МІНСК, 16 сне - Sputnik. Літва і Польшча плануюць надаваць асаблівую ўвагу сітуацыі ў Беларусі, пра гэта паведамляе прэс-служба літоўскага кабінета міністраў.
Беларуская тэма ўзнімалася ў тэлефоннай размове польскага прэм'ера Матэуша Маравецкага і новага прэм'ер-міністра Літвы Інгрыды Шыманітэ. Літоўскі бок выказаў падзяку Польшчы за падтрымку ў рэалізацыі высноваў Савета ЕС аб неабходнасці прадухілення імпарту электраэнергіі з Беларускай АЭС.
Таксама тэма Беларусі абмяркоўвалася падчас размовы кіраўнікоў МЗС Літвы і Польшчы Габрыэлюса Ландсбергіса і Збігнева Раў. У цэнтры ўвагі міністраў замежных спраў суседніх дзяржаў была сітуацыя ў нашай краіне пасля прэзідэнцкіх выбараў.
"Сітуацыя застаецца напружанай, працягваюцца арышты. Літва і Польшча будуць і надалей падтрымліваць беларускую грамадзянскую супольнасць і яго рашучасць ісці дэмакратычным шляхам", - заявіў Ландсбергіс.
У ходзе гутаркі падымалася і тэма БелАЭС: кіраўнік літоўскага МЗС прасіў падтрымку Варшавы, каб не дапусціць паступлення электраэнергіі з Беларусі на рынак ЕС.
Канфлікт з-за БелАЭС
Літва не ў першы раз выступае супраць Беларускай атамнай станцыі. Так, на пачатку снежня новы ўрад балтыйскай рэспублікі заявіў, што мае намер дамагацца поўнай блакады электраэнергіі з БелАЭС у маштабах усяго Еўрапейскага саюза.
Раней краіна-суседка ўжо неаднаразова выступала супраць будаўніцтва Беларускай АЭС, матываваўшы сваю пазіцыю небяспечна станцыі. Беларускі бок пры гэтым настойвае, што БелАЭС адказвае ўсім патрабаванням, якія прад'яўляюцца да бяспекі - гэта неаднаразова пацвярджалася экспертамі міжнародных камісій, у тым ліку МАГАТЭ, ВАО АЭС. Мінэнерга Беларусі 14 снежня заяўляла, што ўпэўнена ў неабходнасці электраэнергіі з беларускай станцыі для знешніх рынкаў, аднак са шкадаваннем успрымае палітычныя спекуляцыі вакол станцыі, якія "ідуць супраць законаў эканомікі і здаровага сэнсу".
Беларуская АЭС - найбуйнейшы расійска-беларускі эканамічны праект, генпадрадчыкам яе будаўніцтва з'яўляецца "Атамбудэкспарт" (уваходзіць у "Расатам"). Станцыя з двума рэактарамі ВВЭР-1200 сумарнай устаноўленай электрычнай магутнасцю 2400 МВт будуецца ў Астраўцы (Гродзенская вобласць). Для першай у краіне АЭС выбраны перадавой расійскі праект пакалення 3+, які цалкам адпавядае міжнародным нормам і рэкамендацыям МАГАТЭ па бяспецы. Чакаецца, што першы блок БелАЭС увядуць у прамысловую эксплуатацыю ў 2021 годзе, другі - ў 2022 годзе.
Сітуацыя пасля выбараў і рэакцыя Захаду
Масавыя акцыі пратэсту праходзяць па ўсёй Беларусі ўжо амаль чатыры месяцы, найбольш маштабныя - па нядзелях. Яны пачаліся адразу пасля выбараў прэзідэнта, на якіх, па дадзеных ЦВК, у шосты раз перамог Аляксандр Лукашэнка, які набраў 80,1% галасоў. Пры разгонах акцый сілавікі ўжывалі сьлезацечны газ, вадамёты, светлашумавыя гранаты, гумовыя кулі.
Краіны Захаду адрэагавалі на падзеі ў Беларусі увядзеннем санкцый. У першы санкцыйных спіс, апублікаваны Еўрасаюзам 2 кастрычніка, патрапілі імёны 40 чалавек, якія, на думку ЕС, датычныя да несправядлівым мерам беларускіх уладаў у адносінах да насельніцтва пасля мінулых прэзідэнцкіх выбараў. Другі санкцыйных пакет ЕС увёў 6 лістапада, дапоўніўшы спіс яшчэ 15 прозвішчамі, сярод якіх быў Аляксандр Лукашэнка і яго сын Віктар.
Якія трапілі ў "чорны ліст" забаронены ўезд на тэрыторыю ЕС, таксама замарожаныя іх актывы на тэрыторыі Еўрасаюза, калі такія маюцца.
7 снежня стала вядома аб падрыхтоўцы трэцяга пакета санкцый у дачыненні да Беларусі.
Афіцыйны Менск увёў санкцыі ў адказ супраць Еўразвяза і Канады. У ліку мер - прыпыненне дзейнасці каардынацыйнай групы "Беларусь - ЕС" і паніжэнне ўзроўню ўдзелу краіны ва "Усходнім партнёрстве".