Каліта - не зусім тыповая вёска. З-за блізкасці да сталіцы колькасць яе жыхароў не змяншаецца, а расце з кожным годам. Прайшоўшыся па цэнтральнай вуліцы вёскі, карэспандэнт Sputnik Тамара Зеніна паразмаўляла па душах з мясцовымі жыхарамі і даведалася пра іх праблемы і радасці.
Вось мая вёска...
"Два гады таму ўраган многія дамы ў нас закрануў, у кагосьці дахі з хлявоў і лазняў пазрываў, у кагосьці плот паваліў. Але дапамагалі аднаўляць толькі тым, хто моцна пацярпеў, астатнія адрамантавалі ўсё самі", - пачалі "экскурсію" па сваёй вёсцы жыхары, што сустрэлі нас на ўскраіне.
Вёска Каліта Смалявіцкага раёна знаходзіцца ў 30 кіламетрах ад Мінска. Таму зямлю на апусцелых участках у ёй ахвотна раскупляюць пад загарадныя летнія дамы мінчане.
Некаторыя пабудавалі тут жыллё, страціўшы надзею набыць кватэру ў горадзе, дзе працягваюць працаваць. Дабірацца адсюль да Мінска на ўласным транспарце зручна і хутка, прыгарадныя маршруткі таксама ходзяць рэгулярна.
У вёсцы дзве вуліцы з сімвалічнымі назвамі: Цэнтральная і Мінская. На кожнай з іх з'явіліся шэрагі дыхтоўных катэджаў, так званых летніх рэзідэнцый, з прыгожымі фасадамі, дарагімі стрэхамі і каменнымі платамі.
У астатніх 40 дамах, па дадзеных Драчкоўскага сельсавета, пастаянна пражываюць амаль 100 чалавек. Некаторыя ў Каліце нарадзіліся, кагосьці сюды прывялі жыццёвыя абставіны.
Вольга Рыгораўна і Васіль Рыгоравіч Бандарэнка прыехалі з Хойніцкага раёна Гомельскай вобласці ў 1991 годзе.
"Для нас, перасяленцаў, тады пабудавалі аднолькавыя домікі, у такім мы і жывем дагэтуль", - паказваюць яны свой дом.
За мінулыя гады гаспадары самі давялі яго да ладу, выгадавалі ў ім сыноў.
З узростам усё больш адчуваецца адсутнасць у вёсцы аптэкі, наракае Вольга Рыгораўна. Бліжэйшая знаходзіцца ў 5 кіламетрах, а дабрацца да яе можна толькі на ўласным транспарце, які ёсць не ва ўсіх вяскоўцаў.
Разам з дамамі для "чарнобыльцаў" у пачатку 90-х у Каліце будавалі і цэнтральную каналізацыю, але завяршыць працы не даў распад Савецкага Саюза. Недабудаваныя каналізацыйныя сеткі на баланс так ніхто ўзяць і не адважыўся, а мясцовым жыхарам параілі ўсталяваць у сваіх дамах індывідуальныя сэптыкі.
Але вяскоўцы так і працягваюць па гэты дзень карыстацца недаробленай каналізацыяй, неяк уладкаваўшы яе па сваім меркаванні. За гэтыя гады, распавядаюць Бандарэнкі, у іх атрымалася дамовіцца з мясцовым Смалявіцкім ЖКГ, каб каналізацыю ўсё ж такі адпампоўвалі за 11 рублёў у месяц з кожнага дома.
Але за яе тэхнічным станам, роўна як і за выкананнем санітарных нормаў, ніхто не сочыць, пад'езд да яе таксама ніхто рабіць не спяшаецца. І самае цікавае, што скардзіцца з гэтай нагоды няма каму, таму што гаспадароў у аб'екта няма.
Мясцовыя кажуць, што адзін не зусім цвярозы чалавек праваліўся ў неабгароджаны калодзеж. Пасля гэтага вяскоўцы прыкрылі яго як змаглі.
