— Чаму менавіта Расія выступіла з ініцыятывай установы Міжнароднага дня парламентарызму? І ці можна казаць па завяршэнні двух гадоў, што дадзеная ініцыятыва запатрабаваная міжнароднай парламенцкай супольнасцю?
— Выступіўшы з ініцыятывай унясення гэтага дня ў каляндар ААН, Расія тым самым прадэманстравала сваю перакананасць у стваральным патэнцыяле, кансалідуючай сіле парламенцкай дыпламатыі. Я, асабіста, лічу менавіта так. Пры ўсёй рознасці поглядаў, тое, што нас, парламентарыяў, аб'ядноўвае, пераважвае над тым, што нас падзяляе.
Парламентарыі - не прафесійныя чыноўнікі, гэта прадстаўнікі выбаршчыкаў, звычайных людзей. А людзі ўсюды ў свеце хочуць увогуле аднаго - бяспечнага і шчаслівага жыцця для сябе і сваіх дзяцей. Шчыра кажучы, мяне здзіўляе, што ідэя свята нікому раней не прыйшла ў галаву, бо гэта, па сутнасці, самае дэмакратычнае свята, паколькі парламентарызм - асяродак любой дэмакратычнай сістэмы.
Вядома, два гады - тэрмін невялікі. Але за гэты час у нас прайшло дастаткова міжнародных мерапрыемстваў, сустрэч, каб пераканацца: ініцыятыва атрымала станоўчы водгук з боку парламентаў і парламентарыяў, міжнароднай супольнасці ў цэлым.
— У сродках масавай інфармацыі, экспертнай супольнасці можна пачуць меркаванне, што ў наш час бурнага развіцця тэхналогій, хуткіх зменаў практычна ва ўсіх сферах жыцця ў наяўнасці тэндэнцыя да зніжэння ролі парламентаў, міжпарламенцкага супрацоўніцтва. Тым самым і Міжнародны дзень парламентарызму - свята учорашняга дня?
— Мне здаецца, жыццё паказвае адваротнае. Так, свет змяняецца, змяняюцца і патрабаванні да якасці законаў, якія прымаюць, і да працы парламентаў. Але прымяншэнне іх ролі дакладна не адбываецца. І, упэўненая, не адбудзецца. Без парламента няма і не можа быць рэальнага ўдзелу грамадзян у прыняцці найважнейшых рашэнняў, кіраванні справамі дзяржавы. Вы кажаце аб развіцці тэхналогій, але ж гэта развіццё мае сэнс, толькі калі яно ідзе ў інтарэсах грамадства, у інтарэсах чалавека. А гэтага не дасягнуць без улады, якая прадстаўляе інтарэсы людзей. Тэхналогіі павінны працаваць на правы і магчымасці людзей, а не падмяняць або, тым больш, адмяняць іх. Гэта і ёсць формула, якая гарантуе, на мой погляд, захаванне значэння інстытутаў парламентарызму, тым больш падчас пераменаў. Так што дзень парламентарызму - цалкам сапраўды не свята учорашняга дня. Хутчэй, наадварот.
Па маім перакананні, роля парламентаў пры прыняцці любых грамадска значных рашэнняў ва ўсім свеце будзе толькі ўзрастаць. І ў нацыянальных, і ў міжнародных справах. Я цяпер ужо бачу гэтую тэндэнцыю на прыкладзе парламентаў, якія ўваходзяць у МПА СНД, у Міжпарламенцкі Саюз. У нашым шматпалярным свеце ўсе пытанні павінны вырашацца толькі шляхам перамоваў, нельга дапусціць дамінавання чыяго-небудзь "адзіна правільнага" пункту гледжання. І толькі міжпарламенцкая дыпламатыя ў дадатак да дыпламатыі традыцыйнай здольная выканаць гэты баланс.
