Уцякаць бессэнсоўна: як ахоўваюць беларуска-ўкраінскую мяжу

© Sputnik / Виктор ТолочкоУ памежнай службы ёсць свой флот
У памежнай службы ёсць свой флот - Sputnik Беларусь, 1920, 28.05.2021
Падпісацца
На беларуска-ўкраінскай мяжы службу нясе незвычайнае падраздзяленне: са сваім флотам і заставай, якую можна перамяшчаць з месца на месца.
Памежная камендатура "Лоеў" - падраздзяленне ўнікальнае: асабісты склад ахоўвае межы Радзімы па водным рубяжы і мае ўласны міні-флот. Тут няма звыклай па фільмах і рэпартажах мяжы з сігналізацыйнай сістэмай і кантрольна-следавай паласой, уздоўж якой ідуць пагранічнікі з сабакам.
Затое ёсць рэкі Днепр і Сож, па галоўным фарватэры якіх беларуска-ўкраінская мяжа як раз і праходзіць. Форму рачныя памежнікі носяць і сухапутную, і марскую, а на ўваходзе ў камендатуру ўстаноўлены якары. Карэспандэнты Spuntik Уладзімір Несцяровіч і Віктар Талочка адправіліся на паўднёва-ўсходнія межы Радзімы, каб пазнаёміцца ​​з вельмі спецыфічным падраздзяленнем.
Начальнік памежнай камендатуры "Лоеў" падпалкоўнік Аляксандр Вашчанка лічыць, што няма нічога звышнезвычайнага ў нясенні службы на рачным участку. Вядома, ёсць пэўныя нюансы, але асноўныя задачы ўсюды аднолькавыя: забеспячэнне пагранічнай бяспекі, арганізацыя надзейнай аховы дзяржграніцы, папярэджанне і спыненне правапарушэнняў. А ўжо як гэтыя задачы выконваюцца, якімі метадамі, сіламі і сродкамі - сакрэт і ваенная таямніца. Але сёе-тое нам усё ж паказалі.

Імянная - значыць, выдатная

Знаёмства з падраздзяленнямі камендатуры пачынаем з трэцяй заставы. З 4 кастрычніка 2018 года яна носіць імя Героя Савецкага Саюза Мікалая Сушанова. У памяшканні, дзе спіць асабісты склад (ці як кажуць самі байцы, у "спальніку"), на самым ганаровым мары ўстаноўлены сімвалічны ложак героя. На ёй ляжыць галоўны сімвал абаронцаў мяжы - зялёная фуражка. На сцяне - партрэт Мікалая Сушанова, апісанне яго подзвігу.
Ураджэнец Бранскай вобласці ў кастрычніку 1943 года вызначыўся пры фарсіраванні Дняпра і вызваленні Лоева. Быў прадстаўлены да вышэйшай узнагароды, але атрымаў яе значна пазней: у адным з баёў у Палескіх балотах старэйшы сяржант быў паранены, трапіў у палон, уцёк, затым партызаніў да поўнага вызвалення Беларусі.
© Sputnik / Виктор ТолочкоПеред выходом на охрану границы - минута молчания у бюста героя
Перед выходом на охрану границы - минута молчания у бюста героя - Sputnik Беларусь, 1920, 29.06.2021
Перед выходом на охрану границы - минута молчания у бюста героя
Перад выхадам на ахову мяжы - хвіліна маўчання ля бюста героя
У гонар героя ў фае зрабілі пакой баявой славы. Тут сабраны асабістыя рэчы Мікалая Сушанова, яго лісты, муляжы зброі і ўзнагарод, успаміны таварышаў па службе, родных і блізкіх. Міма не прайсці. І гэта не проста даніна памяці абаронцы Радзімы - традыцыя, якіх у памежнікаў нямала.
Адну з іх мы назіраем на свае вочы. Пасля атрымання загаду выступіць на ахову дзяржаўнай мяжы Рэспублікі Беларусь кожны пагранічны нарад абавязкова падыходзіць да бюста героя і ўдзельнічае ў рытуальнай хвіліне маўчання.
Усе хлопцы, з якімі мы гаварылі, паўтаралі ў адзін голас: служыць на мяжы няпроста, але гэта - справа для сапраўдных мужчын. Тут ты кожны дзень з баявой зброяй і ў поўнай баявой гатоўнасці ходзіш па апошніх метрам роднай зямлі. І гэта не пафас - адчуванні, які цябе прасякваюць  ледзь не з першых дзён службы.
© Sputnik / Виктор ТолочкоПограничная служба – настоящая: каждый день с боевым оружием
Пограничная служба – настоящая: каждый день с боевым оружием - Sputnik Беларусь, 1920, 29.06.2021
Пограничная служба – настоящая: каждый день с боевым оружием
Памежная служба - сапраўдная: кожны дзень з баявой зброяй
Ну і вядома, маладыя людзі хвалілі сваю заставу за бытавыя ўмовы: будынак новы, камфортны, утульны, паўсюль чысціня і парадак. Ды і кормяць тут сытна і вельмі смачна: амаль як дома - падраздзяленне невялікае, кухар сваіх таварышаў па службе не крыўдзіць, да таго ж шэфствуе над ім дасведчаная Жанна Уладзіміраўна Краўчанка, якая на камэндатуры з самага першага дня. Для яе гэтыя хлапчукі як родныя, як адна сям'я.