Пра пабітыя далоні і новыя зубы
Нават недаробленая каналізацыя турбуе мясцовых жыхароў менш, чым адсутнасць нармальных дарог.
Падчас дажджоў усе вясковыя вуліцы безнадзейна сыходзяць пад ваду на розную глыбіню, у залежнасці ад памеру ям. Калі ж вада адступае, прайсці па гэтых ямах, асабліва пажылым людзям, ды ў цёмны час сутак - той яшчэ квэст. І праходзяць яго, нажаль, не ўсё.
"Я на днях праводзіла ўвечары пляменніцу, звалілася тут і разбілася, і нос, і далоні, і лоб разбіла, столькі крыві выцекла", - успамінае мясцовая жыхарка Вера Аляксандраўна Бортнік пра нядаўні няшчасны выпадак, а потым усё-ткі рэзюмуе: "Мне дапамаглі падняцца і дайсці дадому. І ўвогуле, калі б не дарогі, мы жывем добра".
Да яе далучаецца сяброўка - Ганна Сямёнаўна Ходан. Бабулі выйшлі на "праменад" і спрабуюць прайсці паміж ямамі, падтрымліваючы адна адну.
"Мне пенсію паднялі ў 75 гадоў, а потым яшчэ і ў 80 дадалі. Атрымліваецца 521 рубель", - не хавае радасці 86-гадовая Ганна Сямёнаўна.
Жыве яна разам з сынам, якому 62 гады. Сын не п'е, маці не б'е, у доме ўсё сам можа зрабіць. Пра што яшчэ марыць?
"Раней піў, ой піў! Але ўжо пяць гадоў як кінуў, таму што пячонку пасадзіў", - тлумачыць жанчына.
Зараз яе сын працуе трактарыстам у гарадской ЖКГ. Ганна Сямёнаўна з іх з сынам бюджэту прымудраецца яшчэ і дапамагаць дачцэ.
"А зубы я стаўлю ў горадзе", - усміхаецца бабуля пакуль яшчэ бяззубай усмешкай.
Пра здаровых і хворых
"Там пажар быў два гады таму, на гэтым баку таксама два дамы было, здаецца, чатыры дамы згарэлі", - успамінаюць мясцовыя жыхары храналогію трагедый, праходзячы па вуліцы Цэнтральнай.
Яўген Канстанцінавіч Слыхоўскі жыве ў пачатку вуліцы. Нягледзячы на раніцу, у доме ў яго госці і характэрны пах дыму з алкаголем.
Суседзі распавялі, што калісьці Слыхоўскі быў добрым экскаватаршчыкам. А аднойчы суседка ўбачыла, як загарэлася труба ў яго доме, і выклікала МНС. У той раз усё абышлося. Толькі печ прыйшлося разабраць і запрасіць спецыялістаў скласці зноўку.
"За печку аддаў 200 рублёў. Тынкаваў сам", - падзяліўся гаспадар.
Яўген Канстанцінавіч жыве ў саўгаснай хаце і ўжо тры гады не працуе. У 55 гадоў яго паспелі адправіць на пенсію. Пасля рэформы вярнуцца ўжо не змог - арытмія. Дачка яму не дапамагае, таму што, як ён кажа, "у яе сваіх праблем хапае".
За што жыве Яўген Канстанцінавіч, які толькі цяпер, праз тры гады, стаў афармляць пенсію, высветліць не ўдалося. Але жыве жа! Яшчэ і гасцей сустракае.
Аляксандр Фёдаравіч Шчэрбіч і Наталля, якая не пажадала назваць сваё прозвішча, жывуць разам, хоць і не распісаны. У Каліту з суседняй вёскі яны пераехалі нядаўна ў пошуках лепшага жыцця. Кажуць, сябры з мясцовых параілі.
"Наймаемся да людзей", - адказваюць Наталля і Аляксандр на пытанне аб заробку.
- А што рабіць умееце?
