Ніжэй прыводзіцца тэкст артыкула, які апублікавала 22 чэрвеня прэс-служба Крамля:
22 чэрвеня 1941 года, роўна 80 гадоў таму, нацысты, скарыўшы практычна ўсю Еўропу, напалі на СССР. Для савецкага народа пачалася Вялікая Айчынная вайна - самая крывавая ў гісторыі нашай краіны. Загінулі дзясяткі мільёнаў людзей, гіганцкі ўрон быў нанесены эканамічнаму патэнцыялу і культурнаму набытку.
Мы ганарымся мужнасцю і стойкасцю герояў Чырвонай арміі і працаўнікоў тылу, якія не толькі адстаялі незалежнасць і годнасць Радзімы, але і выратавалі ад прыгнёту Еўропу і свет. І хто б ні спрабаваў зараз перапісаць старонкі мінулага - праўда ў тым, што савецкі салдат прыйшоў на зямлю Германіі не помсціць немцам, а з высакароднай, вялікай місіяй вызваліцеля. Для нас святая памяць герояў, якія змагаліся з нацызмам. Мы з удзячнасцю ўспамінаем саюзнікаў па антыгітлераўскай кааліцыі, удзельнікаў Супраціўлення, нямецкіх антыфашыстаў, набліжаўшых агульную Перамогу.
Перажыўшы жахі сусветнай вайны, народы Еўропы ўсё ж змаглі пераадолець адчужэнне і аднавіць узаемны давер і павагу, узялі курс на інтэграцыю, каб падвесці канчатковую рысу пад еўрапейскімі трагедыямі першай паловы мінулага стагоддзя. І хачу асабліва падкрэсліць, што для станаўлення такой Еўропы каласальную ролю адыграла гістарычнае прымірэнне нашага народа і немцаў, якія жылі як на ўсходзе, так і на захадзе сучаснай аб'яднанай Германіі.
Нагадаю і пра тое, што менавіта нямецкія прадпрымальнікі сталі ў пасляваенныя гады піянерамі кааперацыі з нашай краінай. У 1970 годзе паміж СССР і ФРГ была складзена "здзелка стагоддзя" - аб доўгатэрміновых пастаўках прыроднага газу ў Еўропу, якая заклала падмурак канструктыўнай узаемазалежнасці, якая стала пачаткам шматлікіх наступных грандыёзных праектаў, у тым ліку будаўніцтва газаправода "Паўночны паток".
Мы спадзяваліся, што заканчэнне халоднай вайны будзе агульнай перамогай для Еўропы. Здавалася, яшчэ крыху - і стане рэальнасцю мара Шарля дэ Голя аб адзіным кантыненце, нават не геаграфічным "ад Атлантыкі да Урала", а культурным, цывілізацыйным - ад Лісабона да Уладзівастока.
Менавіта ў гэтай логіцы - у логіцы пабудовы Вялікай Еўропы, аб'яднанай агульнымі каштоўнасцямі і інтарэсамі, - Расія імкнулася развіваць свае адносіны з еўрапейцамі. І намі, і Еўрасаюзам было зроблена многае на гэтым шляху.
Але ўзяў верх іншы падыход. У яго аснове ляжала пашырэнне Паўночнаатлантычнага альянсу, які сам прадстаўляў сабой рэлікт халоднай вайны. Бо для супрацьстаяння часоў той эпохі ён і быў створаны.
Менавіта рух блока на ўсход, які пачаўся, між іншым, з таго, што савецкае кіраўніцтва фактычна ўгаварылі на членства аб'яднанай Германіі ў НАТА, стала асноўнай прычынай імклівага росту ўзаемнага недаверу ў Еўропе. Аб даваўшыхся тады на словах абяцаннях, пра тое, што "гэта не накіравана супраць вас", што "межы блока да вас набліжацца не будуць" - паспяшаліся хутка забыцца. А прэцэдэнт быў створаны.
