Юр'еў дзень, які адзначаецца 6 мая, з'яўляецца адным з галоўных святаў беларускага народнага календара. Згодна з народнымі павер'ямі, у гэты дзень можна пазбавіцца бясплоддзя і забяспечыць будучы ўраджай хлеба.
У гэты дзень першы раз пасля зімы сяляне выганялі статак на пашу. З Юр'евым днём была звязана вялікая колькасць рытуальных дзеянняў для захавання хатняй гаспадаркі.
Павер'і і прыкметы на Юр'еў дзень
Для таго, каб абараніць хатніх жывёл, гаспадары здзяйснялі розныя магічныя дзеянні і прамаўлялі "спецыяльныя словы", якія, згодна з павер'ямі беларусаў, павінны былі захаваць кароў, коней і іншую хатнюю жывёлу ад мору, сурокаў і драпежных жывёл.
Асабліва шмат абрадавых дзеянняў на Юр'я ведалі пастухі, якія лічаць 6 мая сваім святам. Напрыклад, пастух не павінен быў браць новую жывёлу пасля Юр'і, інакш увесь статак будзе пакутаваць ад нападаў ваўкоў.
З гэтым днём звязаныя павер'і і прыкметы, якія тычацца дабрабыту сям'і, дастатку і інтымнай сферы.
На досвітку 6 мая здзяйснялі рытуальныя дзеянні супраць бясплоддзя. Неабходна было ручніком сабраць Юр'еўскую расу і абцерці ёй мужа і жонку. Світанкавая Юр'еўская раса, наогул, лічылася гаючай і дае сілу.
Згодна з народнай прыкметай, калі на Юр'я дождж, то будзе шмат хлеба. Таксама лічылася, што ў гэты дзень трэба садзіць бульбу. Па традыцыі на Юр'я хадзілі "праведваць" палі з азімымі, неслі туды выпечаны напярэдадні хлеб, клалі яго на зямлю і правяралі рост азімых. Калі каравай хаваўся ў жыце, то ўраджай павінен быць добрым.
Як адзначаюць Юр'еў дзень
Праваслаўная царква ў гэты дзень узгадвае вялікапакутніка Георгія Пабеданосца, якому моляцца за дзяцей, аб дапамозе пры хваробах, акрамя гэтага, святы з'яўляецца нябесным заступнікам воінаў.
У Беларусі і цяпер адзначаюць Юр'еў дзень. Асабліва відовішчна гэта адбываецца ў тых рэгіёнах, дзе этнографы змаглі адрадзіць абрады народнага земляробчага календара. Так, штогод у Пагосце праходзіць старажытны абрад "Юраўскi карагод", які першым у Беларусі ў 2005 годзе атрымаў статус нематэрыяльнай гісторыка-культурнай каштоўнасці рэспубліканскага значэння.
На свята пякуць хлеб з пшанічнай мукі, які ўпрыгожваюць пад спеў абрадавай песні трыма каласкамі з цеста і трыма галінкамі квітнеючага пладовага дрэва, кожная з якіх мае па тры адросткі. Яны сімвалізуюць дзевяць месяцаў сцельнасці каровы і цяжарнасці жанчыны.
Потым жанчыны водзяць карагод. Зараз да яго далучаюцца і дзеці, але раней у карагод бралі толькі дзяўчын, якія дасягнулі палавой сталасці. Дзяўчыны апранаюць вянкі з барвінка — такія жа, як нявесты на вяселлях.
Галоўнае магічнае дзеянне 6 мая на Юр'я адбываецца ў поле, дзе пасеяны азімыя. У зямлю закопвалі кавалак чорнага хлеба, перавязаны чырвонай стужачкай, і пелі абрадавыя песні.