МІНСК, 9 ліс — Sputnik. Актывізацыя ЗША ў Чарнаморскім рэгіёне звязана з афіцыйнай пазіцыяй Вашынгтона па стрымліванні Расіі і з'яўляецца дэманстрацыяй сілы, але наўрад ці амерыканцы прымуць рашэнне аб стварэнні ваенных або ваенна-марскіх баз на ўкраінскай тэрыторыі, лічыць кіраўнік цэнтра ваенна-палітычных даследаванняў Інстытута ЗША і Канады РАН, прафесар кафедры сусветнай палітыкі ВШЭ Уладзімір Бацюк.
Раней у Чорнае мора зайшлі ўзброены крылатымі ракетамі эсмінец ЗША "Портер" і штабны карабель "Маунт Уитни" ВМС ЗША.
"Гэта афіцыйная амерыканская пазіцыя па стрымліванні Расіі, у тым ліку і на блізкіх рубяжах, уключаючы Чорнае і Балтыйскае мора... Гэта такая дэманстрацыя сілы з боку Вашынгтона, але не больш за тое", - сказаў Бацюк РІА Навіны.
Эксперт адзначыў, што калі разглядаць магчымае будаўніцтва ЗША ваенных баз у Чарнаморскім рэгіёне, то ёсць пэўныя пытанні, у тым ліку звязаныя з абмежаваннямі па канвенцыі Мантрэ.
"Справа ў тым, што ў адпаведнасці з канвенцыяй Мантрэ, а яе ніхто не адмяняў, непрычарнаморскія дзяржавы маюць права ўтрымліваць свае баявыя караблі ў акваторыі Чорнага мора на працягу трох тыдняў - 21-га дня. Не больш за тое. У гэтых умовах будаваць якіясьці вайсковыя базы для сталага базавання флота ў Чорным моры амерыканцы проста не маюць права. Верагодней за ўсё, у агляднай будучыні амерыканцы будуць "наведваць", наносіць візіты сваім саюзнікам і партнёрам у Чорным моры, але не больш за тое", - растлумачыў Бацюк.
Паводле яго слоў, цяжка ўявіць, каб заход амерыканскага ваеннага судна ў Чарнаморскім рэгіён нейкім чынам мог дапамагчы ўкраінскім вайскоўцам у Данбасе, таму што Данбас і Чорнае мора - розныя тэатры ваенных дзеянняў.
Бацюк растлумачыў, што складанасці з магчымым стварэннем амерыканскіх ваенных баз у Чорным моры звязаны не толькі з канвенцыяй Мантрэ, але і з тым, што ў свеце не так шмат краін, дзе ў амерыканцаў ёсць буйныя ваенныя базы, якія пастаянна дзейнічаюць. Эксперт адзначыў, што гэта, як правіла, вельмі багатыя краіны, краіны з надзвычай стабільным унутрыпалітычным становішчам, дзе б амерыканскія ваенныя маракі і грамадзянскі персанал адчуваў бы сябе ў бяспецы і камфорце.
"Гэта краіны заходняй Еўропы, гэта такія краіны, як Бахрэйн, які адносіцца да найбагацейшых краін на планеце. Гэта такія краіны, як Японія, Паўднёвая Карэя і Аўстралія. Украіна ні па якіх крытэрыях не падыходзіць пад гэтую катэгорыю. Гэта бедная краіна, якая ахоплена ўнутранай смутай. Таму наўрад ці нейкі амерыканскі ваенны ці палітычны кіраўнік у здаровым розуме і цвярозай памяці прыме рашэнне аб стварэнні нейкіх пастаянных амерыканскіх ваенных ці ваенна-марскіх баз на ўкраінскай тэрыторыі", - падкрэсліў суразмоўца агенцтва.
Мінабароны Расіі адрэагавала на дзеянні ЗША ў Чарнаморскім рэгіёне, падкрэсліўшы, што ў наяўнасці вывучэнне магчымага тэатра ваенных дзеянняў пры падрыхтоўцы Кіевам сілавога рашэння ў Данбасе. У МА РФ падкрэслілі, што расійскі Чарнаморскі флот выконвае "комплекс мерапрыемстваў па кантролі за дзеяннямі караблёў ВМС ЗША" ў акваторыі Чорнага мора. У ведамстве дадалі, што дзеянні ВМС ЗША ў Чорным моры - дэстабілізуючы фактар, адна з мэт - ваеннае асваенне тэрыторыі Украіны.
Раней афіцэр ВМС ЗША Браян Харынгтан заявіў, што правядзенне рэгулярных ваенных вучэнняў у абыход канвенцыі Мантрэ дапаможа пазбавіць Расію дамінавання ў Чорным моры. Харынгтан прапанаваў праводзіць ваенныя манеўры з ужываннем высокатэхналагічных узбраенняў і аператыўнай сумяшчальнасці караблёў ЗША і НАТА ў Чорным моры. Згодна з канвенцыяй Мантрэ, нечарнаморскія краіны абавязаны выконваць абмежаванні па танажы ваенных караблёў пры праходзе праз пралівы ў мірны час, таму спецыяліст заклікаў дзяржавы аб'яднаць свае сілы, каб абысці гэтае правіла.
Канвенцыя Мантрэ, прынятая ў 1936 годзе, захоўвае за гандлёвымі судамі ўсіх краін свабоду праходу праз пралівы як у мірны, так і ў ваенны час. Аднак рэжым праходу ваенных караблёў адрозніваецца ў дачыненні да чарнаморскіх і нечарнаморскіх дзяржаў. Для ваенных караблёў нечарнаморскіх дзяржаў уведзены істотныя абмежаванні па класе і тэрміне знаходжання.