Рахункі санаторыя "Беларусь" у Друскінінкаі па-ранейшаму застаюцца замарожанымі. Нядаўна дзякуючы намаганням адміністрацыі санаторыя работнікам ўсё ж удалося выплаціць заробак за снежань. Але ніхто не ведае, як сітуацыя будзе развівацца далей.
Sputnik пагутарыў са старшынёй рабочага савета санаторыя, выхавальнікам Уладзіславам Шаруцкім і даведаўся, як выжываюць супрацоўнікі санаторыя ва ўмовах неабгрунтаваных санкцый.
Фактычна змушаюць звольніцца
Уладзіслаў Шаруцкі працуе ў санаторыі "Беларусь" сем гадоў. Ён грамадзянін Літвы, і, як астатнія амаль 400 супрацоўнікаў санаторыя, не ведае, як складзецца яго лёс заўтра. Назначаную за снежань зарплату з боем атрымалася выбіць кіраўніцтву ўстановы: банк Swedbank "пайшоў на саступкі", дазволіўшы перавесці строга вызначаныя сумы кожнаму работніку. Але рахункі па-ранейшаму заблакіраваны, а ці будзе зарплата ў наступным месяцы, ніхто не ведае.
"Ды і не толькі ў зарплаце справа, а ў сітуацыі ў цэлым. Санаторый - важная арганізацыя, дзе аздараўляюцца беларускія дзеці. Плюс гэта буйны падаткаплацельшчык, пяты ў горадзе, уваходзіць у трыццатку найбуйнейшых падаткаплацельшчыкаў Літвы. І мы хочам, каб так было і далей , каб наш санаторый працаваў, а літоўскі ўрад прыклаў усе неабходныя намаганні для вырашэння сітуацыі. Але з іх боку такіх крокаў не прадпрымаецца", - кажа Уладзіслаў.
Пра санкцыі Уладзіслаў і яго калегі даведаліся 18 снежня. Санаторый апынуўся ў сітуацыі, калі ён не можа выплаціць заробкі і выконваць іншыя даўгавыя абавязацельствы па аплаце астатніх рахункаў, камунальных паслуг. Людзі адразу ж сталі звяртацца за тлумачэннямі і шукаць выйсце з сітуацыі. І адзінае, што прапанаваў літоўскі сейм, гэта выплаты работнікам, якія звальняюцца з падсанкцыённых арганізацый: абяцалі дзве сярэднія зарплаты і ўвесь сацыяльны пакет у далейшым, які прапануюць беспрацоўным.
"Мяркуючы па ўсім, улады разглядаюць толькі такую сітуацыю, калі санаторый не будзе працаваць. З аднаго боку, яны адкрыта яго не зачыняюць, але фактычна паказваюць, што нам застаецца толькі звольніцца", - кажа Улад.
Крызіс у курортным горадзе
У Друскінінкаі сітуацыя з-за пандэміяй цяпер цяжкая. У 13-тысячным горадзе каля дзвюх тысяч беспрацоўных. У канцы мінулага года адзін з санаторыяў звольніў 200 супрацоўнікаў усе здраўніцы зараз на прастоі, грошаў папросту няма.
Мэр горада Рычардас Малінаўскас, выступаючы з заявай аб санкцыях у дачыненні да санаторыя "Беларусь", патлумачыў магчымыя наступствы: калі сітуацыю перанесці на Вільню, то гэта б было раўназначна таму, калі б адразу 11 тысяч жыхароў літоўскай сталіцы разам страцілі працу.
Таму і супрацоўнікі санаторыя ў перыяд пандэміі і вялікага беспрацоўя ў курортным горадзе мяркуюць, што галоўнае цяпер - захаваць працоўныя месцы і сам санаторый.
"Нас не задавальняюць такія прапановы і такі варыянт нас ратаваць. А зараз сейм Літвы і зусім адмовіў пацярпеламу ад санкцый санаторыю ў субсідыях," - кажа выхавальнік.
