Беларускія навукоўцы на мінулым тыдні паведамілі, што прыступілі да распрацоўкі беларускай вакцыны. У Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі распавялі, што цяпер вядзецца распрацоўка тэхналогіі і заканчваецца пошук пастаўшчыкоў для набыцця неабходнага абсталявання. НАН працуе ў цесным супрацоўніцтве з РНПЦ эпідэміялогіі і мікрабіялогіі. Спецыялісты лічаць, што беларускую вакцыну супраць COVID-19 распрацуюць ўжо ў наступным годзе, і яна не будзе саступаць замежным прэпаратам.
Sputnik пагутарыў з дырэктарам інстытута біяфізікі і клетачнай інжынерыі НАН Беларусі Андрэем Ганчаровым і даведаўся, якой будзе беларуская вакцына супраць каронавіруса.
Якімі бываюць вакцыны
Сёння ёсць некалькі розных падыходаў да стварэння вакцыны ад COVID-19. Прэпарат можа быць створаны на аснове жывога аслабленага віруса, інактываванага ўзбуджальніка хваробы, з выкарыстаннем вектарных сістэм дастаўкі, на аснове нуклеінавых кіслот або бялкоў віруса.
Выбіраючы "вектарную тэхналогію", навукоўцы бяруць культуры клетак, на іх "збіраюць" вірусныя часціцы, якія нясуць генетычную інфармацыю аб антыгенах узбуджальніка. У такой вакцыны ёсць як шэраг плюсаў, так і мінусы. Гэты вірус заражае клетку адзін раз, ён не можа больш размнажацца. Такая вакцына запускае дастаткова моцную імунную рэакцыю, але ад гэтага могуць узнікнуць некаторыя поствакцынальныя наступствы: павышаная тэмпература, грыпападобныя сімптомы...
Цалкамвірыёная вакцына зроблена на аснове інактываванага (гэта значыць забітага) вакцыннага штама. Расшчэпленая вакцына - таксама на аснове інактываванага штама, але вірус у ёй яшчэ "драбніцца" з дапамогай розных фізічных і хімічных метадаў, а потым ужо вылучаецца асобная антыгенная фракцыя.
Гэтымі двума спосабамі зніжаецца рэактагеннасць вакцыны, гэта значыць яна становіцца больш бяспечнай.
"Такі тып вакцыны найбольш бяспечны. Таму што вектарныя вакцыны, РНК-ыя вакцыны, нягледзячы на іх досыць высокую імунагеннасць, раней шырока не ўжываліся. Нават у Нацыянальным календары прафілактычных прышчэпак вы не ўбачыце пакуль ніводную ДНК-, РНК- або вектарную вакцыну", - тлумачыць Андрэй Ганчароў.
Папросту кажучы, беларускія навукоўцы збіраюцца на культуры клетак вырасціць жывы вірус, затым яго сабраць, далей ён абложваецца, інактывуецца, чысціцца і выкарыстоўваецца як вакцына.
Першая беларуская вакцына
Да гэтага вопыту стварэння сваёй вакцыны ў Беларусі не было. А вось ці трэба ствараць свой прэпарат супраць COVID-19, калі ўвесь свет ужо даўно распрацаваў ўласныя прэпараты? Ці не прасцей (і выгадней) купляць вакцыны так, як мы гэта рабілі заўсёды?
"Адназначна свае распрацоўкі ў гэтым кірунку патрэбны. Мы распрацоўваем не столькі канкрэтную вакцыну, колькі самі тэхналогіі. Тут ствараецца айчынная школа. Вірусы і хваробы будуць з намі заўсёды. Прамежкі паміж такімі пандэміямі скарачаюцца - зірніце на досвед апошніх гадоў. І ніхто не ведае, як будзе далей развівацца сітуацыя з каронавірусам. Нішто не перашкаджае здарыцца новай пандэміі. І ў такім выпадку мы будзем гатовы: у нас будуць тэхналогіі, вопыт, і ў самыя кароткія тэрміны мы зможам распрацаваць сваю вакцыну", - тлумачыць Ганчароў.
У планах у беларускіх вучоных запускаць у вытворчасць вакцыну інактываваную. Але паралельна будуць весціся і распрацоўкі іншых вакцын. І вось калі будзе створана свая база, са з'яўленнем новага ўзбуджальніка аператыўна разгорнецца і новая вытворчасць.
Чытайце таксама:
- НАН пачала распрацоўку беларускай вакцыны супраць COVID
- Расія падзеліцца тэхналогіяй вытворчасці вакцын з іншымі краінамі
- Масква і Мінск ствараюць сумесную вытворчасць расійскай вакцыны