Пры гэтым дзейнасць парламента не ёсць нешта застылае, дадзенае раз і назаўжды. Яна павінна быць адэкватнай выклікам часу. Мы, у Расіі, прытрымліваемся гэтага правіла. Цяпер праводзіцца галасаванне па папраўках у Канстытуцыю. Яны захоўваюць Расію як дзяржаву з моцнай прэзідэнцкай уладай, што адказвае гістарычным і сучасным рэаліям нашай краіны. І разам з тым умацуюцца паўнамоцтвы Савета Федэрацыі і Дзяржаўнай Думы.
Такая воля часу. Моцны парламент - моцная дэмакратыя - моцная краіна.
— Эпідэмія каронавіруса не магла не адбіцца на сувязях парламентарыяў розных краін, іх інтэнсіўнасці. Але наколькі гэта, на Ваш погляд, крытычна для міжнародных адносін? Як будуецца сёння міжнародная дзейнасць Савета Федэрацыі?
— Эпідэмія, зразумела, паўплывала, але не крытычна. Ні на адным кірунку праца не была спыненая, на некаторых нават развівалася, дзякуючы сучасным тэхналогіям. Вядома, за месяцы вымушанай ізаляцыі ўжо хочацца асабістых зносін з людзьмі. Жывы кантакт дае зусім іншы ўзровень зносін, разумення ў перамовах. Здавалася б, у чым розніца? Па відэасувязі гэтак жа глядзіш адзін на аднаго, гэтак жа бачыш эмоцыі, але ўсё ж чагосьці не хапае, нейкіх дробязяў, якіх ніякая відэасувязь перадаць не зможа.
Разам з тым жыццё паказвае - любыя цяжкасці пераадольныя, было б жаданне. Тым больш, што ў апошнія гады сумесна з нашымі саюзнікамі і партнёрамі ў сферы міжпарламенцкага супрацоўніцтва мы зрабілі шэраг крокаў, якія, лічу, надалі новы імпульс яго развіццю.
Нагадаю дзве ініцыяваныя расійскай дэлегацыяй рэзалюцыі, якія былі прынятыя МПС у апошнія гады. Яны тычыліся недапушчальнасці ўмяшання ў справы суверэнных дзяржаў і навязвання ім нейкі быццам бы адзіна прымальнай, "класічнай" мадэлі дэмакратыі. Такой мадэлі няма і быць не можа. Кожная краіна мае права свабодна выбіраць тую форму дэмакратычнага ўладкавання, якая адказвае яе нацыянальным і гістарычным асаблівасцям, сучасным палітычным рэаліям. Менавіта наша краіна стала аўтарам абодвух дакументаў, якія ставяць заслон любым спробам ціску, дыктату ў міжнародных адносінах. Прынцыповую пазіцыю заняла Старшыня Саюза Габрыэла Куэвас Барон і ў сувязі з санкцыямі, уведзенымі асобнымі краінамі ў адносінах да парламентарыяў. Мы глыбока перакананыя, што санкцыі супраць народных выбраннікаў - гэта, па сутнасці, санкцыі супраць самога народа і супраць дэмакратыі. Рады, што гэта наша бачанне знайшло разуменне і падтрымку ў кіраўніцтва самай вялікай парламенцкай арганізацыі свету.
Адна з найважнейшых тэм сучаснага міжнароднага парламентарызму - прасоўванне культурнай разнастайнасці праз дыялог. Бо гэта альтэрнатыва канфліктам, санкцыям і войнам. Расія выступіла з ініцыятывай правесці Сусветную канферэнцыю па міжрэлігійным і міжэтнічным дыялогу з удзелам кіраўнікоў дзяржаў, парламентарыяў і лідараў сусветных рэлігій. Гэта прапанова была падтрымана ў выніковай дэкларацыі 137-й Асамблеі МПС, якая адбылася ў 2017 годзе ў Санкт-Пецярбургу, і затым ўвайшла ў рэзалюцыю Генеральнай Асамблеі ААН. Сусветная канферэнцыя павінна адбыцца 21 мая 2022 года ў Расіі. Падрыхтоўка да яе ўжо ідзе. Прыкладзем усе намаганні да таго, каб гэты важнейшы сусветны форум стаў не толькі падзеяй у палітычным парадку 2022 года, але і пацвярджэннем статусу Расіі як унікальнай пляцоўкі, на якой сустракаюцца, дамаўляюцца, а калі трэба і пагаджаюцца культуры, нацыі, рэлігіі, палітычныя сілы.
