МІНСК, 8 кас - Sputnik. Расія і НАТА за некалькі хвілін могуць дайсці да ядзернай вайны, сказаў прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка, перадае карэспандэнт Sputnik.
"Адысці ад краю бездані" - гэтыя словы ў тэме нашай канферэнцыі гранічна дакладна выказваюць сутнасць галоўнай праблемы ў сусветнай супольнасці", - лічыць ён.
Сёння праходзіць другі дзень работы форуму "Мінскі дыялог". У гэтым годзе ў ім прымае ўдзел беспрэцэндэнтная колькасць удзельнікаў, сярод якіх эксперты, палітолагі, дыпламаты і былыя палітыкі. Арганізатары планавалі ўдзел 500 чалавек, але на "Мінскі дыялог" зарэгістравалася больш за 700 чалавек.
"Мы ўжо пачалі біць у набат, заклікаючы спыніць супрацьстаянне. У апошні час асабліва шмат гаворым пра неабходнасць дыялогу, умацавання мер даверу і пошуку кампрамісаў, але свет не становіцца лепш", - канстатаваў кіраўнік дзяржавы.
Чарговы віток супрацьстаяння і новыя напады
На яго думку, мы сталі сведкамі новага вітка стратэгічнага суперніцтва вялікіх дзяржаў або палюсоў сілы. Гандлёвыя войны і санкцыі набіраюць усё большы абарот, а з імі і барацьба за рэсурсы.
Аляксандр Лукашэнка звярнуў увагу на новы від атакі, маючы на ўвазе напад з дапамогай дронаў ў Саудаўскай Аравіі: "Зброя простая, танная і даступная тэрарыстамі, якаяе здольна нанесці шкоду".
"Шматбаковыя пляцоўкі, у тым ліку ААН і АБСЕ становяцца месцам высвятлення адносін, а не да вырашэння праблем", - канстатаваў ён.
Пры гэтым сістэма стрымання і процівагаў у палітычнай і ваеннай сферах развальваюцца, міжнародныя арганізацыі не ў сілах гэта спыніць.
"НАТО каля межаў Беларусі збіраецца правесці ваенныя вучэнні. Па колькасці (гэта тое, што заяўлена, а што будзе па факце - гэта, напэўна, у два, а то і ў тры, разы больш) такіх вучэнняў каля нашых межаў не праводзілася. Не ведаю, каму гэта трэба", - задаў рытарычнае пытанне прэзідэнт.
Пытанне некалькіх хвілін
Прэзідэнт Беларусі выказаў хваляванне ў сувязі з тым, што расце градус недаверу і канфрантацыі паміж Расіяй і Захадам.
"Усяго за некалькі хвілін Расія і НАТА могуць прайсці шлях ад ненаўмыснага лакальнага канфлікту да ядзернай вайны", - канстатаваў кіраўнік дзяржавы.
Пасля развалу ДРСМД ён заклікаў не дапусціць разбурэння дагавора па стратэгічных наступальных узбраеннях.
"Чалавецтва сямімільнымі крокамі рухаецца да рысы, за якой бездань", - падкрэсліў прэзідэнт.
Пасля чаго яшчэ раз прапанаваў вярнуцца да каштоўнасцяў Хельсінскага заключнага акта і Парыжскай хартыі для новай Еўропы.
Лукашэнка канстатаваў, што пасля выхаду Расіі і ЗША з ДРСМД "працэс разбурэння архітэктуры кантролю над узбраеннямі фактычна выйшаў на фінішную прамую".
"Апошні рубеж - Дамова па стратэгічных наступальных узбраеннях 2010 года. Калі бакі не дамовяцца аб яго падаўжэнні, усяго праз два гады свет апынецца ў сітуацыі, калі адносіны ў сферы ядзерных узбраенняў наогул не будуць нічым рэгулявацца", - папярэдзіў ён.
Асаблівая місія Мінска
Аляксандр Лукашэнка звярнуў увагу, што Беларусь апынулася ва ўнікальнай сітуацыі.
"З аднаго боку мы - ваенна-палітычны саюзнік Расіі і ўдзельнік АДКБ. Ні ў адной дзяржавы няма такога ўзроўню адносін з Масквой, як у нас", - растлумачыў беларускі лідар.
У той той жа час, ён нагадаў, што Мінск заключыў міжнародныя дагаворы ў галіне бяспекі і мер даверу з усімі суседзямі, у тым ліку з дзяржавамі членамі НАТА.
На яго думку, Беларусь фармуе гісторыю поспеху ў пытаннях рэгіянальнай бяспекі. Больш за чвэрць стагоддзя Беларусь выступае донарам стабільнасці, "чыстым пастаўшчыком і еўрапейскай, і міжнароднай бяспекі".
Беларусь працягне выконваць свае абавязацельствы ў рамках ДРСМД нягледзячы на тое, што ён разваліўся. Аляксандр Лукашэнка прапанаваў сабрацца ў Мінску і абмеркаваць гэтую праблему.