Гаворка ідзе пра новае рашэнне літоўскага парламента: кампаніям, якія трапілі пад санкцыі ЕС, субсідыі за прастой больш не выплачваюцца. Пры гэтым выпадак з санаторыем "Беларусь" - першы ў гісторыі Літвы, калі да дзеючай у краіне кампаніі прымяняюцца міжнародныя санкцыі. Па літоўскім заканадаўстве, работніку, які мае права на дапамогу, павінна быць прадастаўлена выплата ў памеры 77,58% ад яго сярэднямесячнага заробку. Але з унясеннем паправак і гэтага не будзе. Выйсце - звальненне.
"Зараз усе работнікі ўстаноў, якія трапляюць пад санкцыі, застаюцца без гэтых сацыяльных выплат на час пандэміі. І, можна сказаць, без сацыяльных гарантый. Мы павінны плаціць сацыяльнае страхаванне. Але калі мы не атрымліваем ніякіх сродкаў, то аказваемся яшчэ абавязаныя дзяржаве. Для многіх гэта - адзіная крыніца даходу, хтосьці працуе ў санаторыі сем'ямі. Вядома, нейкі час можна пратрымацца, але паступова адзін за адным людзі будуць вымушаныя сыходзіць з санаторыя", - тлумачыць Уладзіслаў.
Цяпер адміністрацыя санаторыя, мясцовая ўлада падтрымлівае беларускі санаторый. Ды і самі супрацоўнікі вырашылі хоць неяк дапамагчы і збіраюць грошы на адваката, каб той змог адстойваць іх інтарэсы ў судзе.
Прыцягваюць увагу да праблемы, уладкоўваючы санкцыянаваныя акцыі пратэсту і аўтапрабегі. На мінулым тыдні супрацоўнікі вывесілі на плоце санаторыя плакаты і фатаграфіі, спрабуючы паказаць, якую важную працу прарабляе санаторый у рэабілітацыі дзяцей. Наступны крок - аўтапрабег да Вільні, каб прыцягнуць увагу ўрада.
"Можа быць, улады зразумеюць, што санаторый патрэбен не столькі Беларусі, колькі і самой Літве: у першую чаргу як адзін з буйных падаткаплацельшчыкаў. У Друскінінкаі гэта пяты па велічыні падаткаплацельшчык ў горадзе. Зноў жа плацяць і арэнду за зямлю, падатак на нерухомасць і ўсё астатняе. Плюс гэта 400 чалавек, якім не трэба плаціць дапамогу па беспрацоўі, гэта людзі, якія плацяць падаткі, купляюць прадукты, гэта грамадзяне Літвы, беларускія сем'і, якія маюць від на жыхарства і водзяць сваіх дзяцей у літоўскія школы. Яны павінны быць абаронены", - упэўнены Уладзіслаў.
Санкцыі і санаторый
Рахункі санаторыя, які размяшчаецца ў Друскінінкаі, 18 снежня апынуліся замарожаныя. Банк Swedbank прыняў такое рашэнне ў сувязі з уключэннем у санкцыйныя спісы ЕС Кіраўніцтва справамі прэзідэнта Беларусі, у сістэму якога ўваходзіць установа аховы здароўя, што знаходзіцца ў Літве. Але санкцыі мацней за ўсё ўдарылі па супрацоўнікам, прычым грамадзянам Літвы: у санаторыі працуе 391 чалавек, з якіх 356 - літоўцы.
Кіраўніцтва санаторыя раней тлумачыла: такія дзеянні абсалютна безгрунтоўныя, бо дзейнасць медустановы рэгламентуецца статутам, паводле якога ўвесь прыбытак ідзе выключна на ўмацаванне матэрыяльна тэхнічнай базы, ніякім чынам не выпраўляючыся ў казну беларускай дзяржавы.
Пазней мэр горада Друскінінкай Рычардас Малінаўскас назваў замарожванне рахункаў абсурдам.
У пачатку студзеня супрацоўнікам санаторыя ўсё ж удалося выплаціць заробак: банк размарозіў строга адведзеныя на кожнага работніка сумы, але рахункі па-ранейшаму застаюцца заблакіраванымі. 12 студзеня работнікі санаторыя "Беларусь", выступаючы супраць санкцыйных мер, выйшлі на акцыю пратэсту.
Чытайце таксама:
- Пяць краін Еўропы далучыліся да санкцый супраць Беларусі
- Лукашэнка ўпэўнены, што ўлады рэспублікі не заслужылі санкцыі
- МЗС Беларусі: падрыхтаваны адказ на санкцыі ЗША