"Сярэдні клас" з тыпавым спажывецкім мышленнем і стандартным наборам магчымасцей (жыллё, машына, прадказальны прыбытак і магчымасць падарожнічаць) на Захадзе проста знікае, а ўсе іх выдаткі з гэтага часу будуць ісці не на іпатэку, якая будзе проста непад’ёмная, а на бягучыя выдаткі. Такая прырода і вынікі бягучага эканамічнага крызісу, зазначыў у сваёй аўтарскай праграме на радыё "Говорит Москва" вядомы расійскі эканаміст, публіцыст Міхаіл Хазін.
"Уся сучасная мадэль сярэдняга класа з’явілася пасля Другой сусветнай вайны, калі Захад задумаўся аб тым, як яму ідэалагічна змагацца з камуністычнай прапагандай. І для таго, каб ліквідаваць пралетарыят, і каб паказаць беднаму савецкаму чалавеку, як трэба жыць, была створана канцэпцыя сярэдняга класа. Сапраўды, у 50-60-я гады ў ЗША з’явілася вялікая колькасць людзей, якія сталі жыць нядрэнна, але фокус складаецца ў тым, што рэальна сярэдні клас як элемент сацыяльна-палітычнай сістэмы стаў з’яўляцца толькі ў пачатку 80-х пасля станаўлення рэйганомікі, да гэтага сярэдні клас складаў ад сілы 15% насельніцтва", - разважае Хазін.
Толькі з 1981 года, калі пачалося крэдытнае стымуляванне попыту, з’явіўся масавы сярэдні клас – гэта людзі з тыпавымі спажывецкімі паводзінамі, якія прывыклі, што ў іх павінна быць асобнае жыллё, аўтамабіль у кожнага дарослага члена сям’і, акрамя таго, у іх павінна быць магчымасць кудысьці ездзіць. І менавіта пад попыт гэтага сярэдняга класа ўзнікла ўся індустрыя турызму, адзначае эканаміст.
"І звярніце ўвагу на тое, як змянілася прапаганда. Калі раней моладзі тлумачылі, што яны павінны працаваць, каб у іх быў домік і машынка, то цяпер моладзі тлумачаць – вам не патрэбны домік і машынка, вы вольныя людзі, вы ні да чаго не прывязаныя, кватэру можна ўзяць у арэнду, а машыну ў каршэрынг. Пытанне – навошта гэта. А затым, каб тыя грошы, якія раней ішлі на іпатэку і на крэдыт за машыну, зараз ішлі на бягучае спажыванне. Калі чалавеку 20 ці 30, ён можа не думаць, дзе будзе жыць яго сям’я і дзеці. А калі чалавеку становіцца 40, ён ужо разумее, што ў яго ніколі не будзе сваёй хаты і машыны, ну і таму неразумна заводзіць дзяцей. Вось гэтая мадэль, што патрэбна сваё жыллё, у Еўропе яе ўжо няма, хутка яны пачнуць пераходзіць на камуналкі", - разважае Хазін.
Ужо сёння ва ўсходняй Еўропе, напрыклад, у Празе кошт камуналкі ў двухпакаёвай кватэры супастаўны з памерам пенсіі, усе пенсіянеры павінны з’ехаць з горада куды-небудзь у правінцыю, і такое жыццё ў бліжэйшай перспектыве чакае насельніцтва і ў краінах заходняй Еўропы на фоне крызісу, які працягваецца, адзначае Хазін.
Хочаце яшчэ больш актуальных і цікавых навін – падпісвайцеся на Telegram-канал Sputnik Беларусь, чытайце нас у Дзэн, а таксама сачыце за намі ў сацсетках "Одноклассники" і "ВКонтакте"