Унікальная фабрыка ў Смілавічах: тут валяюць тапачкі для францужанак

Выконваючы абавязкі дырэктара Смілавіцкай валюшна-лямцавай фабрыкі Аляксандр Тапырык аб валёнках ведае літаральна ўсё і запэўнівае, што сваю прадукцыю беспамылкова вызначыць з зачыненымі вачыма.

"Што ж я сваё дзіця не пазнаю? Я ж не сяджу невылазна ў кабінеце, а кожную працоўную раніцу пачынаю з абыходу цэхаў. Абавязкова адкрываю сушыльныя камеры з поўсцю - мацаю, нюхаю, гляджу, як пачысцілі. Тут даводзіцца быць галоўным інжынерам, тэхнолагам, дызайнерам, кадравіком, а яшчэ маркетолагам і прарабам на будоўлі - ўнікаць ва ўсе нюансы", - смяецца Тапырык.

Карэспандэнты Sputnik Уладзімір Несцяровіч і Віктар Талочка пабывалі на адзінай беларускай фабрыцы, якая вырабляе валёнкі і даведаліся, якая шэрсць лепш, чаму Смілавіцкая прадукцыя спадабалася бізнэсмэну з Францыі і чым мясцовыя валёнкі прынцыпова адрозніваюцца ад замежных.

Валяць абутак з лямца ў тутэйшых месцах ўмелі яшчэ гадоў 300 таму. Але рабілі гэта дома, у невялікіх аб'ёмах, у асноўным для сябе і трохі для продажу. У 20-х гадах ХХ стагоддзя рамеснікі ўтварылі ў Смілавічах арцель "Чырвоная зорка", з якой у 1928 годзе з'явілася фабрыка.

Як сведчаць дакументы, тады на вытворчасці працавалі ў асноўным мужчыны. Часальныя машыны прыводзіліся ў дзеянне пры дапамозе коней. Шэрсць вымочвалі і выварвалі ў велізарных катлах, гатовая прадукцыя летам сушылася на сонцы, зімой - дома на печах.

У 30-я гады пачалі ўзводзіць першы будынак фабрыкі і ўласную кацельню. На змену коней прыйшоў рухавік, які працаваў на нафце. Затым з'явіліся паравыя машыны і станкі. Тады ў дзень на фабрыцы рабілі 80-90 пар валёнак.

У 2006 годзе ўсталявалі італьянскае абсталяванне. Цяпер таксама выкарыстоўваюцца станкі беларускай і расійскай вытворчасці.

"Вы не глядзіце, што абсталяванне такое непрэзентабельнае. Яно надзейнае і працаздольнае", - запэўніў кіраўнік фабрыкі.

Аляксандр Тапырык кіруе фабрыкай крыху больш за год. Кажа, што прыняў вытворчасць у не самыя лепшыя часы: заказаў мінімум, сярэдні заробак у межах 400 рублёў, ды і той не выплачваўся па 2-3 месяцы, работнікі паволі разбягаліся. Людзі як правіла уладкоўваюцца на працу ў Чэрвені, да якога 30 кіламетраў, у Мінску - гэта на 5 кіламетраў далей, некаторыя ездзяць у Нацыянальны аэрапорт - 40 кіламетраў.

"Сёння на фабрыцы 40 чалавек. Ёсць моладзь: два 19-гадовыя хлапчукі, але ў асноўным - 50 з плюсам. Самаму ўзроставаму (інжынеру па нарміраванню) 72 гады. Не хаваю: некаторым не вельмі падабаецца, што я ўзяўся за дысцыпліну і парадак, а па-іншаму нельга: гэта ж вытворчасць!", - кажа Тапырык.

Прызнаецца, што пасля прызначэння на пасаду галоўнага інжынера, а потым в.а. дырэктара столькі нерваў спаліў: па начах спаць не мог. Зараз трохі супакоіўся. Заказы ёсць, запас сыравіны створаны, сярэдні заробак вырас да 720 рублёў, падаткі выплачваюцца своечасова.

Шэрсць фабрыка закупляе ў Казахстане, Таджыкістане, Туркменістане, Узбекістане. Нядаўна дамовіліся аб пастаўках сыравіны з Калмыкіі. Як прызнаўся в.а. дырэктара, сыравіна ў асноўным якасная, але з пастаўшчыкамі вуха трэба трымаць востра:

"Бывае, дашлюць ўзоры шэрсці: прыемна паглядзець, а прыходзіць затым фура - хапаешся за галаву і пачынаеш высвятляць адносіны. Некаторыя наровяць прапхнуць некандыцыю. А нам трэба марку трымаць, валёнкі выпускаць толькі выдатнай якасці", - кажа Тапырык.

Прызнаецца, што геаграфія і аб'ёмы паставак гатовай прадукцыі ў апошні час змяніліся ў горшы бок. Звязвае гэта з пандэміяй і насталым эканамічна крызісам.

"Гады 3-4 таму Расія брала ў нас вялікія партыі валёнак: па 4-5 тысяч пар, здаралася нават па 8-10. Памятаецца, Украіна брала па 5-6 тысяч пар. Многія беларускія прадпрыемствы закуплялі па 200-300 пар. Зараз такіх заказаў няма", - наракае Аляксандр Тапырык.

