Лебедзеў нарадзіўся ў горадзе Джызак Узбекскай ССР у сям’і рабочых: бацька – удзельнік Вялікай Айчыннай, маці перажыла блакаду Ленінграда.
Сяргей Мікалаевіч ганарыцца тым, што яго дзяцінства прайшло ва ўзбекскай махале, дзе дружна жылі рускія, украінцы, узбекі, таджыкі, татары, яўрэі, немцы. З многімі аднагодкамі Лебедзеў мае зносіны да гэтага часу.
Як і многія хлопчыкі тых гадоў, Сяргей марыў стаць лётчыкам-касманаўтам. Яго верш, прысвечаны Герману Цітову, быў апублікаваны ў "Пионерской правде". А сам Сяргей Мікалаевіч паехаў ва Украіну паступаць у Чарнігаўскае авіяцыйнае вучылішча.
Лёс распарадзіўся па-іншаму: юнага камсамольца хутка заўважылі ў контрразведцы. Адкуль ён пазней перайшоў на службу ў Першае галоўнае ўпраўленне КДБ СССР, і ўжо ў 1975 годзе яго накіравалі за мяжу: спачатку ў ГДР, потым у Бон (ФРГ).
За 20 гадоў Сяргей Лебедзеў пабываў у многіх краінах Еўропы, але асаблівыя пачуцці ён мае менавіта да Германіі, дзе ў яго і дагэтуль застаецца нямала сяброў. Сам Сяргей Мікалаевіч добра валодае нямецкай і англійскай мовамі.
У 1998-2000 гадах Сяргей Мікалаевіч – афіцыйны прадстаўнік Службы знешняй разведкі ў Вашынгтоне.
Жонка Лебедзева Вера Міхайлаўна ўсюды суправаджала мужа ў паездках па свеце. Яны пазнаёміліся і распісаліся яшчэ ў Чарнігаве ў 1969 годзе.
20 мая 2000 года Лебедзеў назначаны на пасаду дырэктара СЗР Расіі. Праз тры гады яму будзе прысвоена званне генерала арміі.
На новай пасадзе на Лебедзева была ўскладзена няпростая місія – знаходзіць пункты ўзаемадзеяння СЗР Расіі з замежнымі спецслужбамі. На фота – Сяргей Лебедзеў з кіраўніком ЦРУ Джорджам Тэнетам.
За 7 гадоў на пасадзе кіраўніка СЗР Сяргей Мікалаевіч пабываў у розных кутках свету, сустракаўся з прадстаўнікамі спецслужбаў іншых дзяржаў.
Гэта стала адной з прычын назначэння Лебедзева на пасаду выканаўчага сакратара СНД у 2007 годзе. Прэзідэнт Расіі Уладзімір Пуцін, гаворачы пра новае месца працы Сяргея Мікалаевіча, падкрэсліў, што гэта "найважнейшы для нашай знешняй палітыкі напрамак".
Лебедзеў так апісаў сваю місію на пасадзе кіраўніка Выканкама СНД: "Для мяне праца з мэтай захавання дружбы і супрацоўніцтва паміж нашымі народамі – гэта святая справа".
У гэтым яму дапамагаюць, вядома, і асабістыя якасці: Сяргей Мікалаевіч умее выклікаць прыхільнасць да сябе ў любых суразмоўцаў, нават калі гэта першыя асобы дзяржаў.
Лебедзеў узнагароджаны ордэнам "За заслуги перед Отечеством", акрамя гэтага ў яго мноства ўзнагарод з краін блізкага замежжа, такія як ордэн "Дустлик" з Узбекістана, ордэн Пашаны з Беларусі, Ордэн Стэфана Вялікага з Малдовы і многія іншыя.
Лебедзеў рэгулярна ўзначальвае місіі СНД на выбарах у краінах блізкага замежжа. Падчас прэзідэнцкіх выбараў 2020 года ў Беларусі Сяргей Мікалаевіч асабіста пераканаўся, што выбарчы працэс прайшоў у адпаведнасці з Канстытуцыяй і Выбарчым кодэксам Беларусі.
1 студзеня 2023 года Сяргей Мікалаевіч Лебедзеў назначаны Генеральным сакратаром Садружнасці Незалежных Дзяржаў.
Вось ужо 16 гадоў Сяргей Мікалаевіч узначальвае напрамак, які адказвае за мір, парадак і добрасуседскія адносіны ў Садружнасці Незалежных Дзяржаў. І межамі СНД місія Сяргея Мікалаевіча, вядома, не абмяжоўваецца. На фота: Сяргей Лебедзеў з Генеральным сакратаром ШАС Чжан Мінам на 97-м пасяджэнні Эканамічнага савета СНД.