Дырэктар выдавецтва "Час" Барыс Пастэрнак нарадзіўся ў Беларусі. Сярод яго аўтараў таксама нямала беларусаў - ад папулярных пісьменнікаў для падлеткаў Андрэя Жвалеўскага і Яўгеніі Пастэрнак да прозы Аляксандра Філіпенкі, Віктара Марціновіча і нобелеўскага лаўрэата Святланы Алексіевіч. У гэтым годзе спіс тых, каго выдае "Час", папоўніўся Альгердам Бахарэвічам і яго раманам "Сабакі Эўропы".
З "Белкнігай" трэба збліжацца - так чытачу танней
"Для нас Беларусь вельмі важная як рынак. Але так складваецца, што ў Беларусі прыватных кніжных крамаў мала, а дзяржаўная "Белкніга" часта кіруецца іншымі, не культуртрэгерскімі меркаваннямі. Да іх на прылавак вельмі цяжка бывае патрапіць. Часам атрымліваецца, але ў невялікай колькасці з вялізнымі нацэнкамі, як у выпадку з кнігай Алексіевіч", - распавёў Пастэрнак у гутарцы з карэспандэнтам Sputnik на Міжнароднай мінскай кніжнай выставе-кірмашы.
Пастэрнак прызнае - яму б хацелася, каб гэтыя межы прабіваліся. Для гэтага трэба размаўляць, дамаўляцца, і ў тым ліку для гэтага ён у чарговы раз прыязджае ў Мінск на выставу. Попыт беларусаў на кнігі "Часу" відавочны.
"Мы кожны раз прывозім шмат кніг - сапраўды шмат, па некалькі сотняў асобнікаў некаторых з іх, яны добра прадаюцца, таму нічога не везлі", - кажа выдавец і пераконвае - адзін толькі гэты факт гаворыць аб тым, што "Белкнізе" і "Часу" трэба збліжацца.
Як беларускі аўтар спрабуе атрымаць расійскую "Вялікую кнігу"
У сакавіку гэтага года чакаецца новы рэліз беларускага аўтара - Альгерд Бахарэвіч пераклаў на рускую мову свой раман "Сабакі Эўропы". На жаль, кніга яшчэ не выдадзеная і на кірмаш не прыехала, але яна цікавая для іншых.
"Гэта будзе першая спроба падаць кнігу беларускага аўтара на расійскую прэмію "Вялікая кніга". У статуце прэміі ёсць пункт, згодна з якім аўтапераклады лічацца арыгінальнымі творамі", - распавёў Пастэрнак.
Кніжка выйшла на беларускай мове і была добра прынята крытыкай. Калі "Час" звярнуўся з прапановай выдаць яе на рускай, пісьменнік сам зрабіў пераклад.
"Гэта вельмі выдатна, таму што па сутнасці ён напісаў другі раман. І сам кажа, што нават трохі перарабляў тэкст для перакладу", - распавёў выдавец.
Але хоць Пастэрнак і нарадзіўся ў Беларусі, мэты выдаваць мясцовых аўтараў у яго няма.
"Мы імкнемся выдаваць добрую літаратуру, і я думаю, гэта адзіны верны прынцып для любога выдаўца. Так жыццё складваецца, што, на жаль, са з'яўленнем дзяржаўных межаў з'яўляюцца і культурныя. Гэта няправільна, чытацкай аўдыторыі рускамоўнай у Беларусі пакуль яшчэ можа і больш, чым беларускамоўнай. У размове з нашымі аўтарамі я называю гэта "шчаслівае двухмоўе" - калі чалавек можа спакойна публікавацца і там, і там", - перакананы дырэктар "Часу".
Выдаецца ў Пастэрнака і іншы сучасны беларускі аўтар Віктар Марціновіч.
"З Віктарам Марціновічам трохі іншая гісторыя - у яго ёсць перакладчык. Ён піша то па-руску, то па-беларуску. І гэта ўсё ідзе на карысць - імя з'яўляецца і там, і тут. Так яно і зарабляецца", - лічыць Пастэрнак.
"Праз дваццаць гадоў сталі менш памыляцца"
Каб вызначыць, якая кніга зможа зарабіць грошы, патрэбныя нюх і вопыт.
"Праз дваццаць гадоў працы магу сказаць, што мы сталі менш памыляцца ў ацэнках перспектыў кнігі, але сталі і больш асцярожнымі", - распавядае Пастэрнак.
Для новых аўтараў друкуюць пробны тыраж - паўтары-дзве тысячы. Шмат хто так і набірае вагу - здалёк пробны тыраж, ён прадаецца, друкуюць дадатковы.
"Але нячаста гэта бывае. Звычайны для бізнесу - не толькі кніжнага - закон - 80 адсоткаў прыбыткаў прыносіць 20 адсоткаў кніг. Я нават не магу сказаць, што гаворка пра памылку выдаўца - ёсць вельмі добрыя кнігі, пра якія мы дакладна ведаем - выдаем іх сабе ў страту", - прызнае Пастэрнак.
Гэта тычыцца сучаснай рускай прозы, якая, як і любая іншая сучасная проза, прадаецца дрэнна. Як правіла, гаворка ідзе пра малавядомыя імёны.
"Але трэба выдаваць, працэс ідзе, і спыняць яго мы не маем права. Мне вельмі не блізкая пазіцыя, калі выдавецкім планам руліць аддзел маркетынгу, які загадвае - калі наклад менш за 5 тысяч, няма сэнсу выдаваць", - кажа выдавец.
У вядомай меры справядлівыя і патрабаванні маркетолагаў - прыбытак ад выдадзенай кнігі пачынаецца толькі пры тыражы якi не меншы за пяць тысяч асобнікаў, тлумачыць Пастэрнак. А ўсё, што менш - добра, калі не прынясе страт.
Але страта грашовая, затое іміджавы плюс. І чым больш такіх кніжак, тым больш напрацоўваецца вага выдавецтва, перакананы дырэктар.