Украінская армія-2021: узбраенне і баяздольнасць

Украінскую дзяржаву і ўкраінскую армію амаль 30 гадоў спрабуюць зрабіць антаганістычнай процівагай Расіі і Узброеным сілам РФ, заўважае міжнародны аглядальнік Аляксандр Храленка. Іншага сэнсу ўкраінскага дзяржаўнага і ваеннага будаўніцтва калектыўны Захад не бачыць, а Кіеў цалкам задавальняе дэструктыўная роля антырасійскай марыянеткі ў геапалітычных гульнях ЗША і НАТА.

Украіна падышла да 30-годдзя незалежнасці з 255-тысячнымі Узброенымі сіламі, якія прызначаны пераважна для паліцэйскіх, карных аперацый на ўласнай тэрыторыі і ў краінах трэцяга свету.

Заходні рэйтынг ваеннай моцы Global Firepower адводзіць Украіне 25-е месца ў свеце - паміж В'етнамам і Тайландам, але рэальнасць адкідвае УСУ ў разрад падпарадкаванай ЗША і НАТА "зондеркоманды".

Шматгадовыя перманентныя перастрэлкі УСУ з шахцёрамі Данбаса, навучанне ўкраінскіх спецыялістаў ваеннымі інструктарамі НАТА ствараюць ілюзіі баявой магутнасці войскаў і нават блізкасці да ўступлення краіны ў альянс. Пры гэтым украінскія ўзброеныя сілы не маюць эфектыўных і баяздольных ВМС і ВПС, а сухапутныя войскі па ўзбраенні і ўзроўню падрыхтоўкі асабовага складу падыходзяць толькі для беспаспяховых спробаў падаўлення народных пратэстаў.

Вышэйшае ваеннае камандаванне несамастойна ў прыняцці рашэнняў і стратэгічным планаванні - ВСУ знаходзіцца пад кантролем Вашынгтона і Бруселя. НАТА актыўна выкарыстоўвае ўкраінскую тэрыторыю для міжнародных вучэнняў і "перадавойпрысутнасці" асобных падраздзяленняў ля межаў Расіі, але ў члены Украіну прымаць не спяшаюцца. Нават не абазначаюць канкрэтных крытэрыяў або тэрмінаў.

Украіна далёкая і ад статусу асноўнага саюзніка ЗША па-за НАТА, хоць дамагаецца гэтага з 2014 года.

Быццам бы, статус "асноўнага саюзніка" абяцае фінансавыя выгады, гарантуе Кіеву амерыканскую абарону ад самай страшнай у свеце "расійскай пагрозы". Аднак свежы прыклад Афганістана (асноўны саюзнік ЗША па-за НАТА з 2012 года) пераканаўча даказвае, што амерыканцы і альянс, заходнія стандарты падрыхтоўкі і ўзбраенне 300-тысячны нацыянальнай арміі, вялікія грошы - нічога не гарантуюць. Злучаныя Штаты гатовы здрадзіць саюзнікам у цяжкую хвіліну.

Так, 12 украінскіх вайскоўцаў амерыканцы ўжо кінулі (забыліся) на адной са сваіх баз у Кабуле падчас спешнай эвакуацыі, пасля ўзяцця сталіцы Афганістана талібамі. Там жа кінуты некалькі грузінскіх, балгарскіх і румынскіх вайскоўцаў.

Ваенна-паветраныя сілы Украіны маюць у страі 42 знішчальнікі і 34 ударныя верталёты, якія засталіся ад Савецкай Арміі. Узровень падрыхтоўкі лётчыкаў і тэхнічная гатоўнасць лятальных апаратаў не дазваляюць ім з'яўляцца, да прыкладу, у небе Данбаса. Баявога вопыта ўкраінскія ваенныя лётчыкі не маюць.

Сухапутныя войскі ВСУ маюць у парках значную колькасць бронетэхнікі і артылерыі: 2430 танкаў, больш 11400 бронетранспарцёраў, каля 3000 самаходных і буксаваных артылерыйскіх установак, 550 сістэм РСЗА. Пераважна гэта ледзьве жывая тэхніка мінулага стагоддзя, якую спрабуюць мадэрнізаваць на прадпрыемствах украінскага АПК, і якая апынулася неэфектыўнай ў грамадзянскай вайне з насельніцтвам Данбаса.

Самае слабае звяно ўкраінскай абараназдольнасці - Ваенна-марскія сілы - прадстаўляюць сабой каля тузіна патрульных і артылерыйскіх катэраў, "маскітнымі флот". Плаўсродкі замежнай вытворчасці знаходзяцца практычна ў бяззбройным стане. Пры гэтым некаторыя эксперты заўважаюць: "Тое, што мёртвае, памерці не можа", а для "камарыных укусаў", дыверсій, правакацый і скандалаў катэры цалкам спатрэбяцца. Галоўнае, каб ваенна-марскі "антыкварыят" дабраўся да таго месца, дзе яго абавязкова захопяць ці патопяць "злыя рускія". Магчыма, пасля гэтага Еўропа адключыць "Паўночны паток-2", і наступіць "Перемога" над "краінай-агрэсарам".

Заўважым, у Чорным моры адзін толькі расійскі ракетны крэйсер "Масква" можа залпам утапіць ўвесь склад ВМСУ і натаўскі флот у прыдачу. Ваенна-марское дамінаванне Расіі ў Чорным моры відавочна і безумоўна.

