МІНСК, 23 ліс – Sputnik. Напярэдадні каляднага распродажу у Беларусі актывізаваліся так званыя кіберзлачынцы. Як не трапіцца на вудачку ашуканцаў і не пазбавіцца сваіх зберажэнняў, расказаў выконваючы абавязкі начальніка ўпраўлення па супрацьдзеянні кіберзлачыннасці крымінальнай міліцыі УУС Мінаблвыканкама Мікалай Кавалёў.
Від злачыннасці з амерыканскімі каранямі
Як адзначыў Кавалёў, кіберзлачынства - адносна малады від махлярства, звязаны з IT-тэхналогіямі. Упершыню ён з'явіўся ў ЗША у 1990-х гадах з пачаткам імклівага развіцця сеткі Інтэрнет. Самай нашумелай стала справа Левіна. Выхадзец з СССР стварыў транснацыянальную групоўку і выкраў з буйнога амерыканскага банка 10 мільёнаў долараў.
"Перыяд імклівага росту кіберзлачынстваў у Беларусі адзначаецца з 2016 года. Штогод прырост такіх злачынстваў павялічваўся ў 2-2,5 раза", - сказаў спікер.
"Вішынг" на торце ашуканцаў
Вішынг - так спецыялісты называюць від кіберзлачынстваў, калі махляры здымаюць грошы з рахунку, выманьваючы рознымі спосабамі рэквізіты банкаўскай карты. Для Беларусі гэты від махлярства не новы. Але злачынцы прыдумляюць усё больш мудрагелістыя і шматхадовыя схемы.
"У бягучым годзе на тэрыторыі Мінскай вобласці ўчынена каля 1800 кіберзлачынстваў. З іх 90 працэнтаў - гэта крадзяжы шляхам мадыфікацыі камп'ютарнай інфармацыі. Гэта значыць ашуканская схема вішынг", - прывёў лічбы Кавалёў.
Новы выкрут махляроў
Прычынай усплёску крадзяжоў грошай з банкаўскіх карт стаў новы выкрут ашуканцаў. Як правіла, чалавеку тэлефануе незнаёмец, які прадстаўляецца супрацоўнікам службы бяспекі банка.
"Кажа, што яны праводзяць расследаванне па выяўленні так званых кратоў у сістэме банка. Прапануюць прыняць удзел у аператыўнай гульні, па выяўленні злачыннай групы. Камусьці гэта цікава, чалавек згаджаецца. Камусьці пагражаюць адказнасцю за тое, што калі яны будуць перашкаджаць правядзенню следчых дзеянняў, аператыўна-вышуковых мерапрыемстваў розных, то гэта прывядзе да адказнасці", - растлумачыў Кавалёў.
Далей злачынцы спрабуюць атрымаць доступ да сістэмы дыстанцыйнага банкаўскага абслугоўвання. Патрабуюць паролі. Атрымліваюць доступ да рахункаў. Часцяком прымушаюць устанавіць на свой мабільны тэлефон дадатак выдаленага доступу. Асаблівасць новай схемы ў тым, што махляры не спяшаюцца здымаць размешчаныя на рахунку грошы.
"Яны ідуць далей. У рамках гэтай аператыўнай гульні прапануюць пайсці ў банк і ўзяць крэдыт. Нібыта супрацоўнік, які будзе выдаваць крэдыт, з'яўляецца ўдзельнікам злачыннай схемы. Чалавек афармляе на сябе крэдыт. Сумы не маленькія - да 10 тысяч рублёў. Грошы залічваюцца на рахунак, да якога злачынцы ўжо маюць доступ. Затым адбываецца вывад сродкаў", - сказаў спікер і дадаў, што такіх выпадкаў тысячы.
Паводле яго слоў, за 10 месяцаў 2021 года толькі па Мінскай вобласці ўрон ад кіберзлачынстваў склаў звыш аднаго мільёна рублёў (каля 401,7 тыс долараў - Sputnik).
У "прыцэле" - паспяховыя прадпрыемствы
Як ні парадаксальна, махляры абнуляюць рахункі не толькі даверлівых пенсіянераў, але і паспяховых прадпрыемстваў, якія маюць цэлы штат у сістэме бяспекі.
"Што датычыцца кіберзлачынстваў адносна юрыдычных асоб. Адной з распаўсюджаных схем з'яўляецца адпраўленне контрагентам праз падробленыя паштовыя адрасы плацежных даручэнняў, у якіх прапісаны падстаўныя банкаўскія рахункі", - сказаў спікер.
Ашуканцы могуць тыднямі ці нават месяцамі весці назіранне за нейкай фірмай, вызначаючы круг яе партнёраў, запускаюць шкодныя праграмы, каб атрымаць несанкцыянаваны доступ да карпаратыўнай інфармацыі і перапіскі. У выніку здымаюць з рахункаў буйныя сумы.
Такія эпізоды не адзінкавыя. "Гэта дзесяткі прадпрыемстваў і арганізацый, у тым ліку такія ключавыя, якія ў той ці іншай ступені ўплываюць на эканамічны стан нашай дзяржавы. Размова ідзе аб сотнях тысяч долараў", - сказаў Кавалёў.
Паводле слоў спікера, кіберзлачынствы з'яўляюцца транснацыянальнымі і трансгранічнымі.
"Існуе маса сродкаў і рэсурсаў ананімізацыі ў сетцы інтэрнэт, што ўскладняе работу па ўстанаўленні асоб, якія ўчынілі злачынствы. Эфектыўнасць устанаўлення падазроных асоб па Мінскай вобласці ў бягучым годзе складае 13%. Але калі мы выберам адтуль колькасць цяжкіх злачынстваў, па якіх урон перавышае 250 базавых. велічынь, іх раскрыццё складае 40%", - адзначыў Кавалёў.
Паводле яго слоў, устаноўлена звыш 250 чалавек, якія прызнаны падазронымі па крымінальных справах, узбуджаных у 2021 годзе на тэрыторыі Мінскай вобласці. За гэтае злачынства прадугледжана пакаранне аж да 12 гадоў пазбаўлення волі.
Таксама на Sputnik:
Што трэба ведаць, каб не стаць ахвярай кіберзлачынцаў - відэа
Патрушаў: НАТА рыхтуецца да кібервайны
Кіберзлачыннасць: як не стаць ахвярай махляроў?