Як паводзіць сябе ў новай інфармацыйнай рэальнасці, расказаў на майстар-класе SputnikPro выканаўчы дырэктар медыягрупы "Россия сегодня", член Савета пры прэзідэнце РФ па развіцці грамадзянскай супольнасці і правах чалавека Кірыл Вышынскі.
Інфармацыйны выбух
На світанку развіцця камп’ютараў казалі, што ў найбліжэйшай будучыні чалавецтва сутыкнецца з крытычнай празмернасцю інфармацыі. Яшчэ ў 1970-х увялі паняцце "інфармацыйны выбух", што азначае лавінападобны рост аб’ёму даных. Жыццё паказала, што сапраўды гэта можа ствараць праблемы.
Вышынскі прывёў у прыклад будаўніцтва БАМа. Для стварэння гэтай магістралі правялі пошукі, што каштавала вялікіх грошай. Нечакана высветлілася, што геалагічныя рэаліі з часоў Расійскай імперыі не змяніліся, а ў архівах ёсць матэрыялы тых часоў, аналагічныя сучасным. Гэта значыць можна было выкарыстоўваць старыя даныя, зэканоміўшы сродкі. Проста аб іх існаванні не ведалі.
Цяпер, як адзначыў Вышынскі, хуткасць назапашвання інфармацыі стала такой, што агульны яе масіў расце прыкладна на 50% за год. Яго вымяраюць ужо ў зэтабайтах, і кожная такая адзінка – гэта секстыльён байтаў. Таму на азнаямленне з гэтым аб’ёмам аднаму чалавеку патрэбны мільёны гадоў. Прасцей кажучы, для яго гэта непад’ёмная задача.
"Вы зараз можаце адкрыць свае смартфоны і зайсці ў Telegram… Я проста вось усё, што заўгодна магу даць на адсячэнне: вы ўбачыце, што ў вас там дзесятак каналаў з сотняй непрачытаных паведамленняў", - сказаў з гэтай нагоды Вышынскі.
Не патануць
Вакол кожнага чалавека велізарны паток інфармацыі, і галоўнае ў ім зараз паводзіць сябе так, каб не захлынуцца, але дыхаць. Многія радавыя спажыўцы кантэнту атрымліваюць такі ж масіў даных, які раней мог атрымліваць рэдактар навін, але не абывацель.
Напрыклад, у 1990-х у рэдакцыю тэлеканала прыходзілі зводкі ад інфармацыйных агенцтваў тры разы на дзень. Падпіска на гэтыя навіны была платнай. У нулявыя зводкі сталі прыходзіць кожную гадзіну. Усё гэта было складана перапрацаваць, гэтым у рэдакцыях і займаўся спецыяльны чалавек.
"Вось калі вы ў такім моры з кучай разнастайных крыніц інфармацыі, то цалкам зразумела, што вам хочацца атрымаць нейкую выразную і простую карціну свету з гэтага інфармацыйнага патоку", - адзначыў эксперт.
Тыя, у каго атрымліваецца даваць такую карціну для масавай аўдыторыі, знаходзяць нямала падпісчыкаў. Адгэтуль каналы-мільённікі ў Telegram, якія выраслі з невялікіх блогаў ці рэдакцый.
Скон тэлебачання?
Спасылаючыся на развіццё гаджэтаў і анлайн-платформ, некаторыя кажуць, што тэлебачанню прыйшоў канец. Вышынскі звярнуў увагу, што гэта падобна на дыялог з фільма "Москва слезам не верит". Там сцвярджалі, што тэатра не будзе, а будзе адно суцэльнае тэлебачанне. Мінулі гады, але засталіся і тэатры, і ТБ.
Іншая справа, што і ТБ, і радыё пачынаюць інакш дастаўляць кантэнт. Людзі ўсё больш слухаюць радыёперадачы праз гаджэты, а тэлеперадачы і серыялы – праз анлайн-платформы.
"Нічога не памірае і нічога не нараджаецца, а проста ўсё мяняецца", - лічыць Вышынскі.
Эксперт дадаў, што часам могуць адыходзіць у мінулае некаторыя жанры. Да прыкладу, яшчэ не так даўно былі папулярныя лонгрыды, і шэраг СМІ будаваў на гэтым сваю ідэалогію, але зараз такі від падачы неактуальны.
Клікбейт
З-за павелічэння хуткасці перадачы і стварэння кантэнту для некаторых СМІ стала важным быць не самым дакладным, а самымі першым.
"Вось выдадзім гэтую навіну першай. Яна, магчыма, не праверана, але мы першыя, мы сабралі, дарэчы кажучы, лайкі, мы сабралі прагляды, мы сваё атрымалі. Так? Потым з’явілася абвяржэнне, мы яго таксама далі. Можа, мы паспяшаліся. Можа, мы не атрымалі пацвярджэнне з незалежнай крыніцы. Але гэта ўжо другое пытанне.
Гонка за аўдыторыяй зрабіла магчымым клікбэйт. Менавіта таму зараз на СМІ лёг вялікі цяжар адказнасці за пошук дакладнай інфармацыі, за яе карэктны выклад і за стварэнне адэкватнай каштоўнаснай карціны свету. Але гэта не перашкаджае некаторым СМІ выдаваць фэйкі.
"Я аддаю перавагу перакладаць гэтае слова з англійскай на рускую проста – "ложь", - падкрэсліў Вышынскі.
Цэнзуры няма
Новая рэальнасць такая, што ў ёй знікае цэнзура. На думку Вышынскага, цэнзура – гэта забарона пісаць на пэўныя тэмы. Або гэтыя тэмы можна асвятляць, але ў нейкім вызначаным ключы. Аднак зараз гэта не трэба. СМІ проста "баняць", блакіруюць. Па гэтай прычыне ў той ці іншай краіне масавая аўдыторыя проста не ведае пра тыя ці іншыя факты. Напрыклад, у Францыі людзям доўгі час не было вядома, што ўкраінская армія 2014 фактычна пачала бамбіць гарады ў сваёй жа краіне.
Тут важна тое, у каго ёсць кантроль над "кнопкай". Гэта добра паказала сітуацыя з тэлеканалам "Царьград". YouTube проста выдаліў акаўнт гэтага СМІ.
"Гэтыя наіўныя людзі ў рэдакцыі "Царьграда" падумалі, што яны могуць дабіцца справядлівасці. Я нават ведаю, што яны пачыналі судзіцца з YouTube… Ніхто нічога не аднавіў. Нічога ніхто не тлумачыў", - нагадаў Вышынскі.
SputnikPro
Майстар-клас Кірыла Вышынскага – гэта частка міжнароднага асветніцкага праекта SputnikPro. Навучальныя модулі SputnikPro прайшлі ўжо ў 24 краінах: ад Арменіі да Індыі, ад Грэцыі да Кітая. Усяго з сакавіка 2018 года ў праекце прынялі ўдзел больш за 10 тысяч чалавек з 80 краін.
Эксперты Sputnik і ў цэлым медыягрупа "Россия сегодня" праводзяць унікальныя семінары, лекцыі і майстар-класы для журналістаў, прэс-сакратароў, блогераў і студэнтаў старшых курсаў профільных аддзяленняў ВНУ.
Хочаце яшчэ больш актуальных і цікавых навін – падпісвайцеся на Telegram-канал Sputnik Беларусь, чытайце нас у Дзэн, а таксама сачыце за намі ў сацсетках "Одноклассники" і "ВКонтакте"