Храм у аблоках і найстарэйшы горад хмарачосаў: у пошуках сусветнай спадчыны

Храмавы комплекс старажытнага ліванскага горада Баальбек.

Першапачаткова на месцы, дзе цяпер стаіць горад Баальбек, было фінікійскае свяцілішча бога Баала. Пасля прыходу Аляксандра Македонскага грэкі прыраўнялі Баала да бога сонца Геліяса і далі гораду назву Геліяполіс. А рымляне пабудавалі тут храмы, прысвечаныя Юпітэру, Бахусу і Венеры. Рэшткамі гэтых велічных збудаванняў можна палюбавацца і сёння.

ЮНЕСКА прызнала старажытны горад часткай Сусветнай спадчыны ў 1984 годзе.

Будыйскі храм на гары Эмэйшань у правінцыі Сычуань, Кітай.

Першы будыйскі храм у Кітаі быў пабудаваны ў правінцыі Сычуань, у I стагоддзі нашай эры, у маляўнічым наваколлі вяршыні гары Эмэйшань. З часам з’явіліся і іншыя, што ператварыла гэтае месца ў адно з самых святых месцаў будызму. У 1996 годзе гара і яе наваколлі былі ўнесены ў спісак Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА.

Царкоўны гарадок Гамельстад у Швецыі. Яго гісторыя пачынаецца прыкладна з XIII стагоддзя, у 1996 годзе горад унесены ў спісак Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА.

Старажытны в’етнамскі горад Хаян унесены ў спісак аб’ектаў сусветнай спадчыны ЮНЕСКА ў 1999 годзе як узор гандлёвага порта Паўднёва-Усходняй Азіі, які добра захаваўся. Яго планіроўка і шматлікія старажытныя будынкі адлюстроўваюць мясцовы і замежны ўплыў на архітэктуру і побыт дакаланіяльнага В’етнама. За багацце прагулачных і рыбалавецкіх лодак, розных катэраў, плывучых рэстаранчыкаў, якія перамяшчаюцца па рацэ і каналах, гістарычны цэнтр Хаяна часта называюць "в’етнамскай Венецыяй".

Карлсбадскія Пячоры ў штаце Нью-Мексіка – нацыянальны парк у гарах Гуадалупе (ЗША). Назву сваю парк атрымаў па гарадку Карлсбад, які знаходзіцца непадалёку.

Галоўная славутасць парку – ланцуг з 80 карставых пячор, узрост якіх складае 250 млн гадоў, глыбіня – да 339 м, сумарная даўжыня ўсіх праходаў і залаў – каля 12 км. У парку жыве 16 відаў кажаноў агульнай колькасцю да 1 млн асобін.

У спіску Сусветнай спадчыны з 1995 года.

Адно з кратэрных азёр вулкана Гарэлага на Камчатцы.

Аб’ект Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА на Камчатцы з’явіўся ў 1996 годзе і быў пашыраны ў 2001 годзе. У склад гэтага аб’екта, які так і называецца "Вулканы Камчаткі", уваходзяць шэсць асобных асабліва ахоўных прыродных тэрыторый агульнай плошчай каля 3,8 млн гектараў. Тут размяшчаюцца 28 дзеючых і каля 300 патухлых вулканаў.

Мужчынскі манастыр Студзеніца ў Сербіі.

Адзін з самых вялікіх і багатых сербскіх праваслаўных манастыроў. Манастыр прысвечаны Успенню Багародзіцы.

Унутры ўмацаваных сцен манастыра знаходзяцца дзве царквы: царква Багародзіцы і царква Іаакіма і Ганны, пабудаваныя з выкарыстаннем белага мармуру. Галоўная славутасць манастыра – фрэскі візантыйскага стылю, датаваныя XIII і XIV стагоддзямі.

У спіску Сусветнай спадчыны з 1986 года.

Цынгі-дэ-Бемараха на востраве Мадагаскар.

