МІНСК, 3 чэр - Sputnik. Затрыманы ў Мінску Раман Пратасевіч, адзін з заснавальнікаў прызнанага ў Беларусі экстрэмісцкім Telegram-канала Nexta, заявіў, што цалкам прызнаў віну па некаторых пунктах абвінавачвання, а менавіта - па абвінавачваннях у закліках да пратэстаў у жніўні 2020 года, пра гэта ён распавёў у эфіры тэлеканала АНТ у чацвер.
Сваё інтэрв'ю Пратасевіч пачаў са слоў, што прыйшоў на праграму добраахвотна і без прымусаў, што адчувае сябе выдатна.
Ён таксама сказаў, што не ведае, як да гэтага паставяцца ў яго апазіцыйным асяроддзі, а таксама дадаў: яго не хвалюе іх рэакцыя.
"Я, праўда, хачу зрабіць усё, каб выправіць свае памылкі, каб паспрабаваць зрабіць хоць бы штосьці", - сказаў Пратасевіч.
Хто "здаў" Пратасевіча?
Экс-рэдактар экстрэмісцкага канала нагадаў, як, на яго думку, інфармацыя пра пералёт стала вядома іншым. Пратасевіч распавёў, што за 40 хвілін да вылету ён у працоўным чаце у Telegram паведаміў, калі і якім самалётам будзе перамяшчацца. У гэтым чаце знаходзіўся і той, каго падазрае ў "сліве" інфармацыі затрыманы.
Ён назваў два прозвішчы людзей, якія могуць быць датычныя да "сліву" інфармацыі: Франак Вячорка і Данііл Багдановіч. З апошнім у яго складваліся напружаныя адносіны, таму што Пратасевіч не хацеў выконваць "нейкую палітычную працу, эмацыйна стаміўся". Акрамя таго, яго хацелі звольніць.
"Я схільны меркаваць, што так. Больш за тое, я ў гэтым упэўнены", - адказаў ён сцвярджальна на магчымае дачыненне да яго арышту Багдановіча.
"Чорная кніга" і дачыненне Сапегі
Пратасевіч запэўніў, што ў яго ніколі не было ўпэўненасці, што рана ці позна яго хто-небудзь не здасць беларускім праваахоўнікам. Але дадаў: ён ніколі не пераходзіў на асабістыя абразы праваахоўнікаў.
"Я заўсёды разумеў, што рана ці позна за сваю дзейнасць я панясу адказнасць ... Я не меў ніякага прамога стаўлення да дзейнасці "Чорнай кнігі Беларусі "."Беларусь галаўнога мозгу", Nexta - так", - заявіў Пратасевіч.
Пры гэтым ён сцвярджальна кіўнуў, калі вядучы задаў пытанне аб Сапегу, якая "мела прамое стаўленне да "Чорнай кнігі".
Ён распавёў, як у гэты Telegram-канал траплялі дадзеныя аб праваахоўніках. Шматлікая інфармацыя перадавалася экс-сілавікамі, а таксама "пацукамі, якія ёсць у любым калектыве, якія лёгка выдавалі дадзеныя сваіх калегаў, былых калег".
Прызнаў віну
Паводле слоў Пратасевіча, падчас неспадзяванай пасадкі самалёта ў Мінску, ён быў у шоку, таму не паспеў сцерці ўсе дадзеныя са свайго тэлефона.
"Першараднай задачай было проста супакоіцца. Напэўна, гэта параўнальна з тым адчуваннем, калі ты заходзіш на эшафот. Толькі ў маім выпадку я прызямляўся на яго. Таму што я разумеў, што мне давядзецца адказваць за тое, што я зрабіў, і за ўсе тыя страты, які я нанёс краіне", - прызнаўся ён.
Малады чалавек заявіў, што думаў - пагражае смяротнае пакаранне, так як у Беларусі яго ўключылі ў спіс асоб, маючых датычыненне да тэрарызму. Акрамя таго, ён прызнаў віну ў закліках да пратэстаў у жніўні 2020-га.
Пратасевіч дадаў: яго заклікі прывялі да таго, што на вуліцах беларускіх гарадоў пачаліся "некантралюемыя беспарадкі і тры дні Мінск жыў у хаосе".
"Я адкрыта прызнаю, што быў адным з тых людзей, якія апублікавалі заклікі выйсці на вуліцу 9 чысла (жніўня - Sputnik). Як толькі мне падалі дакументы, прад'явілі абвінавачванне ... Я адразу прызнаў віну па 342 артыкуле (арганізацыя дзеянняў, што груба парушаюць грамадзкі парадак - Sputnik) ", - сказаў ён.
Апазіцыйныя кулуары
Пратасевіч назваў імёны тых, хто каардынаваў (і каардынуе) беларускія пратэсты, а таксама запэўніў, што ўнутры апазіцыі ёсць раскол і ўнутраныя супярэчнасці. Ён прывёў у прыклад, што праект НАУ павінна была запускаць Святлана Ціханоўскі, а не Павел Латушка.
"І гэта павінен быў быць, па сутнасці, яе кабінет міністраў. Але за суткі да старту Латушка нейкім чынам атрымаў доступ і да іх сайту, да ўсяго і абвясціў НАУ сваёй ініцыятывай. Хоць перад гэтым ён прасіў у Ціханоўскай сабе пасаду прэм'ер- міністра. І ён проста за суткі да запуску скраў праект. Гэта прыклад таго, як шмат адбываецца ўнутранай грызні", - сказаў у інтэрв'ю Пратасевіч.
