МІНСК, 21 вер – Sputnik, Міхаіл Вераб’ёў. Узаемны гандаль краін БРІКС з ЕАЭС расце, у сувязі з чым узнікае неабходнасць у сучасных і надзейных сістэмах разлікаў. Адпаведную заяву падчас VIII Усходняга эканамічнага форуму зрабіў старшыня калегіі Еўразійскай эканамічнай камісіі (ЕЭК) Міхаіл Мясніковіч.
Ён прапанаваў міністэрствам фінансаў і цэнтральным банкам краін ЕАЭС прапрацаваць гэтае пытанне да наступнага саміту БРІКС, які пройдзе ў Казані ў 2024 годзе.
У чым праблема існуючых сістэм разлікаў і што можа прыйсці ім на змену, разбіраўся Sputnik.
Складанасці з сістэмамі разлікаў
Тавараабарот паміж краінамі ЕАЭС і БРІКС па выніках першага паўгоддзя 2023 года склаў 150 млрд долараў, паведаміў на форуме старшыня калегіі ЕЭК.
Паводле яго слоў, экспарт дзяржаў-удзельніц ЕАЭС у краіны БРІКС вырас больш як на 15% у параўнанні з аналагічным перыядам мінулага года.
Як адзначаў на Усходнім эканамічным форуме прэзідэнт РФ Уладзімір Пуцін, з-за абмежаванняў разлікаў у доларах давер да Захаду падарваўся, і зараз усе краіны задумаліся аб стварэнні сваіх уласных інструментаў.
У звароце да ўдзельнікаў Дзелавога форуму БРІКС ён назваў дэдоларызацыю незваротным працэсам. Паводле яго слоў, доля долара ў экспартна-імпартных аперацыях у рамках аб’яднання пяці краін зніжаецца – у 2022 годзе яна склала ўсяго 28,7%.
Вясной прэзідэнт Бразіліі Луіс Інасіу Лула да Сілва заклікаў стварыць альтэрнатыўную долару валюту для разлікаў, ці павялічыць выкарыстанне нацыянальных валют. Цяперашняя сітуацыя, паводле яго слоў, не адпавядае інтарэсам краін, якія сталі на шлях развіцця, вымушаных "бегаць у пошуках долара", каб мець магчымасць экспартаваць сваю прадукцыю.
Пры гэтым пераход на разлікі ў нацвалютах не можа поўнасцю вырашыць праблему, калі грашовыя пераводы ажыццяўляюцца праз сістэму SWIFT, падзялілася меркаваннем у размове са Sputnik дацэнт кафедры міжнароднага бізнесу і мытнай справы РЭУ імя Г.У. Пляханава Анастасія Прыкладава.
Паводле яе слоў, ва ўмовах антырасійскіх санкцый істотна ўзраслі рызыкі затрымкі трансгранічных пераводаў, прычым не толькі ў гандлі з недружалюбнымі краінамі.
"У рамках ЕАЭС праблема не такая значная па дзвюх прычынах: банкі дзяржаў-членаў падключаны да СПФП (сістэме перадачы фінансавых паведамленняў – расійскаму аналагу SWIFT), а асноўнай валютай плацяжу з’яўляецца расійскі рубель", - адзначыла яна.
Як у пачатку верасня на сустрэчы са студэнтамі МДІМА заявіў кіраўнік МЗС РФ Сяргей Лаўроў, узаемны гандлёвы абарот ЕАЭС у нацыянальных і дружалюбных валютах у 2022 годзе склаў 76%, а ў 2023 чакаецца рост гэтага паказчыка да 90%.
Адпаведна, працягнула Анастасія Прыкладава, узаемныя разлікі ўнутры ЕАЭС у значнай ступені з’яўляюцца незалежнымі, чаго нельга сказаць пра сітуацыю з БРІКС.
Варыянты вырашэння праблемы
Для ўстаранення бар’ераў у валютна-фінансавых адносінах паміж ЕАЭС і БРІКС Анастасія Прыкладава прапанавала тры варыянты.
Першы – выкарыстанне адной з нацыянальных сістэм (расійскай СПФП, кітайскай CIPS і іншых), другі – фарміраванне на аснове гэтых сістэм інтэграванага інструмента для разлікаў, і трэці – стварэнне новай адзінай сістэмы.
"Агульнымі характарыстыкамі ўсіх варыянтаў прадстаўляюцца адмова ад выкарыстання долара і еўра ў якасці валюты плацяжу і пераход на нацыянальныя валюты, перадача цэнтральным банкам функцыі карэспандэнта", - растлумачыла эксперт.
Пры гэтым яна перасцерагла, што першы варыянт можа падвесці замежныя банкі пад паўторныя санкцыі: напрыклад, калі яны падключацца да расійскай СПФП, іх могуць адключыць ад SWIFT.
Другі варыянт дацэнт назвала найбольш верагодным для рэалізацыі, бо ён можа быць рэалізаваны ў кароткатэрміновай перспектыве, бо распрацоўваецца не з нуля.
"Яго перавагай з’яўляецца не толькі пазбяганне затрымак плацяжоў, але і зніжэнне рызыкі паўторных санкцый", - дадала яна.
Трэці ж варыянт носіць доўгатэрміновы характар, што дазволіць яму стаць больш універсальным і тэхналагічным, напрыклад, праз выкарыстанне лічбавых валют і новага механізма канвертацыі ў працэсе пераводу грашовых сродкаў, адзначыла эксперт.
"На сённяшні дзень жаданне паспяхова і фарсіраваным чынам стварыць нейкія новыя міжнародныя механізмы плацяжоў і разлікаў некалькі апярэджваюць рэальную гатоўнасць у тым ліку цэнтральных банкаў адпаведных краін да такога кшталту развіцця падзей", - сказаў карэспандэнту Sputnik кіраўнік напрамку "Фінансы і эканоміка" Інстытута сучаснага развіцця Мікіта Масленнікаў.
"Але працаваць над гэтым трэба: глядзець, як магчыма арганізаваць шматбаковы валютны клірынг і выйсці ў перспектыве на нейкую новую разліковую адзінку", - сказаў на заканчэнне ён.
>>> Хочаце яшчэ больш актуальных і цікавых навін – падпісвайцеся на Telegram-канал Sputnik Беларусь, чытайце нас у Дзэн, а таксама сачыце за намі ў сацсетках "Одноклассники" і "ВКонтакте"
Чытайце таксама:
Саміт ЕАЭС, ШАС і БРІКС стаў бы прарывам – пасол Беларусі ў РФ
Памочнік прэзідэнта РФ прагназіруе ўмацаванне рубля
ЕЭК: гандаль паміж ЕАЭС і БРІКС расце, патрэбны надзейныя сістэмы разлікаў