МІНСК, 11 лют – Sputnik. Усебеларускі народны сход праходзіць у Мінску ў Палацы Рэспублікі. Сёння дэлегаты УНС абралі рабочыя органы і заслухалі даклад прэзідэнта Беларусі.
Улады рэспублікі рыхтуюцца правесці рэформу Асноўнага закона, прапановы для гэтага збірала ўся вертыкаль, каб абмеркаваць на Усебеларускім народным сходзе. Напярэдадні таксама было праведзена сацдаследванне.
Што вынесена на народны сход
На Усебеларускі народны сход вынесены два асноўныя блокі пытанняў - сацыяльна-эканамічны і грамадска-палітычны.
Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка заяўляў, што на мерапрыемстве могуць быць пазначаныя меркаваныя змены ў асноўны закон, калі дэлегаты будуць да гэтага гатовыя. Таксама ён абяцаў аб'явіць прыкладныя тэрміны правядзення рэферэндуму.
Церцель: пік пратэстаў пройдзены
УНС праходзіць на фоне няпростай грамадска-палітычнай абстаноўкі, якая склалася ў Беларусі пасля прэзідэнцкіх выбараў у жніўні мінулага года.
Знешнім сілам не ўдасца вясной аднавіць пратэсты ў Беларусі, адзначыў кіраўнік Камітэта дзяржбяспекі.
"Але мы адзначаем адначасова, што замежныя цэнтры, якія спансуюцца і фінансуюцца за кошт розных фондаў, працягваюць функцыянаваць, яны радыкалізуюцца і робяць спробы ўсё ж такі аднавіць вось гэтыя дзеянні, якія былі раней. Але мы ацэньваем, што яны не прывядуць да тых вынікаў, да якіх яны імкнуцца", - заявіў Іван Церцель журналістам у кулуарах Усебеларускага народнага сходу.
МУС на варце парадку
Сёння ў міліцыю паступіла 7 паведамленняў пра "мініраванне" аб'ектаў у сталіцы, напярэдадні - 8.
Між тым, кіраўнік МУС генерал-лейтэнант міліцыі Іван Кубракоў, сказаў, што спецслужбы не чакаюць усплёску пратэстнай актыўнасці на вуліцы, ні сёння, ні калі пацяплее.
"Не чакаем, але мы гатовыя да таго. Вы бачыце, што ў інтэрнеце з'явіліся зноў заклікі выходзіць на вуліцы. Гатовыя да спынення любых супрацьпраўных дзеянняў, з боку ў тым ліку і людзей, якія парушаюць закон па пытаннях несанкцыянаваных масавых мерапрыемстваў", - падкрэсліў ён, адказваючы на пытанне карэспандэнта Sputnik Беларусь у кулуарах Усебеларускага народнага сходу.
Форум адкрыў прэзідэнт
Аляксандр Лукашэнка заклікаў прысутных не слухаць рэплікі апазіцыі і Захаду, лічыць сябе законнымі прадстаўнікамі народа і пазначыць глабальныя праблемы, якія стаяць перад Беларуссю.
Лукашэнка прапанаваў абраць працоўныя органы сходу, у тым ліку - прэзідыум ВНС. Дэлегаты аднагалосна прагаласавалі за спіс. Члены прэзідыума занялі свае месцы на трыбуне побач з прэзідэнтам.
Аляксандр Лукашэнка прапанаваў абмеркаваць канстытуцыйную рэформу і пытанне пераразмеркавання паўнамоцтваў галін улады.
"Мы павінны падумаць аб магчымасці карэкціроўкі асноўнага закона краіны", - зявіў ён.
Паводле яго слоў, "неабходна прааналізаваць рэаліі той геапалітычнай сітуацыі", у якой апынулася сёння Беларусь, "вызначыць, якім чынам мы далей будзем развіваць эканамічныя і палітычныя сувязі з замежнымі краінамі зыходзячы з адкрытасці, экспартаарыентаванасці нашай эканомікі".
"Як сумесна з нашымі саюзнікамі і партнёрамі мы будзем працаваць над павышэннем эфектыўнасці інтэграцыйных утварэнняў на постсавецкай прасторы", - указаў беларускі лідэр.
