Ваенна-марскія сілы Украіны зрабілі новы крок у Сусветны акіян - 9 лістапада адбыліся хадавыя выпрабаванні раней дастаўленых з ЗША на сухагрузе Ocean Freedom двух старэнькіх патрульных катэраў тыпу Island - Р 190 "Старабельск" і Р 191 "Славянск".
Плаўсродкі гэтыя да спісання ў берагавой ахове ЗША называліся Cutters Drummond і Cushing і нямала пабачылі за 30 гадоў службы. Аднак шасці падобным "старым" выпала рэдкая ўдача - пачаць другое жыццё ва ўкраінскіх ВМС. Для рэалізацыі рашэння ЗША аб перадачы катэраў Украіне спатрэбілася больш за два гады.
У Кіеве лічаць, што асобны ўкраінскі дывізіён патрульных катэраў тыпу Island зможа кантраляваць блізкую марскую зону і нават выходзіць у Міжземнае мора для падтрымкі караблёў НАТА. Праўда, першы ж выхад "Старабельска" і "Славянска" на адэскі рэйд азмрочыла заява дарадцы прэзідэнта ЗША па нацбяспецы Роберта О'Браэна, які заўважыў, што Злучаныя Штаты не будуць аказваць ваенную дапамогу Украіне вечна і спадзяюцца на дамоўленасці паміж Кіевам і Масквой.
У праекце федэральнага бюджэту ЗША запланаваны сродкі на ўмацаванне бяспекі Украіны ў памеры 250 мільёнаў долараў. Абаронны бюджэт на 2018-ы фінансавы год прадугледжваў ваенную дапамогу Кіеву ў памеры 350 мільёнаў долараў. За пяць гадоў (з 2014 года) амерыканская падтрымка ВСУ перавысіла 1 мільярд долараў. Аднак пару месяцаў таму Вашынгтон замарозіў ваенную дапамогу Украіне ў памеры 400 мільёнаў долараў, і падобны секвестр ня абяцае Кіеву нічога добрага.
І ўсё ж для пачатку разбярэмся з катэрамі.
Умоўна баявыя
Берагавая ахова ЗША не з'яўляецца структурай Мінабароны і выконвае мытна-паліцэйскія функцыі ў прыбярэжных водах краіны. З нядаўніх подзвігаў - затрыманне ў чэрвені судна кантрабандыстаў з 7 тонамі какаіна на борце.
Праваахоўны акцэнт службы заведама абмяжоўвае тактыка-тэхнічныя характарыстыкі плаўсродкаў Берагавой аховы. Далёкія паходы і марскія бітвы катэрам тыпу Island могуць толькі сніцца. Уласна, таму будучы "акіянскі флот" Украіны прыбыў з ЗША ў Адэскі порт "конна" на сухагрузе.
Караблі блізкай марской зоны (выдаленне ад родных берагоў да 500 міль) перш за ўсё забяспечваюць спрыяльны аператыўны рэжым разгортвання асноўных сіл свайго флоту - ракетных караблёў і падводных лодак. Надаюць баявую ўстойлівасць карабельным ударным групам (перашкаджаюць дзеянням суперніка на вадзе і пад вадой). Падобныя задачы непасільныя для маленькіх, практычна бяззбройных патрульных катэраў, карпусы якіх трэскаліся на высокіх хуткасцях у ходзе выпрабаванняў пасля праграмы мадэрнізацыі.
Island мае водазмяшчэнне 169 тон, даўжыню 34 метры і шырыню 6,4 метра, яго максімальная хуткасць - каля 28 вузлоў, экіпаж - 16 чалавек, аўтаномнасць - да 5 сутак. Першапачаткова катэр узброены 25-мм аўтаматычнай артылерыйскай устаноўкай Mk 38 Mod 0 Bushmaster і двума 12,7-мм кулямётамі М2НВ. Мае на борце не самую сучасную РЛС AN / SPS-73 і надзіманую маторную лодку.
Гэтай камплектацыі цалкам дастаткова для спынення незаконнай міграцыі або наркатрафіку ў тэрытарыяльных водах ЗША. Кантраляваць шасцю катэрамі Island блізкую чарнаморскую зону і яшчэ "падтрымліваць" НАТА ў Міжземным моры - ненавуковая і неваенная фантастыка.
Нават з улікам гіпатэтычнай устаноўкі мінна-тральных модуляў і неіснуючых для Island супрацькарабельных ракетных комплексаў, надзвычай складанай замены комплексу радыётэхнічнага абсталявання, актыўнасць патрульных катэраў будзе выглядаць зусім бессэнсоўнай на фоне сучаснага Чарнаморскага флоту Расіі.
Умоўна бясплатныя
Ваенна-марскія сілы Украіны ударных караблёў у сваім складзе практычна не маюць. Сур'ёзных планаў караблебудавання таксама няма. Адзіны фрэгат "Гетман Сагайдачны", здаецца, ніколі не выйдзе з рамонту. Дывізіён антыкварных катэраў Island пры любых раскладах надвор'я не зробіць. Амерыканскія падарункі спатрэбяцца толькі для дробных правакацый, хоць грошай з украінскага бюджэту з'ядуць нямала.
Падораныя Злучанымі Штатамі два патрульныя катэры Island абышліся ўкраінскага бюджэту ў 10 мільёнаў долараў - па 5 мільёнаў за кожны (з улікам раскансервацыі, тэхнічнага абслугоўвання, даабсталявання і навучання экіпажаў ВМСУ). Відавочна, за тыя, чатыры катэры, што засталіся, Кіеву прыйдзецца заплаціць яшчэ 20 мільёнаў долараў. Пры гэтым плаўсродкі застануцца старымі, ненадзейнымі, небяспечнымі для экіпажаў, бо яны спісаныя з-за дэфектаў корпуса ў 2017 годзе, а апошні докаў рамонт праходзілі пяццю гадамі раней.
Па-добраму, падобны хлам трэба адпраўляць "на іголкі". Прадпрымальныя амерыканцы не жадаюць марнавацца на ўтылізацыю і навучыліся па дэмпінгавых цэнах "навязваць" спісаную ваенную маёмасць саюзнікам. У 2015 годзе тры катэры Island набыў Пакістан, праз год два катэры сышлі ў Грузію, ў 2017-м пару "Айлендаў" атрымала Коста-Рыка.
Халуйскай прысутнасцю ў кільватэры штогадовых антырасійскіх вучэнняў па стандартах НАТО Sea Breeze ці "даношваннем" плаўсродкаў Берагавой аховы ЗША ваенна-марскія подзвігі не здзяйсняюцца. Добразычлівасць Вашынгтона "малодшыя партнёры" могуць страціць у любы момант (успамінаем сірыйскіх курдаў). І толькі добрасуседскія адносіны з Расіяй абараняюць надзейней за любую зброю.
* Меркаванне аўтара можа не супадаць з пазіцыяй рэдакцыі