Тут важна мець на ўвазе, што савецкая ваенна-марская спадчына на Украіне была распрададзена ці "забіта" задоўга да 2014 года. Адзіным адносна баяздольным караблём лічыцца фрэгат "Гетман Сагайдачны", які не зусім фрэгат, паколькі не мае на ўзбраенні супрацькарабельных ракет, а яго сродкі СПА блізкага радыусу дзеяння неэфектыўныя. "Сагайдачны" будаваўся ў СССР як вартавы карабель "Кіраў" пагранвойскаў КДБ (спушчаны на ваду ў 1992 годзе). Украінскі "паўфрэгат" неўзабаве будзе спісаны з-за поўнага зносу корпуса і механізмаў.

Пры відавочнай ваеннай немачы Украіны, Вярхоўная Рада ў снежня 2014 года ўнесла змены ў два законы, адмовіўшыся ад пазаблокавага статусу дзяржавы. А у 2019 годзе ўкраінскі парламент канстытуцыйна замацаваў курс краіны ў НАТА. Незалежная Украіна стала шостай дзяржавай-партнёрам альянсу з пашыранымі магчымасцямі.

Украіна атрымала ў спадчыну ад СССР добрых суседзяў, а таксама выключныя стартавыя магчымасці для нацыянальнага абароннага будаўніцтва: да 980 тысяч вайскоўцаў, 8000 танкаў, 10 тысяч бронетранспарцёраў і БМП, 20 тысяч адзінак розных сістэм артылерыі, звыш 1100 баявых самалётаў і 400 верталётаў, да 350 караблёў і судоў Чарнаморскага флоту.

Структурна - 14 мотастралковых дывізій, чатыры танкавыя і тры артылерыйскія дывізіі, адну брыгаду спецназа, восем артылерыйскіх брыгад, асобную армію і дзевяць брыгад СПА, тры паветраныя арміі, сем шрубалётных палкоў. Уласна, усё ўжо было пабудавана, галоўнае - не разгубіць.

Для пачатку колькасць ВСУ скарацілі ў пяць разоў. Жадаючых служыць у нацыянальнай арміі пыталіся пра гатоўнасць ваяваць з Расіяй яшчэ ў пачатку 1990-х (ВСУ зачышчалі ад "нядобранадзейных" афіцэраў).

У першае ж дзесяцігоддзе незалежнасці большую частку савецкай зброі Кіеў прадаў краінам Азіі і Афрыкі. Пасля былі ці ледзь не цалкам страчаны авіяцыя, ракетныя войскі.

Украіна да 2005 году стала адным з сусветных лідэраў экспарту ўзбраенняў. Тысячы адзінак баявой тэхнікі з украінскіх арсеналаў зніклі бясследна і не патрапілі ў справаздачы Стакгольмскага інстытута даследавання праблем міру і Міжнароднага інстытута стратэгічных даследаванняў.

ВСУ да 2010 года страцілі дзве траціны танкаў, палову бронемашын і артылерыйскіх сістэм. Куды сышлі грошы - невядома. Украіна з 1991-га па 2015 год набыла толькі 75 бронемашын Saxon, восем браневікоў Spartan і ўзбраенне для недабудаванага карвета праекта 58250.

Чарговы "майдан" 2014 года Украіна сустрэла з 700 танкамі ў страі і 1445 - на базах захоўвання, 2189 баявымі машынамі, 1421 артылерыйскай сістэмай, 206 верталётамі і 326 самалётамі. Далей, у Данбасе ВСУ страцілі больш за 300 танкаў, звыш паловы бронемашын, амаль 50% артылерыйскіх сістэм. І гэта толькі афіцыйны звесткі. Пададзеных аналітычнага агенцтва International Institute for Strategic StudiesMilitary Balance, страты значна большыя.

Тры дзесяцігоддзі млявапраяўнай ваенна-палітычнай катастрофы немагчыма растлумачыць "расійскай агрэсіяй" супраць незалежнай Украіны. Гэта крызіс дзяржаўнасці.

Аб узроўні ўкраінскага АПК сведчыць цалкам забітая ваеннае караблебудаванне, хоць на Мікалаеўскім заводзе ў савецкі час рэгулярна будаваліся авіяносныя крэйсеры. Праблемы з артылерыйскімі сістэмамі, верталётамі, знішчальнікамі, штурмавікамі, сістэмамі СПА і сувязі не вырашаюцца.

Баявыя самалёты Украіна "даношвае", і ў будучыні мае намер лятаць выключна на "сэканд хэндзе" краін НАТА. Ваенная прамысловасць незалежнай Украіны не асвоіла нават выпуск патронаў да стралковай зброі савецкага ўзору, не кажучы ўжо пра новыя сур'ёзныя распрацоўкі.

Інвестыцыі НАТА надвор'я не робяць. За некалькі гадоў пасля 2014 Украіна відавочна і таемна атрымала ад замежных партнёраў горы зброі і мільярды долараў "на ўмацаванне ВСУ". Зброя як бы абмінула Украіну транзітам, па старых схемах продажаў здабыла новых уладальнікаў у краінах Азіі і Афрыкі. Жывыя грошы выпарыліся.

Верагодныя святочныя заявы кіеўскага кіраўніцтва 24 жніўня 2021 года аб стварэнні "прынцыпова новай арміі" не будуць пацверджаны лічбамі або фактамі. Урачыстае камланне аб "абароне Еўропы ад расійскай агрэсіі" у чарговы раз выкліча ўсмешку - ВСУ не здольныя "супрацьстаяць любому агрэсару". А галоўнае - усё менш украінскіх грамадзян жадаюць служыць у такой - антынароднай і антырасійскай - арміі.