Намеснік старшыні Сінадальнага інфармацыйнага аддзела БПЦ, протаіерэй Аляксандр Шымбалеў распавёў карэспандэнту Sputnik Вользе Дземянчук пра гісторыю і духоўнае значэнне свята Узвіжання.
Гісторыя свята
Свята Узвіжання адносіцца да ліку досыць ранніх свят праваслаўнай царквы, якое паўстала яшчэ ў IV стагоддзі.
"Яго гісторыя звязана з падзеяй здабыцця Крыжа святой царыцай Аленай. У 326 годзе Алена - маці імператара Канстанціна - адправілася на пошукі крыжа ў Іерусалім. Там ёй было пазначана, што ён закапаны ў зямлю на месцы, дзе язычнікі ўзвялі храм у гонар Венеры. калі па загадзе Алены разбурылі паганскае капішча і сталі рыць зямлю, то знайшлі тры крыжа і каля іх дошчачку з надпісам: "Іісус Назаранін. Цар Іудзейскі", - тлумачыць Шымбалеў.
Паводле падання, для таго, каб даведацца, на якім з трох крыжоў быў распяты Іісус, сталі па чарзе ўскладаць іх на памерлага. Ад ускладання аднаго памерлы ўваскрос - так быў здабыты Крыж Госпада.
Неўзабаве Патрыярх Іерусалімскі Макарый і царыца Алена сталі на ўзвышаным месцы і ўзвялі там крыж, перш благаславіў ім усе чатыры бакі свету.
Царыца Алена заснавала каля 80 храмаў на Святой Зямлі ў тых месцах, якія былі звязаны з зямным жыццём Іісуса. У іх ліку - велізарная базіліка Дамавіны Гасподняй, якая аб'ядноўвае ў сабе Галгофу - месца, дзе знаходзілася Дамавіна Гасподняя. Гэты старажытны храм захаваўся да нашых дзён і з асаблівым трапятаннем шануецца праваслаўнымі вернікамі.
Пазней крыж быў падзелены на дзве часткі, адна з якіх захоўвалася ў Канстанцінопалі, а другая - у Іерусаліме. У далейшым абедзве часткі крыжа былі раздроблены на больш малыя і як рэліквія вывезены ў розныя краіны. Сёння ў многіх храмах свету мы можам сустрэць часціцы Жыватворчага Крыжа Гасподняга.
Другое ўзвіжанне крыжа
Варта сказаць, што яшчэ да таго, як крыж быў падзелены і знаходзіўся ў Іерусаліме, на горад напалі персы. Да таго моманту Рымская імперыя ўжо даволі працяглы час знаходзілася ў ваенным канфлікце з Персіяй, у які таксама была ўцягнута і яе спадчынніца - Візантыя. Супрацьстаянне было вельмі доўгім, і ў яго выніку персы усё ж такі здолелі захапіць Святую Зямлю - узяць у палон Патрыярха Іерусалімскага і знесці Крыж Госпада з Іерусаліма.
Крыж прабыў у Персіі 14 гадоў і быў вернуты на Святую Зямлю ў 628 годзе. Гэта адбылося дзякуючы войнам імператара Іраклія, якому ўдалося падпісаць мірную дамову з персамі, галоўнымі ўмовамі якой стала вяртанне крыжа і патрыярха ў Іерусалім.
"Калі імператар Іраклій у пурпурнай мантыі і з каронай на галаве ўзыходзіў з крыжам на Галгофу, то на нейкім участку шляху раптам скамянеў і ўжо не змог крочыць далей. Тады патрыярх сказаў, што анёл нябесны перашкаджае яму, таму што Гасподзь ішоў на Галгофу пакорліва. Імператар зняў сваю царскую вопратку, карону і з пакорай працягнуў шлях. Калі крыж прынеслі ў храм, то ім так жа, як і некалі раней, благаславілі чатыры бакі свету, а пасля ўзвялі. Традыцыя апавядае нам пра два Узвіжанні - калі крыж узвяла царыца Алена, і потым - калі яго вярнулі ў Іерусалім", - удакладняе свяшчэннік.
Духоўнае значэнне
Узвіжанне зноў нагадвае нам пра тое, што Хрыстос перамог усю марнасць і заганнасць гэтага свету толькі любоўю і пакорай.
"Святы Крыж служыць для нас духоўным арыенцірам і прыкладам, які дае нам сілы для прымірэння з сабой і іншымі людзьмі", - падкрэслівае Шымбалеў.
Як сустракаць свята Узвіжання
Самае важнае, што вернікі павінны зрабіць на свята Узвіжання - гэта спавядацца і прычасціцца. Галоўная мэта духоўнага жыцця верніка чалавека - злучэнне з Хрыстом.
"Калі мы молімся, то прымаем боскую ласку, якая пераўтварае нас і вядзе да абагаўлення. Адбываецца гэта ў сакрамэнце Еўхарыстыі, калі мы ўдзельнічаем у набажэнстве ў храме і прычашчаемся Святых Хрыстовых таямніц - цела і крыві Хрыста. Каб дакрануцца да гэтай крыніцы святасці і чысціні мы павінны шчыра пакаяцца, змірыцца і прымірыцца з іншымі людзьмі", - заключае намеснік старшыні Сінадальнага інфармацыйнага аддзела БПЦ.