МІНСК, 18 чэр – Sputnik. Мастак Ілья Рэпін нарадзіўся ў тыя часы, калі была Расійская Імперыя, і не ведаў, што яна распадзецца на незалежныя дзяржавы, заявіў журналістам саветнік Пасольства Расіі ў Беларусі, які курыруе гуманітарны напрамак, Сяргей Афонін, адказваючы на пытанне карэспандэнта Sputnik.
"На той момант існавала адна дзяржава... Людзі спакойна маглі перамяшчацца ў рамках гэтай дзяржавы", - сказаў дыпламат.
Афонін падкрэсліў, што Рэпін – вялікі рускі мастак.
"Не толькі я, але мне здаецца, пераважная большасць маіх суайчыннікаў зыходзіць з таго, што мы не дзелім нашу айчыну, таму што, як правільна было ў свой час сказана: розныя дзяржавы, але айчына тая ж самая. Мы зыходзім з таго, што на той момант існавала канцэпцыя трыадзінага рускага народа. Беларусы, як і маларосы, як і вялікаросы, былі часткай гэтага рускага народа", - дадаў саветнік пасольства.
Ён звярнуў увагу, што ў Расійскай Імперыі не выкарыстоўвалі такое паняцце як нацыянальнасць, а размова ішла аб веравызнанні і падданстве.
"Мы не дзелім культурную спадчыну, і мы з радасцю можам сказаць, што, вядома ж, Ілья Яфімавіч Рэпін – гэта таксама выдатны і рускі, і беларускі мастак", - дадаў Афонін.
Раней шэраг заходніх краін і арганізацый аб’явілі Рэпіна украінскім мастаком. Напрыклад, так зрабіў Нью-йоркскі Метрапалітэн-музей. Пазіцыя абгрунтавана тым, што Рэпін нарадзіўся на тэрыторыі, якая зараз адносіцца да Харкаўскай вобласці.
Аднак пры гэтым Рэпін у розныя перыяды жыцця пражываў у розных рэгіёнах, зараз гэта тэрыторыі Беларусі, Расіі і Фінляндыі.
Наднацыянальны геній
У сваю чаргу генеральны дырэктар Нацыянальнага мастацкага музея Беларусі Ганна Конанава адзначыла, што Рэпіна можна лічыць "наднацыянальным".
"Ёсць такое цудоўнае паняцце, як наднацыянальнае. Яно набывае моц, калі гаворка ідзе пра генія. Таму, калі мы гаворым пра Ілью Яфімавіча.., які не толькі для сваёй дзяржавы паслужыў дасягненнямі свайго шляху, дасягненнямі сваёй справы, вынікамі... Ну, вядома, гэтае імя сусветнага маштабу, безумоўна", - сказала гендырэктар.
Пры гэтым Рэпіна спрабуюць аб’явіць выключна сваім мастаком не толькі ўкраінскія ўлады.
Па словах загадчыка філіяла Віцебскага абласнога музея "Музей-сядзіба І. Я. Рэпіна "Здраўнева", часам вялікага жывапісца называюць фінскім мастаком.
"...Была ў нас фінская дэлегацыя невялікая, і яны з поўнай сур’ёзнасцю заявілі аб тым, што Рэпін – "наш нацыянальны фінскі мастак", - сказаў Сухарукаў.
Гістарычная падзея
Як адзначыла Ганна Конанава, 2024 год – юбілейны для Рэпіна, таму 5 жніўня па новым стылі спаўняецца 180 гадоў з дня яго нараджэння.
"У гонар гэтай знамянальнай даты Нацыянальны мастацкі музей сумесна з Віцебскім абласным краязнаўчым музеем падрыхтавалі цудоўную маштабную выставу "Рэпін і вучні", - растлумачыла гендырэктар сталічнага музея.
Яна растлумачыла, што шэдэўр "Белорус" Ільі Рэпіна на гэтай выставе можна будзе ўбачыць у Нацыянальным мастацкім музеі Беларусі з 19 чэрвеня па 7 ліпеня. Акрамя гэтага палатна з фондаў Рускага музея (Санкт-Пецярбург) дастаўлены яшчэ некалькі работ. Пасля 7 ліпеня іх адправяць назад у Расію.
Астатнія карціны, якія ўзяты з фондаў Нацыянальнага мастацкага і Віцебскага абласнога краязнаўчага музеяў, адправяцца на фестываль "Славянскі базар у Віцебску". У тым ліку гэта работы легендарнага Івана Білібіна, які ўвайшоў у гісторыю як ілюстратар казак і былін.
Конанава падкрэсліла, што карціна "Белорус" была напісана Рэпіным менавіта на тэрыторыі сучаснай Беларусі.
"Шэдэўр "Белорус" Ільі Яфімавіча Рэпіна быў напісаны ў набытай ім сядзібе Здраўнева ў Віцебскай вобласці... твор ні разу не экспанаваўся ў Беларусі. Таму сёння мы з’яўляемся сведкамі гістарычнай падзеі", - сказала гендырэктар музея.
"Беларус" быў напісаны Рэпіным у канцы XIX стагоддзя, а прататыпам стаў селянін Сідар Шавура (Шаўроў). Не так даўно беларускія музейшчыкі адшукалі і сабралі тры дзесяткі нашчадкаў селяніна. Адзін з іх жыве ў Мінску і з’яўляецца вядомым арнітолагам.
Хочаце яшчэ больш актуальных і цікавых навін – падпісвайцеся на Telegram-канал Sputnik Беларусь, чытайце нас у Дзэн, а таксама сачыце за намі ў сацсетках "Одноклассники" і "ВКонтакте"