Гэта пасля бясконцых апавяданняў кіеўскай улады аб незлічоных караванах напоўненых вуглём сухагрузаў, якія барозняць прасторы сусветнага акіяна ў напрамку ўкраінскіх чарнаморскіх партоў. Зразумела, што ідуць з дружалюбных Украіне ЗША, Аўстраліі і гэтак далей.
Усяго Украіна імпартавала ў лістападзе больш за 1,7 мільёна тон вугалю на 328 мільёнаў долараў. Цікава, што ў леташнім лістападзе імпарт склаў крыху менш за 1,6 мільёна тон, але каштаваў ён краіне 126 мільёнаў долараў. Гэта значыць сярэдні кошт адной тоны вугалю за год падняўся ў 2,3 разы – з 81 да 189 долараў.
Пры гэтым пастаўкі вугалю з Расіі ў параўнанні з леташнім лістападам у фізічным вымярэнні засталіся практычна на тым жа ўзроўні: 1,053 тысячы тон супраць 1,058 тысяч тон. А вось грошай за гэты вугаль расійскія пастаўшчыкі атрымалі ад украінскіх пакупнікоў у 2,4 разы больш: 197 мільёнаў долараў супраць 83 мільёнаў.
Цікаўны факт заключаецца таксама ў тым, што яшчэ ў канцы кастрычніка ў расійскім Мінэканамразвіцця паведамлялі, што ў сувязі з узрастаючымі ўнутранымі патрэбамі пастаўкі энергетычнага вугалю на Украіну будуць спынены з 1 лістапада, а забарона паставак не распаўсюдзіцца на вугаль, які каксуецца. Гэта пацвярджаў і кіраўнік камітэта Вярхоўнай рады Украіны Андрэй Герус: "З 1 лістапада Расійская Федэрацыя спыняе пастаўкі энергетычнага вугалю на Украіну. Гаворка ідзе пра вугаль маркі А (антрацыт) і П (посны). Такі вугаль завозіла кампанія ДТЭК (Луганская ЦЭС, Крыварожская ЦЭС), "Данбасэнерга" (Славянская ЦЭС) і "ТэхНова" (Дарніцкая ЦЭЦ, Сумская ЦЭЦ, Чарнігаўская ЦЭЦ)".
Аднак па факце расійскі энергетычны на Украіну ў лістападзе пастаўляўся – ва ўсякім разе, па дадзеных украінскай мытні. Праўда, у агульным аб'ёме пастаўкі энергетычнага вугалю склалі прыкладна пятую частку ў фізічным вымярэнні і яшчэ менш у вартасным. Але ўсё ж яны былі. Зрэшты, магчыма, гэта звязана з адтэрміноўкай растаможкі раней увезенага вугалю або з заканчэннем паставак па раней заключаных кантрактах. Калі гэтая здагадка дакладна, то ўжо па выніках снежня паставак энергетычнага вугалю з Расіі, відаць, зафіксавана не будзе, украінскія энергетыкі павінны будуць закрыць свае патрэбы з дапамогай вугалю ўкраінскай здабычы і паставак з "дружалюбных" краін.
І выглядае, што прыкладна так справа і ідзе. Ва ўсякім разе, запасы вугалю на Луганскай ЦЭС (ЦЭС, размешчаная ў Шчасці, якую ў 2014 годзе замініравалі ўкраінскія баевікі з батальёна "Айдар") паступова скарачаліся, пакуль у пачатку снежня не дайшлі да нуля. А Луганская ЦЭС – гэта добры індыкатар. Вугаль на яе можа пастаўляцца або з ЛДНР (аднак такія пастаўкі яшчэ ў 2017 годзе заблакіравала сама Украіна, перапыніўшы эканамічныя сувязі з непадкантрольнымі тэрыторыямі), або з Расіі. Справа ў тым, што чыгуначная ветка да яе злучана з украінскай чыгуначнай сеткай якраз праз ЛДНР – з усімі вынікаючымі наступствамі. За восем гадоў "вайны з Расіяй" Кіеў так і не палічыў патрэбным пабудаваць перамычку ў некалькі дзясяткаў кіламетраў, якая б звязала Луганскую ЦЭС з украінскай сеткай чыгунак у абыход ЛДНР. Мабыць, таму што быў упэўнены: "агрэсар" вуглём заўсёды забяспечыць. У выніку ўкраінскаму ўраду і рэгулятару на днях прыйшлося тэрмінова прымаць рашэнне аб пераводзе Луганскай ЦЭС на газ, бо ў адваротным выпадку ўвесь паўночны ўсход Луганскай вобласці мог апынуцца без электрычнасці на нявызначаны тэрмін.