І з 1999 года рушылі ўслед яшчэ пяць хваль пашырэння НАТА. У арганізацыю ўвайшлі 14 новых краін, у тым ліку рэспублікі былога Савецкага Саюза, што фактычна пахавала надзеі на кантынент без раздзяляльных ліній. Пра што, дарэчы, папярэджваў у сярэдзіне 80-х гадоў адзін з лідэраў СДПГ - Эган Бар, які прапаноўваў кардынальна перабудаваць усю еўрапейскую сістэму бяспекі пасля аб'яднання Германіі, прычым як з удзелам СССР, так і ЗША. Але ніхто ні ў СССР, ні ў ЗША, ні ў Еўропе не захацеў тады яго слухаць.
Больш за тое, многія краіны былі пастаўлены перад штучным выбарам - быць альбо з калектыўным Захадам, альбо з Расіяй. Фактычна, гэта быў ультыматум. Да якіх наступстваў прывяла такая агрэсіўная палітыка, мы бачым на прыкладзе ўкраінскай трагедыі 2014 года. Еўропа актыўна падтрымала антыканстытуцыйны ўзброены пераварот на Украіне. З гэтага ўсё і пачалося. Навошта трэба было гэта рабіць? Тады дзеючы прэзідэнт Януковіч ужо пагадзіўся з усімі патрабаваннямі апазіцыі. Навошта ЗША арганізавалі пераварот, а краіны Еўропы - бязвольна яго падтрымалі, справакаваўшы раскол у самой Украіне і выхад Крыма з яе складу?
Цяпер уся сістэма еўрапейскай бяспекі моцна дэградзіравала. Нарастае напружанасць, рэальнымі становяцца рызыкі новай гонкі ўзбраенняў. Мы ўпускаем вялізныя магчымасці, якія нам дае кааперацыя, тым больш яна так важна цяпер, калі ўсе мы сутыкнуліся з агульнымі выклікамі - пандэміяй і яе цяжкімі сацыяльна-эканамічнымі наступствамі.
Чаму так адбываецца? І галоўнае, якія высновы мы абавязаны зрабіць разам? Пра якія ўрокі гісторыі ўспомніць? Думаю, перш за ўсё пра тое, што ўся пасляваенная гісторыя Вялікай Еўропы пацвярджае: росквіт і бяспека нашага агульнага кантынента магчымы толькі сумеснымі намаганнямі ўсіх краін, уключаючы Расію. Таму што Расія - адна з найбуйнейшых еўрапейскіх дзяржаў. І мы адчуваем сваю непарыўную культурную і гістарычную сувязь з Еўропай.
Мы адкрытыя да сумленнага стваральнага ўзаемадзеяння. Гэта пацвярджае наша ідэя стварэння адзінай прасторы супрацоўніцтва і бяспекі ад Атлантыкі да Ціхага акіяна, якая ўключыла б у сябе розныя інтэграцыйныя фарматы, у тым ліку Еўрапейскі саюз і Еўразійскі эканамічны саюз.
Зноў паўтару: Расія выступае за аднаўленне ўсёабдымнага партнёрства з Еўропай. У нас шмат тэм, якія ўяўляюць узаемную цікавасць. Гэта бяспека і стратэгічная стабільнасць, ахова здароўя і адукацыя, цыфравізацыі, энергетыка, культура, навука і тэхналогіі, рашэнне кліматычных і экалагічных праблем.
Свет дынамічна развіваецца, сутыкаецца з новымі выклікамі і пагрозамі. І мы проста не можам дазволіць сабе цягнуць за сабой груз мінулых непаразуменняў, крыўд, канфліктаў і памылак. Груз, які будзе замінаць нам засяродзіцца на вырашэнні актуальных праблем. Перакананы, што нам усім трэба прызнаць гэтыя памылкі і выправіць іх. Наша агульная і бясспрэчная мэта - забяспечыць кантынентальную бяспеку без раздзяляльных ліній, адзіную прастору раўнапраўнага супрацоўніцтва і ўсеагульнага развіцця ў імя росквіту Еўропы і свету ў цэлым.
Чытайце таксама: