"Усё зарасло, запраўшчыки да стартавай пляцоўкі ўжо не пад'едуць", распавядае Sputnik Генадзь Мельнікаў, у 1985 годзе памочнік галоўнага інжынера 428-га ракетнага палка. На сваёй пазіцыі ён апынуўся ўпершыню пасля выхаду на пенсію.
Мельнікаў служыў у 428-м палку з моманту яго стварэння. У 1962-м у складзе першага дывізіёна быў камандзіраваны на Кубу, вёз паліва для ракет. Ракетчыкаў з Беларусі камандзіравалі на Кубу ў тым ліку і таму, што ў іх на ўзбраенні стаялі больш магутныя ракеты Р-14.
У 80-я полк пераўзброілі. На змену стацыянарным Р-14 прыйшлі рухомыя ракетныя комплексы "Піянеры". У палку было тры дывізіёна, якія абслугоўвалі па тры пускавыя комплексы кожны.
"Таполі" (больш сучасныя рухомыя ракетныя комплексы - Sputnik) мы не атрымалі... Мы адвучыліся ўсім палком з'ездзілі... Але прыйшла каманда на раззбраенне", - распавядае старшыня Смаргонскай раённай арганізацыі ГА "Беларускі саюз афіцэраў" Генадзь Гайваронцаў.
У 1992 годзе быў падпісаны Лісабонскі пратакол, дадатак да савецка-амерыканскай дамовы аб скарачэнні і абмежаванні стратэгічных наступальных узбраенняў (СНУ-I). Беларусь, якая падпісала пратакол, абрала бяз'ядзерны статус. Рэспубліка абавязалася знішчыць або вывезці са сваёй тэрыторыі ўсё стратэгічныя ядзерныя боегалоўкі. У тым жа 1992 годзе 428 ракетны полк быў зняты з баявога дзяжурства і перадыслакаваны ў Новасібірск.
З тых часоў тэрыторыя базы зарасла, вялізныя дрэвы ўзвышаюцца ля ўваходу ў збудаванні і на стартавай пляцоўцы. Каналы, дзе ляжалі кабелі, выкрытыя, там пуста.
На тэрыторыі вісяць процівагазы, стаяць знакі "радыяцыя", іх развесілі экаактывісты. Хоць, па словах Аляксандр Коршак, у 1985 камандзіра 2-й брыгады РТБ, на тэрыторыі, дзе захоўваліся галаўныя часткі ракет быў пастаянны радыяцыйны кантроль. За 18 гадоў службы Коршак змог успомніць толькі адзін эпізод, калі манометр рэактара ў сховішча выдаў небяспечны паказчык.
"Пацёк рэактар", - выказаў меркаванне тады ён.
"У сховішчы знаходзіліся правераныя галаўныя часткі і запасныя рэактары. Рэактараў роўна столькі, колькі галаўных частак. На кожным рэактары монометры стаяць. І на адным ён зашкальвае... Далей ходу няма. Зачыняецца і тэлефануеш на Маскву. Самалёт тут апынуўся праз тры гадзіны", - распавядае Коршак.