Што паказаў свету саміт НАТА ў Вільнюсе

Падчас двухдзённага саміту заходнія палітыкі, здаецца, ужо канчаткова вызначыліся, што галоўнай мэтай НАТА з’яўляецца супрацьстаянне з Расіяй, а інструментам для гэтага будзе Украіна.

Па выніках сустрэчы ў літоўскай сталіцы ў Паўночнаатлантычным альянсе прынялі рашэнне ў чарговы за 10 гадоў раз падняць узровень расходаў на абарону да 2% ВУП.

Рашэнне гэтае важнае, улічваючы, што з 31 дзяржавы, якія ўваходзяць у альянс, выканалі патрабаванне толькі восем. З падобнай спраўнасцю спатрэбіцца яшчэ некалькі самітаў, каб ажыццявіць мару Вашынгтона, які хоча перакласці частку ваенных выдаткаў на еўрапейцаў, якія на ўсё згаджаюцца, ківаюць у адказ і нічога не робяць.

Тым не менш, анансавана практычна дзесяціразовае павелічэнне сухапутнага корпуса НАТА ў Еўропе з цяперашніх 40 тысяч да 300 тысяч непасрэдна на кантыненце. Таксама было вырашана дадаткова нарасціць сілы СПА па ўсім усходнім флангу, уздоўж мяжы з Расіяй.

Украіна чакала, калі не адразу ўступіць у НАТА, дык пачуць канкрэтныя тэрміны на ўступленне. У дадзеным выпадку, канешне, трэба памятаць, што такое заходняя дыпламатыя.

НАТА адмаўляецца ад плана дзеянняў для Украіны па ўступленні ў альянс, замяніўшы гэта запэўненнямі, што Кіеў прымуць пасля заканчэння канфлікту, пасля выканання ўсіх патрабаванняў і са згоды ўсіх краін.

Дадзеная фармуліроўка, вядома, максімальна размытая, але яна не павінна прымушаць расслабіцца. Таму што альянс запэўніў Кіеў у прыняцці праграмы маштабнай ваеннай дапамогі, якая будзе мець шматгадовы характар.

Гэта азначае, што НАТА накіравана на супрацьстаянне з Расіяй ваеннымі сродкамі на многія гады наперад, але рукамі Кіева. І калі ў рамках альянсу нейкія рашэнні могуць стопарыцца, то магчыма нарошчванне ваеннай дапамогі па лініі двухбаковага супрацоўніцтва.

У выніку можна зрабіць выснову, што ніхто з заходніх контрпартнёраў не імкнецца пачынаць мірнае ўрэгуляванне на еўрапейскім кантыненце, стаіць задача прадаўжэння паўнавартаснага і доўгачасовага супрацьстаяння да поўнага знясілення.

Паўночнаатлантычны альянс ствараўся як інструмент для падтрымання архітэктуры бяспекі ў Еўропе, каб не паўтарыць памылак Першай і Другой сусветнай вайны.

Варта памятаць, што акрамя еўрапейскіх краін у НАТА ўваходзяць ЗША і іх заакіянскія саюзнікі, а значыць, і сфера інтарэсаў альянсу даўно стала глабальнай. Тут варта ўзгадаць аперацыі ў Афганістане, Іраку, Лівіі і Сірыі.

Таму нядзіўна, што асобна ішлі перагаворы з такімі краінамі Азіяцка-Ціхаакіянскага рэгіёна, як Японія, Паўднёвая Карэя, Аўстралія і Новая Зеландыя.

Вядома, падчас саміту ў Вільнюсе прадстаўнікі альянсу паспяшаліся заявіць, што не разглядаюць Кітай у якасці ваеннай пагрозы. Але навошта тады ўсе гэтыя рухі цела.

Хаця варта адзначыць, што ў адрозненне ад Японіі, Паўднёвай Карэі і Аўстраліі вышэйшае палітычнае кіраўніцтва Новай Зеландыі падкрэслівала, што разглядае Пекін як партнёра. Пацвярджэннем гэтаму стаў і візіт прэм’ера ў Паднябесную. Але Велінгтон і не іграе ролю галоўнай скрыпкі ў рэгіёне.

Ключавыя гульцы ў асобе Канберы, Токіа і Сеула працягваюць актыўна ўзбройвацца. Не выключана, што яны зробяць спробы падключыць да супрацьстаяння з Пекінам і Ханой.

Перспектывы дыпламатычнага ўрэгулявання як цяперашняга ваеннага канфлікту, выкліканага ўкраінскім крызісам, так і верагодных будучых, дзякуючы рашэнням цяперашняга саміту НАТА ў Вільнюсе зводзяцца да нуля.

Нельга з кімсьці гуляць у шахматы, пакуль цябе лупяць па галаве шахматнай дошкай. Замест яе можна ўявіць эканамічныя санкцыі або пастаўкі зброі краіне, якая знаходзіцца ў стане канфлікту з трэцім бокам.

Любыя заявы НАТА, што яны не з’яўляюцца бокам канфлікту, можна апускаць. Навучанне вайскоўцаў, прадастаўленне разведвальнай інфармацыі і перадача ўзбраення робяць з любога боку апасродкаванага ўдзельніка канфлікту.

Цяперашні саміт не зрабіў еўрапейскі кантынент больш бяспечным, але заклаў трывалы падмурак пад шматгадовую мілітарызацыю рэгіёна ў будучыні.

Невялікая пераможная вайна ў Персідскім заліве ў 1991 годзе выклікала шматразовы рост ваенных бюджэтаў рэгіянальных гульцоў. Усяго праз 12 гадоў пачалося поўнамаштабнае ўварванне ў Ірак. Таму можна рабіць высновы аб тым, што цяперашняе рашэнне аб нарошчванні ваеннай групоўкі ў Еўропе і павелічэнне выдаткаў на абарону могуць прывесці да чаго заўгодна, але не да мірнага вырашэння ўкраінскага крызісу.