- Усё! - не задумваючыся, у адзін голас сцвярджаюць яны і коратка апісваюць свой працоўны шлях, а заадно і стан здароўя.
Аляксандру 43 гады. Сем гадоў ён прапрацаваў на ферме ў суседняй вёсцы. Два гады таму яго адхілілі ад працы з-за цяжкага дыягназу.
"Цыроз печані ў мяне", - як бы няўзнак кажа мужчына, але ўдакладняе, што ўладкаваўся працаваць да прыватніка на пілараму і атрымлівае добрую зарплату - 600 рублёў.
Наталля распавяла, што ёй два гады таму "прыйшлося звольніцца" з мясцовага цяплічнага камбіната з-за "праблем з хрыбетнікам". Цяпер, паводле яе слоў, трэба толькі прайсці абследаванне, і можна прасіцца назад.
Інваліды Лідзіі Андрэеўны
Жыхарка Каліты 70-гадовая Лідзія Андрэеўна Янчэўская, якую таксама ўдалося застаць дома, наогул чалавек незвычайны. Кожны дзень яна ўстае ў 4 раніцы, каб памыць, апрануць, накарміць "сваіх інвалідаў". Так яна называе дзвюх родных сясцёр, сапраўды інвалідаў 2-й групы, і далёкага сваяка, які "ўвесь хворы" і яму "проста няма дзе жыць".
"Вось гэта ў нас кухня, вось гэта сталовая, вось гэта ванны пакой з цёплай падлогай", - праводзіць Лідзія Андрэеўна экскурсію па сваёй хаце.
У доме цёпла, утульна і чыста. На стале - самавар, на печцы - котка. Усе інваліды глядзяць тэлевізары кожны ў сваім пакоі.
"Вось тут я захоўваю бульбу, капусту, яблыкі і астатнія прадукты, якія прадаю ўсю зіму ў найбліжэйшым мінскім мікрараёне. Гэта вялікая дапамога", - паказвае гаспадыня сваю веранду, застаўленую скрынямі з садавінай і банкамі з варэннямі-квашаннямі.
Убачыўшы потым яшчэ і акуратна прыбраны на зіму агарод, можна нават не сумнявацца ў тым, што Лідзія Андрэеўна мала адпачывае і шмат працуе. А яшчэ ў тым, што ў яе вельмі добрыя дзеці.
"Гэта ўсё сапраўды дзякуючы сыну з дачкой! Яны вельмі нам дапамагаюць. Толькі на пенсіі мы б пражыць не змаглі. Пачысціць трубу ў печы - 100 долараў, калодзеж - столькі ж, пасля замыкання паправіць электраправодку ў доме абыйшлося ў 120 долараў", - удакладняе пенсіянерка "вясковы" прэйскурант.
Але турбуе яе не гэтулькі памер аплаты, колькі адсутнасць якой-небудзь цэнтралізаванай службы спецыялістаў.
"Усіх майстроў даводзіцца шукаць самім па аб'явах, а якія з іх гарантыі?" - тлумачыць Лідзія Андрэеўна сваю занепакоенасць.
Адну з сясцёр яна даглядае ўжо 40 гадоў, другую - 10. Абедзве слабыя, але адна без рукі і самастойна перасоўвацца ўжо не можа.
"Думала, што ёй дадуць 1-ю групу, але камісія сказала: "ледзь-ледзь не хапае". Чаго ім не хапае?" - разважае пенсіянерка.
Яна распавядае, што ёй неаднаразова прапаноўвалі аддаць сясцёр у інтэрнат.
"Але я нават уявіць не магу, што я буду тут, на свежым паветры, смачна есці і піць, а яны там..." - прызнаецца яна.
"А наогул пражывем! У мяне ўнук хакеіст, унучка - юрыст, праўнучка займаецца вялікім тэнісам. Усе слава Богу! Няма чаго шкадаваць!" - падводзіць вынік аптымістка з вёскі Каліта.