку Перамогі ў Дзень танкіста сумесны праект Sputnik і Wargaming аб'яднаў тых, хто гатовы падзяліцца франтавымі гісторыямі сваіх блізкіх.

Бацька Тамары Захарэвіч атрымаў у гады вайны медаль за подзвіг, але ўзнагароду згубілі. Доўгія гады ён выкладаў музыку ў вясковай школе, і ніхто не верыў у гісторыю пра подзвіг, які здзейсніў настаўнік. Ужо пасля смерці бацькі Тамара знайшла дакументы, якія пацвярджалі яго гераізм. Калі яна паказала паперы яго былым вучням, тыя былі збянтэжаныя і прызналіся — ведай раней пра тое, кім быў іх настаўнік музыкі, вялі б сябе на ўроках інакш.

"Дзед вельмі любіў жыццё і сваіх блізкіх і не любіў распавядаць пра вайну", — расказвае адзін з суразмоўцаў.

Іншы паўтарае — прадзед не любіў распавядаць пра вайну. Так, напрыклад, Павел Катухоў некалькі гадоў не хацеў успамінаць вайну, але пазней распавядаў унучцы і пра бітву за Сталінград, і пра тое, як даводзілася зачыняць коням вочы, таму што жывёлы не вытрымлівалі жахаў, якія бачылі людзі.

"У коней шоры на вачах, каб не бачылі выбухаў… Апавяданні былі жудасныя, ён не хацеў успамінаць вайну і заўсёды казаў — не дай Бог, каб каму-небудзь калі-небудзь яшчэ…", — успамінае яго ўнучка.

А іншыя, насупраць, ведаюць у дэталях гісторыі подзвігаў або проста жыцця ў ваенны час сваіх блізкіх. Не ўсе расказваюць гераічныя гісторыі, хтосьці прызнае, што і сваякі не ў першую чаргу ўспаміналі пра геройства — казалі аб невыносных умовах, паразітах, пра тое, як у фільмах перабольшваюць боегатоўнасць арміі. Бо дзесьці замест ботаў у салдатаў былі анучы, а замест аўтаматаў — вінтоўкі.

Хто б ні падыходзіў да стэнда, дзеці або праўнукі ўдзельнікаў вайны, ахвотна дзяліліся гісторыямі, а калі і не ведалі нейкіх падрабязнасцяў, тэлефанавалі больш дасведчаным сваякам, бо ў падручнікі трапляюць не ўсе з тых, хто бачыў вайну. Але гісторыя кожнага вартая таго, каб быць запісанай.

Калегі Sputnik, аўтары франтавога альбома, запісалі ўжо больш за тысячу такіх гісторый. Як і ўсе папярэднія ўспаміны "франтавога альбома", якія прагучалі ў Дзень танкіста, партнёры Sputnik з Wargaming размесцяць на сайце frontline.su. А пакуль вы можаце паслухаць расказы тых, хто захаваў памяць пра жыццё ў вайну сваіх блізкіх і, быць можа, таксама захочаце падзяліцца сямейнай гісторыяй.