Што азначае Купалле? Традыцыі і прыкметы свята Івана Купалы

Купалле, або Іван Купала - здаўна вядомае на тэрыторыі Беларусі свята. Зрэшты, святкавалі яго не толькі беларусы: і рускія, і ўкраінцы, і балты - многія народы ў тым ці іншым выглядзе адзначалі гэты дзень. Для заходніх народаў Купалле аб'ядналася з летнім сонцастаяннем, але ў больш усходніх стала самастойным святам, якое цяпер нават адзначаюць двойчы - па юліянскім і грыгарыянскім календары: у ноч з 23 на 24 чэрвеня і з 6 на 7 ліпеня.

Sputnik распавядае пра традыцыі і прыкметы свята Купалле.

Фалькларысты і гісторыкі адзіныя ў меркаванні: менавіта ў беларусаў Купалле захавалася ў найбольш архаічным выглядзе - гэта значыць святкаванне Івана Купалы на беларускіх землях найбольш падобна на тое, як сустракалі гэты дзень нашы далёкія продкі.

Купалле таксама называлі папросту Іванам або Янам - гэта заўсёды была абрадавая ўрачыстасць, прысвечаная найвышэйшаму росквіту сіл прыроды і росту новага ўраджаю. Пазней, пасля прыходу на нашы землі хрысціянства, Івана Купалу "аб'ядналі" з нараджэннем Іаана Хрысціцеля - так гэты дзень і пачалі адзначаць 7 ліпеня, хоць многія да гэтага часу аддаюць перавагу святкаваць у ноч з 23 на 24 чэрвеня.

Ва ўсіх культурах, у тым ліку славянскіх, Купалле спраўлялі ноччу - паўсюль палілі вогнішчы і вадзілі карагоды, плялі вянкі і збіралі лекавыя расліны, якія ў гэты час валодаюць асаблівай сілай. Абавязковым абрадам на Івана Купалу заўсёды было і купанне - яно ачышчала цела, а скачкі праз вогнішча чысцілі душу.

Купальскі абрад уключае ў сябе збор траў і кветак для вянкоў увечары, а таксама падрыхтоўку вялікага вогнішча. Акрамя гэтага, звычайна выбіраюць Купалінку і Купалежа - свайго роду "караля і каралеву" свята Івана Купалы.

Ужо ноччу на Івана Купалу прынята запальваць вогнішча, вадзіць вакол яго карагоды, танцаваць каля агню і спяваць абрадавыя песні. Вядома, Купалле непарыўна звязана з варожбамі: шматлікім вядома варажба пры дапамозе вянка, які трэба кінуць у раку.

Шукалі на Івана Купалу і папараць-кветку - лічылася, што знойдзенае ў лесе суквецце прынясе вялікае шчасце і поспех.

Беларусы, як і многія іншыя народы, могуць адзначыць Купалле як у ноч з 23 на 24 чэрвеня, так і 7 ліпеня. А яшчэ лепш - двойчы!

Самая частая варажба ў Купалле - з вянком, сабраным з палявых раслін і кветак у гэты дзень. Напрыклад, гадаць можна на выкананне жадання - для гэтага трэба на заходзе сонца апусціць вянок у ваду і назіраць за ім. Калі вянок заплыве далёка - жаданне споўніцца, а калі прыплыве да берага - значыць, не збудзецца.

Падобным чынам можна гадаць у свята і на каханне. Так, калі вянок адразу патоне ў вадзе - значыць, каханы не будзе з вамі ці яшчэ горш - падманіць або здрадзіць. Калі вянок у вадзе распляцецца або прыб'ецца да берага - значыць, у гэтым годзе дзяўчына замуж не выйдзе. А вось вянок, які далёка заплыў на Купалле, пазначае хуткае вяселле.

Даўней прарочымі лічыліся і сны на Івана Купалу, а акрамя варажбы з вянком многія практыкавалі варажбу на воску, шматку паперы і іншую.