Ацэньваючы праграму апазіцыі
Агучыўшы асноўныя пункты праграмы апазіцыі, Аляксандр Лукашэнка падкрэсліў, што яна нацэлена на разбурэнне у тым ліку Саюзнай дзяржавы.
Па словах дакладчыка, праграма разлічана на разрыў стасункаў з Расіяй, забарону расійскім кампаніям купляць беларускія актывы, выкананне патрабаванняў па ўступленні ў ЕС і НАТА.
У ваеннай сферы, паводле яго слоў, апаненты хочуць, каб Беларусь выйшла з АДКБ і вывела з рэспублікі ваенныя аб'екты РФ.
"У інфармацыйнай сферы - катэгарычная забарона трансляцыі расійскіх каналаў, а далей прыцягнуць сюды заходнія каналы", - працягнуў Лукашэнка.
У гуманітарнай - платныя адукацыя і медыцына, павальнае ўвядзенне беларускай мовы, аднаўленне беларускай аўтакефальнай царквы як альтэрнатывы Беларускага экзархата РПЦ.
Расія – стратэгічны партнёр
Пацвярджэнне асаблівых адносін Беларусі і Расіі выявілася падчас апошніх падзей, адзначыў ён.
"Садзейнічанне Расійскай Федэрацыі мела для нас вельмі важнае значэнне. Дадзеная пазіцыя Расіі - не дапамога дзеючай улады, а падтрымка брацкай дзяржавы і беларускага народа ва ўмовах цяперашніх і будучых глабальных трансфармацый", - сказаў Лукашэнка.
"У нас вельмі высокая інтэграцыя. У эканоміцы, палітыцы і абароны", - заявіў ён.
Прэзідэнт распавёў, што паводле апытанняў, 70% насельніцтва падтрымліваюць інтэграцыю з Расіяй і толькі 30% - з ЕС.
І падкрэсліў, што ад звязка "Беларусь-Расія" залежыць, будзе ў рэгіёне мір ці вайна.
"Толькі з'яднаўшыся, мы захаваем устойлівасць нашых краін. Ад звязка "Беларусь-Расія" ці "Расія-Беларусь" залежыць, будзе тут мір ці вайна. Ад нашага адзінства з Расіяй усё будзе залежаць", - сказаў кіраўнік дзяржавы.
Пры гэтым ён заявіў з трыбуны УНС, што не мае намеру адмаўляцца ад палітыкі шматвектарнасці.
"Мы не нахлебнікі і не краіна-сатэліт, якая чакае з працягнутай рукой субсідыі і крэдыты ў абмен на адмову ад уласнага меркавання і здаровага сэнсу. Нам важныя адносіны з Еўрасаюзам, з якім у нас самая працяглая мяжа і высокая ступень ўзаемазалежнасці эканамічнага, сацыяльнага, культурнага і палітычнага характару. Не менш значным для дыпламатыі з'яўляюцца дзяржавы так званай далёкай дугі, дзе важнае месца займае, нягледзячы на геаграфію, і дружалюбны нам Кітай".
Пра эканамічнае ўдушэнне Беларусі
Беларусь, паводле слоў прэзідэнта, зноў стала аб'ектам палітычнага і эканамічнага санкцыйныга ціску.
"Тое, што асобныя заходнія палітыканы праецыруюць свае вузкакарыслівыя пазіцыі на міждзяржаўныя, тым самым падставіўшы пад удар пытанні бяспекі і развіцця ўсёй Усходняй Еўропы - як мінімум, безадказна", - адзначыў Лукашэнка.
Ён перакананы, што эскалацыя нявыгадная нікому: ні Беларусі, ні Еўрапейскаму саюзу, ні ЗША.
"Захад-2021"
Лукашэнка анансаваў беларуска-расійскія вучэнні "Захад-2021". І патлумачыў, чаму: пад прыкрыццём прынцыпу ратацыі фактычна на пастаяннай аснове ў рэгіёне, у тым ліку на сумежнай з Беларуссю тэрыторыі, нарошчваецца групоўка войскаў НАТА.
"Прыпынены вывад войскаў ЗША з Еўропы. Новы прэзідэнт ЗША прыйшоў, адмяніў дзясяткі старых указаў старога прэзідэнта, у тым ліку, і гэты: прыпынены вывад амерыканскіх войскаў з Германіі і з усёй Еўропы. Гэта дэмакраты прыйшлі да ўлады", - заявіў Лукашэнка на Усебеларускім народным сходзе.