Ён таксама назваў іншыя імёны людзей, якія не зацікаўленыя ва ўладзе, а толькі ў грошах, падзяліўся тым, як жывуць лідэры апазіцыі, і хто гэта фінансуе.
"Па-першае, частка за кошт тых жа літоўскіх падаткаплацельшчыкаў... З большага - гэта прыватныя спонсары, прадстаўнікі бізнес-эліты... Трэцяе - фінансавая падтрымка дыяспар. Крыніц фінансавання шмат", - сказаў ён.
Ці будуць пратэсты ў Беларусі?
Як лічыць Пратасевіч, пратэстаў у Беларусі больш не будзе, аднак яго апазіцыйнае асяроддзе настойвала развіваць рух, таму што "не будзе вуліцы - не будзе санкцый".
"Апошнія месяцы, калі былі спробы заклікаць да нейкіх акцый, зноў да вулічных пратэстаў, у мяне быў асабісты канфлікт з тым жа Вячоркам, з тым жа ByPol аб вулічнай актыўнасці. Я адкрыта казаў: усё, у нас няма вуліц, няма і не будзе. І дурное спрабаваць далей заклікаць выходзіць на вуліцы. Калі ўжо ніхто не выйдзе", - сказаў ён.
Апазіцыя хоча санкцыі, "каб абвалілася эканоміка", тады людзі выйдуць на вуліцы.
"Гэта будуць галодныя бунты. Гэта, па сутнасці, і з'яўляецца адной з мэтаў эканамічных санкцый, якія працягваюцца", - дадаў ён.
Вайна на Данбасе
Экс-рэдактар Telegram-канала распавёў, што ўпершыню паехаў у зону АТА ў 2014 годзе і прабыў там ўсяго 1,5 месяца. Ён таксама прызнаўся, што быў пры батальёне "Азоў", але не ў яго штаце.
"Тады я нават ні разу не быў у зоне баявых дзеянняў", - сказаў Пратасевіч
Ён патлумачыў, што састаяў у аб'яднанні беларусаў у атрадзе "Пагоня", у якім, паводле яго слоў, было тры чалавекі.
"Я хацеў выглядаць бравурным ваякам. Колькі мне было гадоў, 19-20? Я тады быў падлеткам, акрылены нейкім няслушным рамантызмам вайны. Магу сказаць, я быў проста журналістам, хай і пры баявым падраздзяленні, і пазней я проста увайшоў у склад аднаго з падраздзяленняў. Але зноў жа, я проста працягваў займацца фатаграфіяй", - сказаў ён.
У сам штат "Азова", па словах Пратасевіча, яго не бралі, так як ён з'яўляўся замежнікам. Ён ведае, што ў дачыненні да яго пракуратура ЛНР распачала крымінальную справу.
"Я лічу, што гэта было самай вялікай памылкай у маім жыцці. Гэта тая адзіная рэч, пра якую я і напраўду шкадую... І адзінае, на што я спадзяюся, што ў Аляксандра Рыгоравіча (Лукашэнкі - Sputnik) знойдзецца дастаткова палітычнай волі і досыць рашучасці, каб не выдаць мяне", - дадаў ён.
Эмацыйная канцоўка
Пратасевіч у канцы інтэрв'ю заявіў, што супрацоўнічае са следствам па ўсіх эпізодах і дае "мноства унікальных фактаў".
"Я пераасэнсаваў для сябе многія рэчы. Я ніколі больш не хачу ні ў палітыку лезці, ні ў нейкія брудныя гульні і разборкі. Не ведаю, я проста хачу спадзявацца, што змагу ўсё выправіць і жыць проста звычайнай спакойным жыццём, завесці сям'ю і дзяцей, перастаць бегчы ад чаго-небудзь ", - сказаў ён і заплакаў.
У чым абвінавачваюць Пратасевіча
У лістападзе мінулага года КДБ Беларусі ўнёс у спіс маючых дачыненне да тэрарызму заснавальніка прызнанага ў Беларусі экстрэмісцкім Telegram-канала NEXTA Сцяпана Пуціла і экс-рэдактар Рамана Пратасевіча.
Іх абвінавачваюць у арганізацыі групавых дзеянняў, якія груба парушаюць грамадзкі парадак і звязаны з яўным непадпарадкаваннем законным патрабаванням прадстаўнікоў улады, што пацягнула парушэнне работы транспарту, прадпрыемстваў, устаноў і арганізацый.
Акрамя гэтага, яны абвінавачваюцца ў арганізацыі масавых беспарадкаў, якія суправаджаліся гвалтам над асобай, пагромамі, падпаламі, знішчэннем маёмасці і ўзброеным супрацівам прадстаўнікам улады.
Таксама ім прад'яўлена абвінавачванне ў тым, што яны здзейснілі наўмысныя дзеянні, накіраваныя на ўзбуджэнне сацыяльнай варожасці па прыкмеце іншай сацыяльнай прыналежнасці, учыненыя групай асоб.
У дачыненні да Пуціла і Пратасевіча ўзбуджана крымінальная справа па трох артыкулах Крымінальнага кодэкса. Максімальная санкцыя прадугледжвае да 12 гадоў пазбаўлення волі.
Следчы камітэт Беларусі заявіў аб тым, што накіраваў у Польшчу дакументы аб экстрадыцыі адміністратараў Telegram-канала, прызнанага ў РБ экстрэмісцкім.
У кастрычніку 2020 году суд Цэнтральнага раёну Менску прызнаў інфармацыйны канал NEXTA-Live і лагатып NEXTA экстрэмісцкімі матэрыяламі.
Чытайце таксама: