Кіраўнік ЦВК Карпенка: заклікаць да байкоту рэферэндуму дэструктыўна

Новы старшыня Цэнтрвыбаркама Ігар Карпенка ў вялікім інтэрв'ю Sputnik распавёў пра тое, як будуць галасаваць кавідныя хворыя на рэферэндуме, каго МУС прыцягне да аховы ўчасткаў, колькі прыедзе назіральнікаў, а таксама пра стаўленне да хайпу на шторках і, вядома ж, пра Лідзію Ярмошыну.

Асноватворны прынцып дзейнасці беларускага ЦВК - прафесійная, кампетэнтная работа ў строгай адпаведнасці з літарай закона, лічыць Ігар Карпенка.

- Гэта першая электаральная кампанія ў якасці кіраўніка ЦВК, але не першая ў маім жыцці і не першая ў маім прафесійным вопыце.

Па-першае, я заўсёды займаў актыўную грамадзянскую пазіцыю, і будучы дэпутатам, і працуючы на ​​розных пасадах, у тым ліку ў дзяржаўных органах і арганізацыях. Любая электаральная кампанія - гэта высокі ўзровень грамадзянскай актыўнасці і адказнасці.

Безумоўна, ужо на пасадзе кіраўніка ЦВК для мяне адкрываюцца нейкія тонкасці і нюансы працы на гэтым узроўні. Але разуменне электаральнага працэсу, разуменне прымянення заканадаўства на практыцы ў мяне ёсць і ніякіх праблемных пытанняў не ўзнікае. А калі ўзнікаюць, то ёсць спецыялісты, ёсць камісія.

Але пры гэтым я хачу асабліва падкрэсліць, што Цэнтральная камісія - гэта калегіяльны орган, які прымае рашэнні ў адпаведнасці з той кампетэнцыяй, якая на яе ўскладзена Канстытуцыяй і выбарчым заканадаўствам. Таму наша задача - працаваць зладжана, прафесійна, кампетэнтна і ў адпаведнасці з літарай закона.

Карпенка адзначыў вялікі вопыт сваёй папярэдніцы Лідзіі Ярмошынай, але падкрэсліў, што ў новым складзе ЦВК, які з'яўляецца калегіяльным органам, працуюць спецыялісты высокага ўзроўню.

– Маю зносіны, разам былі на мерапрыемстве, на якім уручалі прэміі "За духоўнае адраджэнне". Часам стэлефаноўваемся.

Не скажу, што мы з Лідзіяй Міхайлаўнай кансультуемся проста па ўсіх пытаннях. У гэтым няма патрэбы. У ЦВК працуе высокапрафесійная каманда, дарэчы, падабраная ёю.

Тым не менш адзначу, што мне з Лідзіяй Міхайлаўнай даводзілася працаваць і на выбарах у 2006, 2010 і 2015 гадах, на дзвюх з гэтых электаральных кампаній - у якасці старшыні Мінскай гарадской камісіі па выбарах Прэзідэнта.

Выбарчы працэс я бачыў з розных бакоў: сам абіраўся дэпутатам, збіраў подпісы, праводзіў агітацыйную кампанію. Потым, працуючы ў партыі (КПБ - Sputnik), накіроўваў прадстаўнікоў у камісіі ў якасці назіральнікаў. Таму вопыт у мяне ёсць, я яго магу ўжыць на практыцы. І зноў жа я падкрэсліваю, што мы (ЦВК) кіруемся літарай закону і калегіяльнасцю ў сваёй працы.

Кіраўнік ЦВК Беларусі ўпэўнены, што беларускі электарат не павядзецца на заклікі аб байкоце канстытуцыйнага рэферэндуму і прыйдзе на ўчасткі для галасавання.

- Заклікі да байкоту - гэта дэструктыўная дзейнасць, якая ідзе не на карысць умацавання дзяржаўнасці і суверэнітэту нашай краіны. Усё ж такі галасаванне на рэферэндуме дае магчымасць выбару – кожны мае права сам самастойна вызначаць, прыходзіць яму на ўчастак для галасавання ці не. Кожны можа сам выбраць адказ на пытанне рэферэндуму. А заклікі да байкоту, як мінімум, неканструктыўныя.

Трэба памятаць, што дзяржава траціць вялізныя грошы на тое, каб правесці рэферэндум.

На сённяшні дзень далей гэтых заклікаў нічога не ідзе. Але разам з тым я заклікаў бы грамадзян рабіць самастойны, усвядомлены выбар - прыйсці на рэферэндум і прагаласаваць.

Цэнтрвыбаркам і МУС традыцыйна напярэдадні выбарчай кампаніі абгаварылі пытанні грамадскай бяспекі, на гэты раз міліцыя будзе прыцягваць дружыннікаў, паведаміў Карпенка.

- Пытанні аховы грамадскага парадку, участкаў для галасавання вызначаны метадычнымі рэкамендацыямі, мы гэтыя пытанні адпрацавалі з Міністэрствам унутраных спраў, яны будуць прыцягваць да гэтай працы добраахвотныя дружыны. І ў метадычных рэкамендацыях гэтыя пытанні замацаваны і зацверджаны адпаведнай пастановай ЦВК. Таму традыцыйна ўчасткі будуць узяты пад ахову супрацоўнікамі міліцыі.

