Як хлапчук-партызан Ваня Сакольчык стаў героем сацпрацы СССР

Калісьці ў батальёне беларускіх "арлянят" - партызан, якія ваявалі яшчэ падлеткамі, налічвалася каля 700 чалавек, сёння ў жывых засталіся адзінкі.
Sputnik

Ваенны фельчар: разводзілі абязбольваючыя снегам і аперыравалі
Зусім яшчэ хлапчуком ён прасіўся сувязістам да партызанаў, атрадам якіх кіраваў Міхаіл Мармулеў, а аднойчы патрапіўшы ў акружэнне фашыстаў, быў гатовы падарваць гранату разам з сабой. 90-гадовы ветэран ВАВ, герой сацпрацы СССР Іван Максімавіч Сакольчык многія падзеі далёкай вайны памятае, быццам усё было ўчора.

Усё пачалося нечакана

Калі пачалася вайна, Івану Сакольчыку было 13 гадоў. У яго роднай вёсцы Рыбакоўшчына, што ва Уздзенскім раёне Мінскай вобласці, аб надыходзе фашыстаў даведаліся раптоўна.

"Усё гэта было нечакана, вайна наступіла раптам. У нас яшчэ не было ні радыё, ні тэлефона, але з раённага цэнтра - Узды - па тэлеграфе патэлефанавалі ў наш сельсавет і паведамілі: вайна. Нас пасадзілі на падводы і папрасілі праехаць распавесці людзям", - успамінае дзяцінства Іван Сакольчык.

Праз 5 дзён падчас першага авіяналёту ў вёсцы былі разбураны склады драўніны і двухпавярховая школа.

"Побач са школай тады праходзіў 4-гадовы хлапчук. Ён так спалохаўся, што застаўся нямым на ўсё жыццё", - кажа пра першае ваеннае уражанне ветэран.

Савецкім салдатам давялося адступаць, у лясах і на дарогах засталіся параненыя байцы, і Іван з іншымі хлопцамі дапамагалі тым, хто выжыў, хавалі памерлых. І, вядома, беглі распавядаць старэйшым, каб пацярпелых на павозках перавозілі ў вёскі. Там салдат лячылі, затым чырвонаармейцы сыходзілі ў партызаны.

Заданні атрада "Буравеснік"

"1942 год. Распачаўся партызанскі рух. А ў 1943 годзе ў наш лес з Барысаўскага раёна прыбыў атрад пад камандаваннем Героя Савецкага Саюза Міхаіла Мармулёва. Іх было толькі 103 чалавекі, а ў 1944 годзе ў нас было больш за 600 чалавек, арганізавалася 3 атрада", - кажа Іван Максімавіч.

Да таго часу вёску Івана спалілі, людзі жылі ў зямлянках. Па словах ветэрана, Мармулёў лічыўся майстрам засад, і Іван вельмі хацеў да яго ў брыгаду народных мсціўцаў "Буравеснік". Акрамя яго, хацелі і іншыя хлапчукі.

Як хлапчук-партызан Ваня Сакольчык стаў героем сацпрацы СССР

"Чалавекі чатыры такога ўзросту, як і я. Калі я прыйшоў у атрад, мяне не хацелі прымаць, але камандзір аднаго з атрадаў Кусакін ўсё-такі ўзяў сувязістам ва ўзвод выведнікаў. У нас была тэлефонная сувязь, з якой я і хадзіў у засады" , - распавядае Іван Максімавіч.

Ён расцягваў катушку на 400-500 метраў, каб можна было назіраць і дакладваць у штаб аб перамяшчэнні ворага. Узімку хлопчык апранаўся ў прасціну і ляжаў у снезе, не варушачыся.

Усяго Іван Максімавіч удзельнічаў у шасці засадах. Жыў разам з атрадам у Калодзінскім лесе ва Уздзенскім раёне, дзе цяпер устаноўлены помнік.

"У вёсках прадуктаў амаль не бралі. Рабілі налёты на базы агародніны немцаў, гатавалі ежу на лясной кухні. У зямлянцы жыло 40 чалавек. А ў атрадзе такіх было штук 10. У кожнай стаяла жалезная бочка-печка. Дроўцаў туды закінеш, і зімой не холадна", - усміхаецца Іван Максімавіч.

Пра ўдзел у партызанскім парадзе і пра тое, якім было пасляваеннае жыццё Івана Максімавіча, чытайце на рускай версіі Sputnik.