Паводле яго слоў, у адкрытую абмяркоўваюцца "планы адлюстравання міфічнай пагрозы з усходу". "Для звесткі: мы на ўсходзе першыя, за намі - Расія", - нагадаў ён.
У выніку ўзровень замежнай ваеннай прысутнасці ў рэгіёне сёння наогул не кантралюецца, лічыць беларускі лідэр.
Ён лічыць аптымальным змешаны тып камплектавання беларускай арміі, які існуе ў Беларусі.
"Прапановы нашых збеглых і пратэстуноў скараціць МУС, ліквідаваць унутраныя войскі, скасаваць КДБ, замест МНС зрабіць добраахвотныя паўпрафесійных дружыны... Нягледзячы на гэтыя прапановы, мы будзем і надалей умацоўваць наш сілавы блок суразмерна новым выклікам і пагрозам", - сказаў беларускі лідэр.
У інфармацыйным полі як на вайне
Прэзідэнт заявіў аб неабходнасці абнавіць Канцэпцыю нацыянальнай бяспекі з-за інфармацыйных пагроз. Ён падкрэсліў важнасць захавання інфармацыйнага суверэнітэту: настаў час мадэрнізаваць інфармацыйную палітыку.
"У інфармацыйным полі мы цяпер як на вайне", - лічыць беларускі лідэр.
Барацьба з пандэміяй
Прэзідэнт адзначыў, што Беларусь пабудавала сваю сістэму барацьбы з пандэміяй.
"Ужо тады пандэмія была не толькі медыцынскім фактарам, яе пачалі выкарыстоўваць у эканоміцы, а сёння мы ўжо бачым і ў палітыцы. На фоне пандэміі пачаўся паскораны перадзел існага сусветнага парадку, існуючых сувязяў. Пачалі дзяліць, разрываць і знішчаць дзяржавы", - заявіў Лукашэнка.
Пенсійная формула
Лукашэнка прапанаваў у пенсійнай сістэме ўвесці формулу "3+3".
"Цяпер узровень пенсій не такі высокі, як хацелася б", - адзначыў ён і прапанаваў далейшае ўдасканаленне пенсійнай сістэмы, у тым ліку паэтапна ўкараняць назапашвальную пенсійную сістэму.
Паводле слоў прэзідэнта, трэба зрабіць так, што на свой назапашвальны рахунак работнік мог пералічыць 3% ад заробку, а яшчэ 3% павінен дадаць працадаўца.
Сумесная вытворчасць вакцыны
Лукашэнка заявіў, што Беларусь дамовілася з Расіяй і Кітаем і хутка будзе вырабляць вакцыну ад каронавіруса.
У бліжэйшы час Беларусь пачне вырабляць вакцыну ад каронавіруса па расійскай тэхналогіі, а ў будучыні - і па кітайскіх распрацоўках.
Прэзідэнт распавёў, што дамовіўся з лідэрам Кітая Сі Цзіньпінам аб тым, што КНР паставіць свае вакцыны і тэхналогіі для вытворчасці на тэрыторыі Беларусі.
"Мы таксама дамовіліся з Сі Цзіньпінам, што ў бліжэйшы час (што кітайцы робяць вельмі рэдка), яны нам выдзяляць сваю вакцыну... кітайцы дапамогуць нам арганізаваць па сваіх тэхналогіях вытворчасць іх вакцын на тэрыторыі Беларусі", - сказаў Лукашэнка.
Без перапынку
Дэлегаты УНС адмовіліся ад перапынку, каб адразу пачуць другую частку даклада Лукашэнкі. Яна аказалася прысвечана эканамічным выніках мінулай пяцігодкі і планам на будучую.
Прэзідэнт адзначыў, што беларускай эканоміцы прадракалі эканамічны калапс. У рэальнасці ж падзенне ВУП склала менш за 1% па выніках 2020 года. Па ключавых параметрах захаваны ўзровень 2019-га года.
Асноўныя тэзісы
Сельская гаспадарка ў Беларусі стала прыбытковым бізнэсам. Пры гэтым трэба "паставіць на месца пасярэднікаў і тых, хто жыруе на сялянах".
