Вакцынавацца ці не - самае частае пытанне сярод тых, хто думае аб прышчэпцы ад каронавіруса. Аргументаў у прыхільнікаў як аднаго пункту гледжання, так і іншага знойдзецца нямала. Але меркаванне СААЗ, ААН - адназначнае: распаўсюджванне інфекцыйных захворванняў можа спыніць толькі масавая вакцынацыя.
4 лютага ў мультымедыйным прэс-цэнтры Sputnik Беларусь у фармаце тэлемосту Мінск - Ерэван - Кішынёў - Масква прайшла анлайн-прэс-канферэнцыя на тэму супрацоўніцтва Расіі і краін СНД у барацьбе з COVID-19 і перспектывы вакцынацыі насельніцтва. Член камітэта па сацыяльнай палітыцы Савета Федэрацыі РФ, заслужаны ўрач Расіі Уладзімір Круглы патлумачыў, чаму для ўсёй сусветнай супольнасці важна пераадолець сіндром "нерашучасці вакцынацыі", падзяліўся вынікамі клінічных выпрабаванняў прэпарата "Спутник V" і распавёў, як падрыхтавацца да вакцынацыі.
Прышчапляцца ці не?
Уладзімір Круглы прыняў удзел у пасяджэнні Камісіі Парламенцкай асамблеі Савета Еўропы (ПАСЕ), дзе адной з галоўных тэм стала праблема каронавіруса і вакцынацыя ад інфекцыйных захворванняў. Дарэчы, даклад аб "нерашучасці вакцынацыі" рыхтаваўся яшчэ ў "дакавідныя" часы: тэма была абраная вясной 2019 года. Але з часам яна стала куды больш актуальнай.
"Вядома, сама вакцынацыя не з'яўляецца імгненнай панацэяй - гэта працэс, які патрабуе час. Важным з'яўляецца пераадоленне насцярожанасці, нерашучасці грамадзян і адмовы ад вакцынацыі. Бо калі чалавек прымае рашэнне толькі зыходзячы са сваіх інтарэсаў, не жадаючы падвергнуцца нават мінімальнай рызыцы, не жадаючы дасягнуць агульнага глабальнага выніку, то прасоўвання не будзе", - упэўнены Круглы.
Па словах Уладзіміра Круглага, нагнятанне вакол пабочных рэакцый і магчымых ускладненняў цяпер вельмі моцна перабольшанае. Вядома, вакцынацыя гэта ўмяшанне ў імунную сістэму, але шкода яе мінімальная. Да таго ж, чым больш мы будзем прышчапляцца, тым больш будзем пераконвацца, што гэта сапраўды не небяспечна.
Вынікі "Спутник V"
Нядаўна адзін з найстарэйшых і паважаных навуковых часопісаў свету The Lancet апублікаваў прамежныя дадзеныя трэцяй фазы клінічных выпрабаванняў. У артыкуле гаворыцца пра эфектыўнасць і бяспеку вакцыны, а гэта фактычна прызнанне яе гэтакай міжнароднай супольнасцю і пацвярджэнне бездакорнай арганізацыі клінічных выпрабаванняў пад міжнародным незалежным кантролем.
Вакцына прадэманстравала высокую эфектыўнасць - 91,8%. Што гэта значыць? З больш за 20 тысяч добраахвотнікаў у 78 быў пасля пацверджаны каронавірус. У 98% адзначана высокая выпрацоўка гумаральнага імунітэту, у 100% выпадкаў - выпрацоўка Т-клетачнага імунітэту. Вакцына дае поўную абарону ад цяжкага цячэння каронавіруса.
Гаворыцца і аб пабочных рэакцыях вакцыны. Так, большасць непажаданых рэакцый (94%) працякалі ў лёгкай форме і зводзіліся да прастудных сімптомаў, рэакцыі ў месца ўвядзення прэпарата, галаўнога болю і агульнай слабасці. Моцныя алергічныя рэакцыі і анафілактычны шок адсутнічаюць.
"Варта сказаць, што маніторынг працягваецца, у нас масавая вакцынацыя толькі пачалася. Магчыма, нейкія пабочныя эфекты будуць, але іх дакладна не варта баяцца. Няма лекаў, якія б не давалі абсалютна ніякіх пабочных эфектаў", - распавёў Уладзімір Круглы.
Як падрыхтавацца да вакцынацыі?
Эксперт таксама распавёў пра тое, як правільна падрыхтавацца да вакцынацыі.
Асобна завастрылі ўвагу на тое, ці варта правяраць антыцелы да каронавіруса перад прышчэпкай. І хоць абавязковага патрабавання даследаваць імунітэт перад вакцынацыяй няма, урачы ўсё ж рэкамендуюць даведацца, ці ёсць у крыві імунаглабуліны G.
Пры гэтым Уладзімір Круглы падкрэсліў: дадзеныя аб тым, што вакцынацыя ад каронавіруса пры ўжо наяўных антыцелах можа прывесці да цытакінаваму шторму, не пацвярджаюцца (заўв. цытакінавы шторм - запаленчая рэакцыя, калі імунітэт атакуе ўласныя клеткі і тканіны аслабленага арганізма).
"Такія даследаванні былі праведзены. Гэта не проста нейкія выпадковыя знаходкі, а мэтанакіравана вывучалі: што калі чалавек перахварэў і яму робіцца вакцына, ці трэба гэта рабіць наогул і як да гэтага ставіцца. Безумоўна, калі чалавек перахварэў, яму пажадана здаць тэст на антыцелы", - кажа Уладзімір Круглы.