Але сітуацыя небезнадейная: вось ужо гады тры запар адно з азербайджанскіх гандлёвых прадпрыемстваў набывае беларускія валёнкі. Якраз цяпер у Смілавічах выконваюць заказ на 4 тысячы пар. Да верасня прадукцыя будзе цалкам гатовая, запэўнівае в.а. дырэктара.

Па-ранейшаму ёсць попыт у Расіі і Казахстане, а як пахаладае прачнецца цікавасць да валёнкаў і ў беларусаў.

"Улетку пра гэта ніхто не задумваецца, а як удараць маразы, людзі з усіх канцоў краіны цягнуцца ў наш магазін. Калі ж тэмпература апускаецца да мінус 20-25 - гэта прама залатыя дні для нашай фабрыкі", - смяецца Тапырык.

Валёнкі - прадукцыя сезонная, яе робяць загадзя, у асноўным вясной і летам. Інакш проста не паспець. Штодня вырабляецца ад 120 да 150 пар, бывае да 200. Усё залежыць ад якасці воўны, спраўнасці абсталявання, стану здароўя і настрою работнікаў.

Гэтым летам, калі стаяла знясільваючая спякота, прадукцыйнасць працы, зразумела, падала: вытрымаць змену ў гарачых і душных цэхах было проста невыносна. А тут яшчэ і COVID ... Але нават у такіх умовах вытворчасць не спынялася. Да зімы трэба нарыхтаваць прыкладна 15 тысяч пар.

Як распавёў Аляксандр Яўгенавіч, у цяжкія моманты дапамогу і падтрымку аказваў канцэрн "Беллегпрам", у склад якога Смілавіцкая фабрыка ўваходзіць.

Фабрыка пастаянна пашырае асартымент сваёй прадукцыі: гадоў 15 таму пачалі шыць гіпаалергеныя ваўняныя коўдры і падушкі, якія карыстаюцца добрым попытам. Робяць валёнкі са шнуроўкай, з футравым аздабленнем, карункамі, аплікацыямі, бісерам, камуфляванымі ўстаўкамі ў стылі мілітары.

З гонарам Аляксандр Яўгенавіч паказаў асоба тонкія лямцавыя канструкцыі: "Я даўно марыў зрабіць вось такія ўкладышы ў гумовыя боты. Незаменная рэч для рыбакоў і паляўнічых. Нагам цёпла, камфортна, утульна. Любота!"

Цяпер вядзе перамовы з прадпрымальнікам з Францыі, якога зацікавіла зусім новая мадэль - лямцавыя тэпцікі. У продажы іх пакуль няма - толькі вопытныя ўзоры. Мяркуецца, што ў Смілавічах ў бліжэйшы час вырабяць прыкладна 100 пар арыгінальных і вельмі сімпатычных тэпцікаў для першага заходу на французскі рынак.

Ідзе таксама перапіска з двума бізнэсмэнамі з Германіі, якіх прыцягнула прыемнае спалучэнне кошту і якасці беларускіх валёнак і ўсё тых жа тэпцікаў.

"Некаторыя беларускія шапавалы робяць валёнкі ў хатніх умовах. У іх распрацаваны свае тэхналогіі, але нам яны, вядома, не канкурэнты: аб'ёмы не тыя. Ды і фабрычныя валёнкі больш трывалыя, носяцца даўжэй - гадоў 5-6. Галоўнае - ад молі зберагчы, якая любіць усё натуральнае", - папярэджвае Тапырык.

Расказаў ён таксама пра інцыдэнт, які неяк паўстаў з-за няякаснай прадукцыі: "Прыехалі тут да нас аднойчы людзі правы качаць, маўляў, вашыя валёнкі дрэнныя, што вы пастаўляеце ў гандаль? А я з першага погляду вызначыў, што гэта наогул не нашы валёнкі. Тыя былі пашыты з некалькіх палотнаў і, натуральна, прамоклі, а пасля сушкі дэфармаваліся. Мы ж робім валёнкі суцэльныя, ім мокры снег не крытычны. Высветлілася, што той абутак прыбыўуў Беларусь з далёкай азіяцкай краіны ".

Галоўная перавага Смілавіцкіх валёнак - ніякай сінтэтыкі, поўсць і толькі шэрсць. На наша правакацыйнае: "А калі знойдзем?" Аляксандр Яўгенавіч зрэагаваў маментальна і катэгарычна: "Можа праверыць любая лабараторыя, любая экспертыза. Калі знойдуць хоць грам сінтэтыкі ў нашых валёнках, коўдрах або падушках - пакладу галаву пад першую, якая праязджае міма, машыну!"

Якасць прадукцыі Смілавіцкай валюшна-лямцавая фабрыкі пастаянна пацвярджаецца міжнароднымі сертыфікатамі якасці і гігіенічнымі пасведчаннямі.

В.а. дырэктара перакананы, што будучыня ў фабрыкі ёсць: "Вядома, трэба захаваць вытворчасць беларускіх валёнак. Нягледзячы на ​​цяперашнія эканамічныя цяжкасці. Мы - адзіная валюшна-лямцавая фабрыка на ўсю краіну, а наша прадукцыя запатрабаваная, таму што натуральная. Якасць мы гарантуем".