Тым не менш украінскае кіраўніцтва дэманструе зайздросны аптымізм, расказваючы, што ўласная здабыча і імпарт з лішкам пакрываюць бягучае спажыванне вугалю на ЦЭС і ЦЭЦ, што дазваляе яго нават назапашваць. Да гэтага зацвярджэння ёсць цэлы шэраг пытанняў.
Па-першае, пры цяперашняй штурмаўшчыне ў здабычы ўласнага вугалю з-за пагрозы апынуцца зімой без электрычнасці ўкраінскія вуглездабыўныя прадпрыемствы ўсё роўна працягваюць яе скарачаць – нават у параўнанні з мінулым годам. Па-другое, гаворачы аб спажыванні вугалю, прэм'ер-міністр Шмыгаль усё ж спасылаецца на дадзеныя перыяду, калі не было маразоў, затое былі пастаўкі беларускай электраэнергіі. Але галоўнае – па-трэцяе – у што абыйдзецца імпарт з "дружалюбных" краін, які прыйдзе на змену імпарту з "краіны-агрэсара".
Тона расійскага вугалю абыходзілася ўкраінцам у лістападзе ў сярэднім у 187 долараў, тады як тона амерыканскага – у 265 долараў, а аўстралійскага – у 389 долараў. Гэта значыць пры замяшчэнні расійскага вугалю "дэмакратычным" вуглём з Амерыкі і Аўстраліі выдаткі ўзрастуць у некалькі разоў. Зразумела, што Украіна – краіна багатая і можа сабе дазволіць закупку тых жа амерыканскіх цеплавозаў або французскіх верталётаў па кошце ў паўтара-два разы вышэй за рыначную. Але ж тады і электраэнергія, кошт кілаватгадзіны якой пакуль на ўкраінскім рынку знаходзіцца ў межах дзевяці-дзесяці рублёў, будзе мець іншы кошт. Некалькі месяцаў таму міністр энергетыкі Украіны Герман Галушчанка прагназаваў, што для праходжання зімовага сезона Украіне трэба імпартаваць 3,5 мільёна тон вугалю, які абыдзецца цеплавой генерацыі ў больш чым паўмільярд долараў. Пры цяперашняй сітуацыі за той жа аб'ём давядзецца выкласці мільярд. Які недзе трэба адшукаць. І яшчэ не факт, што гэтага аб'ёму хопіць.
Але ёсць і добрая навіна для Украіны. Усё апісанае вышэй датычыцца энергетычнага вугалю і, адпаведна, украінскіх энергетыкаў. А вось украінская металургія мабыць, у далейшым працягне працаваць шмат у чым дзякуючы расійскай сыравіне. І гэта не толькі 840 тысяч імпартаванага з Расіі ў лістападзе вугалю, які каксуецца (усяго яго імпарт у лістападзе склаў 1,4 мільёна тон), але і амаль 72 тысячы тон непасрэдна коксу (усяго імпарт склаў 100 тысяч тон). Вось калі б былі перакрыты і гэтыя пастаўкі, то на Украіне спынілася б даволі вялікая частка металургічнай вытворчасці – аднаго з галоўных здабытчыкаў валюты для краіны. Так што Украіне якраз дзякаваць "агрэсара", які працягвае падтрымліваць адну з асноўных галін яе эканомікі.