Беларусь таксама выступіла з прапановай прыняць шматбаковую палітычную дэкларацыю адказных краін аб неразмяшчэнні ракет сярэдняй і меншай далёкасці.
"Гатовыя ўзяць на сябе распрацоўку тэксту гэтага дакумента", - заявіў Лукашэнка.
Аляксандр Лукашэнка ўзгадаў пра сваю сустрэчу з высокапастаўленым чыноўнікам з ЗША. Пры гэтым ён задаў яму пытанне навошта яны так паступаюць у адносінах да Расіі, бо яна "гатовая ісці на рознага роду саступкі. Выказаў пазіцыю, як мы чуем з боку Расіі, але яго адказ фактычна папрок мяне ўразіў".
"З Расіяй наогул нельга на гэтую тэму размаўляць. Усе нашы ініцыятывы яны наогул не чуюць", - распавёў ён.
Пасля чаго задаўся пытаннем, а дзе праўда?
"Дык можа варта сабрацца і абмеркаваць, пачуць розныя пункты гледжання і знайсці для сябе, хто тут мае рацыю. Гэта вельмі важна наогул - разуменне праблемы, перш чым яе вырашаць", - лічыць беларускі лідар.
"Сёння гісторыю поспеху еўрапейскай бяспекі трэба збіраць літаральна па крупінках. Малыя і сярэднія краіны краіны, такія як Беларусь могуць зрабіць рэальны ўнёсак у адраджэнне" духу Хельсінкі "на еўрапейскай прасторы", - упэўнены прэзідэнт.
Размова з Зяленскім і формула Штайнмаера
Што тычыцца ўкраінскай сітуацыі, Лукашэнка ўзгадаў сваю нядаўнюю паездку ў Жытомір на Форму рэгіёнаў і размову з прэзідэнтам Украіны.
"З прэзідэнтам Уладзімірам Зяленскім мы мелі грунтоўную размову па шырокаму колу тэмаў. Я адчуў, што прэзідэнт Украіны - сапраўдны патрыёт сваёй краіны. Ён гатовы да цяжкіх рашэнняў для дасягнення міру. І мы яго ў гэтым падтрымліваем", - сказаў Лукашэнка.
Паводле слоў беларускага прэзідэнта, у Беларусі рады прагрэсу, які намеціўся ў вырашэнні канфлікту: ажыццёўлены абмен затрыманымі асобамі, у Мінску была падпісана "формула Штайнмаера". Усё гэта, на думку Лукашэнкі, адкрывае шлях да правядзення сустрэчы ў вярхах у "нармандскім фармаце". Пры гэтым ён яшчэ раз акрэсліў сваю пазіцыю: без удзелу ў гэтых перамовах ЗША ўрэгуляваць канфлікт не атрымаецца.
"З нашага боку мы гатовыя і далей даваць нейтральную пляцоўку для перамоваў і садзейнічаць дасягненню міру і спакою на ўсходзе Украіны ў любым фармаце, прымальным для бакоў. Будзе на тое воля ўкраінскага боку - прымем удзел і ў аднаўленні інфраструктуры Данбаса", - адзначыў Лукашэнка.
Хельсінкі-2 і іншыя ініцыятывы Мінска
Зноў выказаў прэзідэнт і сваю ідэю аб новым мірным працэсе - "Хельсінкі-2". Лукашэнка прызнаў, што імгненнага, універсальнага рэцэпту па нармалізацыі сітуацыі няма.
"Мы гатовыя прасоўваць Хельсінкі-2, дыялог па лініі ЕАЭС-ЕС, АДКБ-НАТА, пояс лічбавага добрасуседства", - заявіў Лукашэнка.
Паводле слоў прэзідэнта, сёння ўсё больш відавочная неабходнасць правядзення ў бліжэйшыя гады саміту ў рамках "новага "Хельсінкскага працэсу".
"Трэба прыняць дакумент стратэгічнага характару, па ўмацаванні міжнароднай бяспекі і ў Еўра-Атлантыцы", - дадаў ён.
Пры гэтым Лукашэнка адзначыў, што вырашаць падобныя пытанні без "такога цяжкавагавіка, як Кітай", нельга. "Важна ўлічваць таксама меркаванне і іншых краін, чый уплыў у свеце расце", - дадаў ён.
Прэзідэнт Беларусі паабяцаў і надалей падтрымліваць канструктыўныя ідэі, накіраваныя на пераадоленне раздзяляльных ліній і захаванне міру.
Пры гэтым ён выказаў упэўненасць, што рэалізацыя такога падыходу важная для ўсіх ключавых сусветных гульцоў. І адзначыў, што лічыць "ненармальным, калі столькі гадоў не збіраліся сусветныя лідары, каб перагаварыць сам-насам".
"Каб даць сігнал планеце, а калі не сігнал, то развеяць міфы вакол гэтага. Гэта ж ненармальна. Навошта тады АБСЕ? Навошта мы стваралі гэтую арганізацыю? Каб пасылаць нейкія місіі на выбары?", - задаўся пытаннем ён.