Лукашэнка расказаў, што тлумачыў бізнэсмэнам - у палітыцы іншыя правілы. Такім чынам ён пракаментаваў жорсткія меры ў дачыненні да тых прадпрымальнікаў, хто прыняў удзел у пратэстах.
Беларускі народ атрымаў прышчэпку ад карупцыі. "Любую ўладу ён на працягу года змяце, калі ўбачыць крышаванне. Толькі справядліва, толькі сумленна жывучы ў гэтай краіне, мы можам жыць нармальна. Людзі не церпяць ні карупцыі, ні алігархіі", - перакананы ён. У Беларусі ў бліжэйшы час будзе прыняты новы закон аб дзяржслужбе, дзе гэтыя моманты будуць улічаныя.
Прэзідэнт нагадаў, што новы праект Канстытуцыі рыхтуецца ўжо два гады. Лукашэнка адзначыў, што на стале ў яго ляжаць два варыянты. Але ён хоча, каб яны насілі імёны распрацоўшчыкаў, і менавіта яны адказвалі за вынік пераразмеркавання паўнамоцтваў паміж галінамі ўлады. Беларускі лідэр паабяцаў, што праект Асноўнага закона будзе разгледжаны і гатовы на працягу гэтага года, у пачатку наступнага - вынесены на рэферэндум.
Таксама прэзідэнт заклікаў пасля канстытуцыйнага рэферэндуму правесці новыя сумленныя і адкрытыя выбары.
"Зыход з улады"
Лукашэнка назваў умовы свайго "зыходу з улады".
У краіне павінен быць мір і парадак, ніякіх пратэстных дзеянняў, не пераварочваць краіну.
"Калі складзецца так, што да ўлады прыйдуць не тыя, і ў іх будуць іншыя погляды, другім пунктам мы запішам, што ні адзін волас з прыхільнікаў дзейнага прэзідэнта ўпасці не павінен", - сказаў ён.
Таму Усебеларускі народны сход павінен стаць канстытуцыйным органам і стабілізатарам на пераходны перыяд пры змене ўлады.
Заключныя словы прэзідэнта пра Беларусь - "Любімую не аддаюць" - зала сустрэла бурнымі апладысментамі.
Быў абвешчаны перапынак да 16:15, пасля чаго УНС працягнуў сваю працу ў рамках заяўленых выступленняў дэлегатаў.
Макей аб знешняй палітыцы
Кіраўнік МЗС Беларусі Уладзімір Макей выказаўся аб нейтралітэце і бізнесе на рэвалюцыі.
Аб партнёрах
"Расія заўсёды была, ёсць і будзе стратэгічным партнёрам Беларусі", - працытаваў прэзідэнта Макей.
"У сучасных умовах мэтазгодна змяніць формулу экспарту па прынцыпе "трэць - трэць - трэць", калі па траціне паставак прыпадае на Расію і на рынкі ЕАЭС, Еўрасаюз, а таксама краіны далёкай дугі", - сказаў ён.
На яго думку, неабходна сканцэнтраваць палову экспарту на рынках ЕАЭС, а астатнюю палову падзяліць пароўну паміж ЕС і краінамі далёкай дугі.
Пра знешнія вектары
Дыпламат адзначыў геапалітычную ўразлівасць Беларусі. Паводле яго слоў, норма Канстытуцыі аб імкненні да нейтралітэту не адпавядае рэальнасці.
Ён ад імя МЗС узяў на сябе абавязацельства распрацаваць новую знешнепалітычную дактрыну краіны.
І заклікаў беларусаў адмовіцца ад "недасканалага погляду" на сваю краіну - "мы маленькія, хочам у Еўропу".
"Мы павінны разглядаць сваю Беларусь не як нешта паміж кімсьці ці чымсьці, а як сваю зямлю, свой край, свой бераг. Мы тут жывем і выдатна ведаем, як і куды заўтра весці сваю краіну", - падкрэсліў ён .
Пра ціск і санкцыі
Макей распавёў, што супрацоўнікі МЗС і члены яго сям'і прайшлі праз пагрозы і ціск, а бізнесменам прапануюць адкупіцца ад уключэння ў санкцыйныя спіскі.
