Паражаючы лёгкія, COVID-19 вельмі часта выклікае кіслародную недастатковасць, калі без дадатковай рэспіраторнай падтрымкі пацыенту не абысціся. І ўсё больш пытанняў - як спраўляюцца нашы сістэмы ва ўмовах шматразовай нагрузкі: ці хопіць кіслароду, як працуюць кіслародныя кропкі?
Карэспандэнты Sputnik разбіраліся, які шлях выконвае кісларод, перш чым патрапіць у палату да пацыента.
8-тонная бочка
Адзінае ў краіне прадпрыемства па вытворчасці кіслароду - "Крыён". Менавіта адтуль па ўсёй краіне кожны дзень выязджаюць машыны, каб узровень медыцынскага газу ў кожнай бальніцы краіны заўсёды заставаўся на максімуме.
Кантролем і абслугоўваннем амаль усёй сістэмы лячэбнага газазабеспячэння ў краіне займаецца прадпрыемства "Медтэхнацэнтр". Падача кіслароду не спыняецца ні на хвіліну, спецыялісты дзяжураць на кожным аб'екце кругласутачна.
У бальніцы кісларод падаецца трыма спосабамі. Ёсць звычайная газабалонныя станцыі для ўстаноў паменш (не больш за 100 ложкаў) - гэта сінія балоны кіслароду, такія ўстаноўлены ў асноўным у рэгіёнах. Яны ж ёсць і ва ўсіх шпіталях на выпадак НЗ, калі раптам перастане працаваць асноўнае абсталяванне. Ёсць кіслародныя канцэнтратары, якія падзяляюць паветра на кампаненты - кісларод, азот, аргон, ксенон і іншыя. А ёсць крыягенныя газіфікатары, якія змяшчаюць ад 1 да 8 тон вадкага кіслароду. На запраўку аднаго з іх мы і адправіліся.
На тэрыторыі 5-й гарадской клінічнай бальніцы за агароджай стаяць дзве велізарных цыстэрны з надпісам "Небяспечна. Медыцынскі кісларод". Менавіта адсюль ён паступае ў рэанімацыі, аперацыйныя і ў звычайныя палаты да пацыентаў, якім патрабуецца рэспіраторная падтрымка.
У апошні час дзве 8-тонныя ёмістасці запраўляюць прыкладна раз у два дні: апусцела адна - на дазапраўку, працуе іншая.
Кісларод разыходзіцца са свістам
Тоўсты пласт інею, клубы халоднай пары і гучны свіст - такую карціну раз у некалькі дзён могуць назіраць пацыенты. Работнікі "Медтэхнацэнтра", якія ўдзень і ўначы сочаць за спраўнасцю гэтых велізарных кіслародных бочак, супакойваюць: перад запраўкай заўсёды трэба зраўнаваць ціск у газіфікатары і запраўляць яго цыстэрне. Таму спецыялісты скідаюць рэшткі кіслароду. Адсюль і такі свіст, што не ратуюць і берушы.
Калі ціск не зраўнаваць, газ пацячэ ў адваротным кірунку - у бак заправачнай машыны.
"Мы робім гэта павольна, паволі адкрываючы вентыль, - інакш пацыентам і жыхарам навакольных дамоў ад такога шуму мала не падасца. Гэта вельмі непрыемна, свішча як самалёт", - распавядае машыніст паветрана-размеркавальных прылад Уладзімір Кірэйчук.
Да газіфікатара пад'язджае з выгляду звычайны грузавік, а ўсярэдзіне - вялізная бочка, вентылі і датчыкі, шлангі. Доўгі металічны рукаў падлучаюць да газіфікатара, кантрольная праверка - і пуск.
Праз секунду на металічным шлангу з'яўляецца заінелая дарожка: тэмпература пры такой падачы кіслароду -183°С. Дазапраўка аднаго газіфікатара доўжыцца каля 50 хвілін.
"Усім адысці! Тэмпература такая, што падэшва абутку прымярзае адразу ж, а ўсяго толькі кропля на скуру - сур'ёзнае абмаражэнне. Прыгожы, празрысты, халодны - зачаравальнае відовішча гэты вадкі кісларод", - захапляецца Кірэйчук.
Плюсы вадкага кіслароду
У такім вадкім выглядзе пад вялікім ціскам і пры нізкіх тэмпературах кісларод захоўваецца ў крыягенным газіфікатары прыкладна 3-4 дні.
Перш чым патрапіць да пацыента, ён пераўтворыцца ў газападобны стан. Па трубаправодах пад зямлёй, дзе паніжаецца ціск і падымаецца тэмпература, ён паступае да кіслародных кропак у палаты, а потым праз увільгатняльнік - да пацыентаў.
З моманту, калі ў краіне пачалі актыўна рыхтавацца да першай хвалі пандэміі, работнікі "Медтэхнацэнтра" ў дадатак да ўжо існуючых зманціравалі больш за 4 тысячы кропак падачы кіслароду па краіне.
"Вядома, нагрузка павялічылася, але пры гэтым усё працуе ў штатным рэжыме. Магутнасці ў вытворцы кіслароду загружаныя на 60%. Так што рэзерв яшчэ ёсць, калі спатрэбіцца, наросцім", - канстатуе дырэктар прадпрыемства Алег Швед.
"Тыя ж газіфікатары могуць павялічваць свае магутнасці падачы кіслароду ў 2-4 разы. Нашы спецыялісты і да з'яўлення COVID заўсёды кругласутачна дзяжурылі і абслугоўвалі сістэмы падачы, таму ўсе штатна і спакойна", - распавядае ён.
Кіслародныя бочкі зарэкамендавалі сябе ва ўмовах пандэміі лепш за ўсё: вялікія ёмістасці, можна аператыўна павялічыць падачу. Ды і ў пытаннях лагістыкі куды зручней. Толькі ўявіце, што тона гэтага вадкага кіслароду - гэта каля 80 балонаў газападобнага, па 90 кілаграмаў кожны. Таму такія вялікія кіслародныя пункты больш практычныя.