Мы дамагліся зняцця ўсіх абмежаванняў у дачыненні да нашай дэлегацыі ў Парламенцкай Асамблеі Рады Еўропы. Гэта далося нялёгка, але дзякуючы занятай намі цвёрдай пазіцыі дыскрымінацыя расійскай дэлегацыі засталася ў мінулым. Значэнне гэтай падзеі цяжка пераацаніць. Бо тым самым мы наглядна паказалі, што ў сферы міжпарламенцкага ўзаемадзеяння дыскрымінацыя не дапушчальная. Але справа не толькі ў аднаўленні справядлівасці, вяршэнстве права і сапраўднай дэмакратыі над палітычнымі гульнямі. Мы разлічваем на канструктыўнае ўзаемадзеянне ў рамках ПАСЕ і вярнуліся сюды не ваяваць, зводзіць рахункі, а працаваць на карысць народаў Еўропы, усіх народаў планеты.
Працягваем супрацоўніцтва ў двухбаковым фармаце. Так, нядаўна я ў рэжыме відэаканферэнцыі правяла перамовы з маім калегам Старшынёй Сената Французскай Рэспублікі Жэрарам Ларшэ. Мы абмеркавалі сумесны расійска-французскі даклад "Расія - Францыя: за парадак дня, заснаваны на даверы".
Нагадаю, што гэта ўжо другі такі даклад, і мы бачым у ім сур'ёзны ўнёсак парламентаў у пашырэнне палітычнага дыялогу паміж Расіяй і Францыяй, у фарміраванне двухбаковага парадку дня на будучыню, паколькі даклад - не проста зверка гадзіннікаў, але і свайго роду "дарожная карта" далейшых дзеянняў, якая ахоплівае самыя розныя сферы ўзаемадзеяння. Гэта той выпадак, калі парламенты апярэджваюць іншыя палітычныя кантакты і па-свойму задаюць тон на будучыню.
Думаю, што сёння ўжо можна казаць пра агульнае імкненне парламентарыяў нашых краін сфармаваць новы стыль у міжнародных адносінах. Менавіта ў гэтым рэчышчы варта разглядаць, у прыватнасці, прапанову расійскіх сенатараў стварыць міжнародную перамоўную пляцоўку парламенцкага ўзроўню ў мэтах захавання міжнароднай дагаворнай базы па скарачэнні ўзбраенняў.
Падрыхтоўка падобных сумесных дакладаў, на мой погляд, - вельмі эфектыўная форма ўзаемадзеяння парламентарыяў. Мы ўжываем яе і ва ўзаемадзеянні з парламентамі іншых краін. Так, цяпер профільныя камітэты Савета Федэрацыі і Сената Італьянскай Рэспублікі працуюць над дакладам, што тычацца будучыні адносін Расійскай Федэрацыі і Італіі. Яго прэзентацыя можа адбыцца ўжо ў гэтым годзе.
Мы ў Расіі лічым краіны СНД нашымі стратэгічнымі партнёрамі. Яшчэ раз пераканалася ва ўзаемнасці, знаходзячыся ў пачатку сакавіка з візітам у Беларусі. З задавальненнем магу канстатаваць, што падрыхтоўка да VII Форуму рэгіёнаў Беларусі і Расіі, які будзе прысвечаны гістарычнай спадчыны Вялікай Перамогі над нацызмам, працягваецца. Падчас праведзенага 16 чэрвеня паседжання Аргкамітэту папярэдне ўзгоднены даты правядзення Форуму з 23 па 25 верасня 2020 года.
У многіх сенатараў наладжаны прамыя кантакты з калегамі з замежных краін. Яны часта стэлефаноўваюцца, абменьваюцца думкамі. Лічу, што менавіта гэтыя чалавечыя адносіны ляжаць у аснове парламенцкай дыпламатыі, вызначаючы яе поспех.