Гэты ўчастак некранутай прыроды плошчай 152 тыс гектараў – частка нацыянальнага парку Бемараха. Створаны ў 1927 годзе для аховы ўнікальных карставых ландшафтаў і розных відаў лемураў і індры. Тут растуць некранутыя трапічныя лістападныя лясы.

Уключаны ў спісак спадчыны ЮНЕСКА ў 1990 годзе.

Падземны калектар у крэпасці Мазарган у старым горадзе Эль-Джадзіда, Марока.

Партугальская крэпасць размясцілася каля порта. У гісторыю ўвайшоў выпадак, калі каля 3 000 воінаў загінулі ў агні ўнутры гэтай крэпасці. Цяпер там жылыя кварталы і сувенірныя крамы.

Уключана ў спісак спадчыны ЮНЕСКА ў 2004 годзе.

Гістарычны цэнтр Сан-Марына і гара Тытана (на фота) – адзіны аб’ект Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА на тэрыторыі дзяржавы Сан-Марына, якая лічыцца найстарэйшай з цяперашніх у свеце рэспублік. Быў унесены ў яго ў 2008 годзе.

Від з гары Тытана сам па сабе можна прызнаць турыстычнай славутасцю.

Правінцыяльны парк дыназаўраў у Канадзе.

У гэтай вобласці знаходзіцца вельмі вялікая колькасць касцей і акамянеласцей дыназаўраў, а таксама акамянеласцей раслін, зацягнутых глінай. Маляўнічыя пусткі Альберты – гэта тэрыторыя, якая багатая на выкапнёвыя расліны і жывёлы, і новыя іх віды ўсё яшчэ адкрываюцца. У спіску Сусветнай спадчыны – з 1979 года.

Горад Шыбам у Йемене. Яго часта называюць "старэйшым горадам хмарачосаў у свеце", а таксама "Манхэтэнам у пустыні". Гэта таксама найстаражытны прыклад гарадскога планавання, заснаванага на прынцыпе вертыкальнага будаўніцтва.

У спіску ЮНЕСКА з 1982 года.

Медрэсэ Чор-Мінор у гістарычным цэнтры Бухары.

Бухара – старажытны горад-музей, на тэрыторыі якога захавалася нямала помнікаў сярэднеазіяцкага дойлідства, якія адносяцца да розных гістарычных перыядаў. У 1993 годзе Сусветнай спадчынай быў прызнаны гістарычны цэнтр гэтага горада.

Амфітэатр Гардыяна быў пабудаваны па вобразу і падабенству рымскага Калізея праконсулам Афрыкі Гардыянам у Тысдры (цяпер Эль-Джэм, Туніс). Цалкам дабудаваны не быў, хоць упрыгожыць шматколернымі мазаікамі яго паспелі.

У XX стагоддзі старажытнарымскія мазаікі, якія выпадкова захаваліся, перанесены ў мясцовы археалагічны музей. А ў 1979-м рэшткі амфітэатра ЮНЕСКА аб’явіла сусветнай спадчынай.

Лумбіні – паселішча ў Непале, у акрузе Рупандэхі, на мяжы з Індыяй. Вядомае сваім храмавым комплексам, яно прэтэндуе на права звацца месцам нараджэння Буды Гаутамы, заснавальніка будызму, з прычыны чаго з’яўляецца месцам паломніцтва будыстаў.

Унесена ў спісак Сусветнай спадчыны ў 1997 годзе.

Дзяржаўны нацыянальны парк "Белавежская пушча".

Белавежская пушча на тэрыторыі Польшчы была ўключана ў Спісак Сусветнай спадчыны ў 1979 годзе. Як некрануты ўчастак першабытных лясоў Белавежская пушча стала пятым прыродным аб’ектам у гісторыі, уключаным у Спісак Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА.

З часам межы аб’екта пашырыліся – у 1992 годзе, пасля распаду СССР, беларуская частка Белавежскай пушчы была таксама ўключана ў зону Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА і стала першым аб’ектам на тэрыторыі былога СССР, які атрымаў такі значны прыродаахоўны статус.