"Прыйшлі, таму што няма чаго было рабіць. Гэта цяпер бацькі глядзяць: тут можна будзе зарабіць, а тут - прэстыжна. Вось Бацька (прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка - Sputnik) гуляе ў хакей, таму ўсіх аддаюць у хакей. Я жыву каля "Мінск- арэны" і бачу, як гэтыя мамы носяць сумкі, і думаю: дайце дзіцяці, каб насіла. Лічу, гэта няправільна: калі ты хочаш ездзіць на саначках, вазі іх сам", - кажа Алёхін.
Яму калі і дапамагалі, то толькі трэнеры. Асабліва тыя, што сумняваліся ў яго здольнасцях.
Спісалі ў шаблісты
Спачатку была рапіра. Алёхін і Раманькоў фехтавалі адной зброяй. Але ў нейкі момант іх першы трэнер Эрнэст Асіеўскі перафарматаваў каманду і прапанаваў Алёхіну ўзяць у рукі шаблю.
"У шаблі не хапала чалавека. Вось Асіеўскі і зрабіў такую ракіровачку - маўляў, давай паспрабуем. Я тады вельмі знерваваўся, нават паплакаў. Але потым, вядома, быў удзячны", - успамінае алімпійскі чэмпіён.
На першых жа спаборніцтвах - першынстве рэспубліканскіх СДЮШАР - адразу стаў другім. А потым зноў - ён быццам паказвае вынікі, а яго не хочуць успрымаць усур'ёз.
"Ты не таленавіты", - казаў яму Аляксандр Фель, трэнер, які рыхтаваў чэмпіёнаў. Гэта нявер'е і скепсіс навакольных, мяркуе Алёхін, у канчатковым рахунку і прывялі яго на алімпійскі п'едэстал.
"Калі ты ў сябе верыш, а табе з боку кажуць "Ай, ты такі-сякі", цябе гэта вельмі чапляе. Настолькі, што ты, сашчапіўшы зубы, вырашаеш даказаць сабе і астатнім, што ты можаш", - заўважыў у інтэрв'ю Sputnik Алёхін.
Перамагчы Сідзяка
У канчатковым рахунку Фель Алёхіна да сябе ўзяў. Прыгледзеўся, ацаніў і запрасіў. У той час было ў каго вучыцца, у тым ліку і на дарожцы. У таго ж Феля ў той час трэніраваўся, да прыкладу, Віктар Сідзяк, які ўвайшоў у гісторыю як чатырохразовы алімпійскі чэмпіён.
"Я ўвесь час глядзеў і дзівіўся, як гэта яны - вялікія - пацеюць, майку выціснулі і зноў вясёлыя і бадзёрыя, а я ледзь хаджу. Здаецца ж малады, а ногі не вытрымліваюць. А потым пасядзеў, прыгледзеўся, падумаў і зразумеў:яны ўмеюць на нейкія секунды расслабіцца, скінуць напружанне, псіхалагічную нагрузку і зноў атакаваць. Як толькі гэтаму навучыўся, стала і ў мяне атрымлівацца", - прызнаўся Алёхін.
Сакрэтаў старэйшыя знакамітыя таварышы, па словах шабліста, не выдавалі. Хто ж захоча адчуць на сабе ўласныя прыёмы. Таму, каб перамагаць, даводзілася шмат назіраць, аналізаваць і спрабаваць.
"Сідзяк магутны. У яго была свая спецыфіка, ён усіх зграбаў, да таго ж ляўшун, таму і выйграваў ва ўсіх. Я падумаў: нешта тут не тое, паглядзеў і думаю, дай-ка паспрабую ледзь-ледзь разарваць дыстанцыю. Справа у тым, што, калі ты ў блізкім кантакце, для Сідзяка гэта ідэальная сітуацыя. А калі ты тузануўся ілжыва, потым адышоў на іншую дыстанцыю, потым зноў у атаку, для яго гэта ўжо складана. Ён не змог перабудавацца. А я знайшоў шлях, і больш ён у мяне ніколі не выйграваў", - распавёў Алёхін.