Зрабіць гэта лепш па некалькіх прычынах, у тым ліку і з-за пытання размеркавання вакцын: цяпер іх не так дастаткова, як хацелася б, а з наяўнымі антыцеламі вакцынавацца не трэба.
Каму прышчапляцца ў першую чаргу?
Уладзімір Круглы упэўнены: чым старэй чалавек, тым большы у яго "букет" захворванняў, тым хутчэй яму трэба прышчапляцца (за выключэннем, вядома, супрацьпаказанняў).
"Пажылым людзям і наогул тым, хто ўваходзіць у групу рызыкі. А пажылым - у першую чаргу. Чым больш у чалавека сур'ёзных захворванняў - цукровы дыябет, сардэчна-сасудзістыя захворванні, паталогіі нырак - ім паказана вакцынацыя ў першую чаргу. Рызыка захворвання і цяжкага цячення каронавіруснай інфекцыі ў іх вельмі вялікая", - сказаў урач.
Вакцына VS мутацыі
Людзей з усяго свету хвалюе, ці справяцца распрацаваныя вакцыны з усімі ўзнікаючымі мутацыямі. Адназначна гаварыць пакуль рана, але распрацоўшчыкі ўпэўнены, што вакцыны будуць эфектыўны.
"Калі вакцына будзе не эфектыўная супраць нейкага любога штама, то яе будзе лёгка мадэрнізаваць. Уводзіць туды частку ланцужка ДНК менавіта гэтага штама. Гэта можна зрабіць хутка, па сцвярджэнні распрацоўшчыка вакцыны. Гэта будуць рабіць па аналогіі вакцыны супраць грыпу. Па такім жа прынцыпе будзе ісці вакцынацыя", - супакоіў эксперт.
Вакцынавая гонка
Цікавіла журналістаў пытанне, наколькі вакцына "Спутник V" канкурэнтаздольная ў параўнанні з аналагічнымі прэпаратамі заходняй вытворчасці. Калі коратка - вельмі. І вось чаму.
Адна і самая галоўная з канкурэнтных пераваг - пытанні транспарціроўкі і захоўвання з захаваннем халадовага ланцуга. Першапачаткова распрацоўшчыкі расійскай вакцыны ад каронавіруса "Спутник V" заяўлялі, што такая тэмпература павінна быць на ўзроўні –18 градусаў. Зараз зразумела, што можна захоўваць вакцыну пры +2 ... +8 градусах. Гэта фактычна бытавы халадзільнік. У Pfizer, да прыкладу, такая тэмпература павінна быць на ўзроўні –70 градусаў. Другі важны плюс - гэта прастата ў вытворчасці прэпарата. "Ён ствараецца на аснове так званага вектара - гэта адэнавірусы чалавека. Ён выкарыстоўваецца для вытворчасцяў вакцын ўжо больш за 60 гадоў, ён добра вывучаны. У Pfizer гэта больш складаны працэс", - кажа Круглы.
Рэгістрацыя ў ЕС
Цяпер ідзе працэс рэгістрацыі вакцыны "Спутник V" у Еўрасаюзе. І праходзіць ён не без складанасцяў, у тым ліку - па палітычных матывах. Некаторыя краіны, напрыклад, Венгрыя, адобрылі "Спутник V" да ўжывання, Чэхія хоча пераняць вопыт. А якія перспектывы ў цэлым для рэгістрацыі расійскай вакцыны ў ЕС?
"Я думаю, што гэты працэс будзе працягвацца. Але я не ўпэўнены, што ва ўсіх краінах "Спутник V" будзе зарэгістраваны. Гэта працэс канкурэнцыі, і ў тым ліку нейкіх палітычных уплываў... Ёсць і пытанні свабоднай канкурэнцыі: да прыкладу, па лагістычным меркаванням будзе прасцей выбраць іншы прэпарат", - кажа Круглы.
Пры гэтым эксперт адзначыў, што пытанні барацьбы з каронавірусам, вакцынацыі павінны быць па-за палітыкай. І кропка гледжання СААЗ і ААН у гэтым плане аналагічная.
"Кавідныя пашпарты"
Тэма, якая ва ўсіх на слыху і выклікае вялікі рэзананс, - увядзенне "вакцынавых пашпартоў", якія будуць змяшчаць звесткі аб тым, якой вакцынай прышчапляўся чалавек. Пагаворвалі нават пра тое, што з "ня той" вакцынай могуць не пусціць у пэўныя краіны.
"На сесіі ПАСЕ гэтае пытанне асобна абмяркоўвалася. І была прынятая папраўка аб тым, што інфармацыя аб прышчэпцы павінна несці толькі медыцынскі характар, і ніякіх наступстваў для чалавека па перамяшчэнню не павінна быць. Гэта не павінна быць крытэрыем для падзелу людзей", - кажа Уладзімір Круглы.
Ён запэўніў, што ўвядзення "кавідных пашпартоў" няма ў планах ні еўрапейскіх краін, ні Расіі.
Поўную версію прэс-канферэнцыі глядзіце на Sputnik Беларусь.
Чытайце таксама:
- Якой будзе беларуская вакцына ад каронавіруса? Запыталіся ў навукоўцаў
- Інфекцыяніст распавёў, калі трэба прышчапляцца перахварэўшым на COVID
- "Спутник V" у ЕС: Венгрыя першай адобрыла прымяненне расійскай вакцыны