"Беглыя шкоднікі за мяжой патрабуюць яшчэ больш рэсурсаў на сваю рэвалюцыю, моляць аб прыняцці чацвёртага, пятага пакета санкцый. Гэта ў іх называецца разумны эканамічны ціск. А далей што? Разумныя бомбы, якія будуць забіваць усіх без разбору? ...Пры гэтым - я хацеў бы, каб гэта пачулі ўсе - бізнесменам прапануецца адкупіцца ад уключэння ў санкцыйныя спіскі, пералічыўшы энную суму ў біткоінах на адпаведныя адрасы. Бізнес на рэвалюцыі", - заявіў ён.
Хаос каляровых рэвалюцый
Намеснік начальніка Генштаба Павел Муравейка выказаўся аб глабальным хаосе каляровых рэвалюцый.
Ваенная небяспека па перыметры беларускай мяжы, па яго словах, пастаянна трансфармуецца. І заявіў пра неабходнасць перагледзець дактрыну нацыянальнай бяспекі, а таксама прыярытэты калектыўнай абароны ў рамках АДКБ.
"Нарастанне ваеннай актыўнасці ў нашых межах, двайныя стандарты, беспрэцэдэнтны ціск і санкцыі аб'ектыўна ставяць перашкоды на нашым імкненні да нейтралітэту, якое замацавана ў 18-м артыкуле нашай Канстытуцыі", - сказаў ён.
"Сёння ўмовы, якія забяспечваюць нейтральны статус нашай краіны, пакуль не створаны. Да іх дасягнення выбар калектыўнай абароны ў якасці стратэгічнага арыенціра з'яўляецца неабходным і патрабуе замацавання ў Канстытуцыі", - лічыць намеснік кіраўніка Генштаба.
Паводле яго слоў, спробы раз'яднаць армію і народ Беларусі з’яўляюцца бесперспектыўнымі.
КДБ: бачым спробу бунту
Кіраўнік КДБ Іван Церцель выказащся пра тэрор.
"Пасля таго, як спала медыйная пена і аціх інфармацыйны шум, мы бачым спробу бунту", - пракаментаваў ён падзеі пасля жнівеньскіх выбараў. Па словах дакладчыка, найбольш значныя падрыўныя цэнтры дзейнічаюць у Вільні і Варшаве, у іх укладзены значныя сродкі.
Таксама КДБ валодае інфармацыяй аб намерах здзейсніць тэракты ў Беларусі. Церцель распавёў пра тое, што тэрарыстычныя групы Аўтуховіча і Аліневіча фарміравалі схованкі і ячэйкі па ўсёй краіне. КДБ валодае інфармацыяй яшчэ пра некалькі падобных групп.
Масавых ахвяр, паводле яго слоў, атрымалася пазбегнуць толькі дзякуючы спыненню іх актыўнасці на пачатковым этапе.
Кіраўнік спецслужбы назваў тэрор "чырвонай лініяй". І папярэдзіў тых, "чые прозвішчы па зразумелых прычынах не называліся, а таксама іх куратараў, што мы будзем дзейнічаць жорстка, у адпаведнасці з сітуацыяй, якая міжнароднай практыкай па спыненні падобнага роду злачынстваў, працуючы на апярэджанне".
Яшчэ некалькі выступленняў
Мітрапаліт Веніямін падзякаваў за магчымасць данесці да дэлегатаў УНС пункт гледжання яго паствы.
Старшыня Беларускага саюза жанчын Алена Богдан прапанавала зрабіць больш жорсткай адказнасць за булінг.
Старшыня Савета Кампартыі Беларусі, Аляксей Камай прапанаваў увесці Дзень партызана і падпольшчыка 16 ліпеня.
Таксама словы былі прадастаўлены і некаторым іншым дэлегатам сходу.
На гэтым першы дзень працы VI Усебеларускага народнага сходу завершаны.
Знаёмцеся з тым, што адбывалася ў Палацы Рэспублікі ў першы дзень УНС, на сайце sputnik.by.
Чытайце таксама:
- МУС расказала аб мерах бяспекі ў Мінску напярэдадні УНС
- Запрацаваў Telegram-канал Усебеларускага народнага сходу
- Лукашэнка падпісаў указ аб правядзенні Усебеларускага народнага сходу