- Міністэрства аховы здароўя прадставіла свае рэкамендацыі па эпідбяспецы падчас правядзення рэферэндуму, якія накіраваныя ў камісіі.

Уладальнікам будынкаў і збудаванняў, дзе будуць размяшчацца ўчастковыя, тэрытарыяльныя камісіі, даручана прыняць усе неабходныя меры па забеспячэнні адпаведнага санэпідрэжыму. Гэта і пытанні ветрання, уборкі, санітарнай апрацоўкі, захавання асабістых санітарных нормаў - нашэння масак, выкарыстання антысептыкаў.

Адпрацаваны таксама алгарытм узаемадзеяння, звязаны з галасаваннем хворых на COVID-19. Такім грамадзянам па пытаннях арганізацыі галасавання неабходна звяртацца ў свае ўчастковыя камісіі па месцы рэгістрацыі, ім будзе дадзена магчымасць галасаваць па месцы знаходжання.

Кіраўнік Цэнтрвыбаркама таксама выказаўся наконт "хайпу" ў сацсетках у сувязі з тым, што вырашылі прыбраць пярэднюю шторку на кабінках.

- Нас пачалі крытыкаваць, што знялі шторку на кабінках. Гэта не пры мне прыдумана. У папярэдняй практыцы выкарыстоўвалася такая норма.

Паглядзіце, у многіх краінах увогуле няма ніякіх шторак на кабінах для галасавання. Гэта ніякім чынам не ўплывае на таямніцу волевыяўлення. Ніхто ж з членаў камісіі не заходзіць у кабіну і не глядзіць, як чалавек галасуе, як ён у бюлетэні робіць адзнаку.

Тое, што шторка адчынена, стварае ўмовы для лепшага ветрання. Ды і, каб паставіць галачку ў бюлетэні, не трэба ў кабінцы затрымлівацца па 20-30 хвілін. Чалавек, калі ідзе на ўчастак, ён ужо выбар зрабіў і прыйшоў з усвядомленай пазіцыяй, у якім квадраце ён паставіць той ці іншы знак.

Кіраўнік ЦВК Беларусі ўпэўнены, што на канстытуцыйным рэферэндуме будзе высокая яўка выбаршчыкаў.

- Не хацелася б быць, нейкім аракулам і даваць прагнозы. Але магу з вялікай доляй ўпэўненасці сказаць, што яўка (на рэферэндум - Sputnik) усёткі будзе высокай. Наколькі я адчуваю грамадска-палітычную сітуацыю ў краіне, бачачы тое, што адбываецца, чытаючы сацыяльныя сеткі і прэсу, магу казаць, што цікавасць у насельніцтва да рэферэндуму вялікая.

Людзі актыўна ўдзельнічалі і цікавіліся тым, як ішло абмеркаванне новага праекту Канстытуцыі. Пра тое, што маючы адбыцца рэферэндум цікавіць насельніцтва, можна меркаваць нават па тэматыцы зваротаў у Цэнтрвыбаркам. Да нас звярталіся і працягваюць звяртаюцца грамадзяне з прапановамі аб уключэнні ў Канстытуцыю і заканадаўства тых ці іншых нормаў.

Зразумела, што гэта не наша кампетэнцыя - ЦВК павінен арганізаваць працэс галасавання, сам рэферэндум. Але мяркуючы па такіх лістах, мы разумеем, што ў людзей высокая актыўнасць, электарат сур'ёзна прасякнуўся ідэяй рэферэндуму і тымі зменамі, якія, магчыма, будуць унесены ў наш Асноўны закон. Людзі разумеюць, што гэта дакумент, па якім нам трэба жыць бліжэйшыя 10-20 гадоў і выбудоўваць палітычную структуру грамадства і дзяржавы.

Якой будзе яўка пры датэрміновым галасаванні? Я думаю, што традыцыйны. Калі меркаваць па прэзідэнцкіх выбарах і па мінулых парламенцкіх, то недзе да 40 працэнтаў грамадзян, якія валодаюць выбарчым правам, прыходзяць галасаваць датэрмінова. Крыху больш за, можа быць, гэты паказчык будзе сярод студэнтаў.

Міжнародныя наглядальнікі прыедуць у Беларусь бліжэй да асноўнай даты рэферэндуму, пакуль дакладнай лічбы па іх няма, адзначыў кіраўнік ЦВК.

- Я не магу ў сапраўдны момант назваць дакладную лічбу. Мы накіравалі запрашэнні ЦВК краін СНД, пакуль адгукнуліся расійскія калегі. Мы зможам казаць пра гэта (аб колькасці замежных (міжнародных) назіральнікаў - Sputnik) бліжэй да рэферэндуму. Магу назваць лічбу па місіі СНД, гэта прыкладна 120 чалавек. МЗСам могуць быць асобна запрошаны назіральнікі, напрыклад палітыкі, эксперты, якія прафесійна разбіраюцца ў электаральных кампаніях і выбарчых тэхналогіях.

Магу прывесці лічбы па прэзідэнцкай кампаніі 2020 года. Місія наглядальнікаў ад СНД складала 184 чалавекі, з іх ад МПА СНД было 50 чалавек. Акрамя гэтага, дыпламатычны корпус дадаткова ўдзельнічаў у складзе 64 чалавекі. Такім чынам, агулам ад СНД было больш за 240 чалавек.