На Алімпіяду ён таксама ехаў не ў асноўным складзе. Але ў выніку выйшаў - і не падвёў.
Чалавек у цывільным
Першую сустрэчу савецкія шаблісты тады прайгралі румынам. Нечакана, а тут яшчэ яны, пачуўшы смак перамогі, учапіліся, успамінае Алёхін. Выпраўляць сітуацыю спусціўся адказны чалавек у цывільным.
"Сапраўды, спусціўся чалавек. Сабраў усё наша кіраўніцтва фехтавання, нас і кажа: "Вы што, на вас уся краіна глядзіць! Вы павінны выйграць". Напэўна, гэта падзейнічала. Таму што няма такога слова "не магу"- трэба", - распавёў Алёхін.
У кубінцаў і венграў, хоць яны, па словах Алёхіна, здаваліся мацнейшымі, шанцаў не было. Бо савецкія шаблісты адчувалі адказнасць. На дарожку да італьянцаў ішлі, ужо будучы ўпэўненымі ў перамозе.
"У фінале каманда была маналіт, усе адзін аднаго падтрымлівалі. Мы не пакінулі шанцаў італьянцам перавесці дух ці наладзіцца, каб можна было выйграць. Было адчуванне, што яны баяцца больш, чым мы", - падзяліўся ўспамінамі са Sputnik Алёхін.
На базу ў Навагорск, дзе жылі фехтавальшчыкі, залатая каманда савецкіх шаблістаў вярталася ўначы. Па словах Алёхіна, вярталіся трохі спустошаныя - задача была выкананая, груз адказнасці спаў.
"Прыехалі на базу ў 2-3 гадзіны ночы. Здаецца цёмна, але тут уключаецца святло, і ў сталовай накрытыя сталы, стаіць увесь персанал, пляскаюць, з кветкамі. Усе выйшлі нас віншаваць, было вельмі прыемна", - успомніў чэмпіён.
Медаль скралі
Алімпійскага медаля ў яго не засталося - кажа, скралі. Засталіся навыкі, веданне і вопыт. Але яны не запатрабаваныя.
"З 2009 года я прашуся на трэнерскую працу, але ў нас спецыялісты нікому не патрэбныя. Усе мае сябры ў Расіі - трэнеры-кансультанты, забяспечаны працай, іх вопыт запатрабаваны.
Для моладзі гэта матывацыя, стымул. Мой партнёр па той камандзе, Кравапускаў (Віктар Кравапускаў - чатырохразовы алімпійскі чэмпіён - Sputnik) - кансультант пры зборнай Расіі, у якой алімпійскіх чэмпіёнаў цэлая куча. А я езджу паглядзець іх спаборніцтва за свой кошт", - са шкадаваннем заўважае алімпійскі чэмпіён.
Ён кажа, што неаднаразова звяртаўся з просьбай аб кваліфікаваным працаўладкаванні ў Мінспорту і прапаноўваў свае паслугі.
"Але яны пра мяне ўспамінаюць, толькі калі праходзяць нейкія мерапрыемствы, на якіх трэба паказаць чэмпіёнаў. Я даўно на пенсіі, але сілы яшчэ ёсць, і веды, і вопыт, крыўдна, што няма каму перадаць", - кажа Мікалай Алёхін.
Аб хвалебным мінулым чэмпіёну-алімпійцу не даюць забыць яго ўнукі, якія ад душы ганарацца дзедам і ўжо самі робяць першыя крокі ў спорце, унук займаецца плаваннем, а ўнучка пачала займацца гімнастыкай.
На пытанне, ці не жадаюць яны пайсці ў фехтаванне, знакаміты дзед з веданнем справы заяўляе: "Пакуль рана, а там - паглядзім".