Уцякаць не трэба: не мае сэнсу

Спецыяльна для Sputnik памежнікі паказалі, як застава падымаецца па трывозе. Прызнаемся: шматразова даводзілася назіраць гэта і раней, у тым ліку на далёкіх ад Беларусі рубяжах, ёсць з чым параўноўваць, і можам адзначыць: сушанаўцы дзейнічаюць хутка, зладжана, натрэніравана.
© Sputnik / Виктор ТолочкоЧерез мгновение Сакур запрыгнет в машину и "тревожка" рванет к месту нарушения границы
Через мгновение Сакур запрыгнет в машину и тревожка рванет к месту нарушения границы - Sputnik Беларусь, 1920, 29.06.2021
Через мгновение Сакур запрыгнет в машину и "тревожка" рванет к месту нарушения границы
Праз імгненне Сакур заскочыць у машыну і імкліва рване да месца парушэння мяжы
Кожны ведае свой манеўр. Ну а кінолаг Кірыл Семяненя з Любані разам са сваім чацвераногім сябрам - памежным сабакам Сакурам - проста прыгажуны! Ад такіх ні адзін парушальнік не ўцячэ.
І хоць на рачным участку мяжы няма кантрольна-следавай паласы, на самой заставе вучэбная КСП зроблена, таму што ёсць такое правіла: кожны памежнік - следапыт.
© Sputnik / Виктор ТолочкоКаждый пограничник должен быть следопытом
Каждый пограничник должен быть следопытом - Sputnik Беларусь, 1920, 29.06.2021
Каждый пограничник должен быть следопытом
Кожны памежнік павінен быць следапытам
Дарэчы, аб парушальніках. За час існавання камендатуры на яе ўчастку іх затрымана значна менш, чым, да прыкладу, дзе-небудзь у раёне Брэста або Гродна, але гэта зусім не азначае, што ў раёне Лоева служаць напаўсілы. Наадварот: як запэўнілі мясцовыя камандзіры, тут створана прадуманая сістэма аховы мяжы. І гэта не толькі і не столькі чалавек з аўтаматам, які ідзе дазорам або сядзіць у сакрэце - сёння наступіла эпоха інтэлектуальнай аховы кардона.

Убачыць усё і ўсіх

На заставе "Дзяражычы", куды мы адпраўляемся ў суправаджэнні маёра Віктара Салаўя, нам паказалі адну з такіх разумных штук - аўтаматызаваны пост тэхнічнага назірання. На высокім беразе Дняпра ўсталявана вышка з сістэмай відэаназірання, прыёму і перадачы дадзеных, падсілкоўвання энергіі з дапамогай сонечных батарэй.
Што гэта дае? Самае галоўнае - байцам на многіх участках не трэба мерзнуць, мокнуць, цягнуцца па пяску або мясіць ботамі бруд, пільна ўглядаючыся ўдалячынь і прыслухоўваючыся да кожнага шоргату.
Аператар паста знаходзіцца на заставе, сядзіць сабе ў цяпле і камфорце у камп’ютара, а на маніторы карцінка - як на далоні. Малюнак можна наблізіць, паглядзець, што адбываецца злева і справа. Нават ноччу апаратура ўлаўлівае інфрачырвонае выпраменьванне. Так што любая жывая істота становіцца прыкметнай.
© Sputnik / Виктор ТолочкоСовременная аппаратура позволяет видеть обстановку на границе прямо с заставы
Современная аппаратура позволяет видеть обстановку на границе прямо с заставы - Sputnik Беларусь, 1920, 29.06.2021
Современная аппаратура позволяет видеть обстановку на границе прямо с заставы
Сучасная апаратура дазваляе бачыць становішча на мяжы прама з заставы
"Бачыце? Гэта рыбакі сядзяць з вудамі. Да іх ад пасата метраў 700. Можам павялічыць карцінку. Вось адзін падняўся і да іншага пайшоў...  Можа, там лепей бярэ?" - прапаршчык Уладзіслаў Скаль і сяржант Дзмітрый Прышчэп запэўніваюць, што ў цемры таксама ўсё адрозна і зразумела, дзе пень, лось ці чалавек.
На пытанне, колькі такіх пастоў разгорнута на мяжы, на заставе адказваюць па-вайсковаму скупа: "Дастаткова, каб забяспечыць надзейную ахову даручанага ўчастка".

"Кабанчык забярэм з сабой"

Застава "Дзяражычы" - гэта не будынак капітальнага тыпу, а модулі, падобныя на будаўнічыя вагончыкі, хоць параўнанне і не зусім правільнае. Тут ёсць абсалютна ўсё для нармальнага жыцця і службы: боксы для машын, вальеры для сабак, спартыўны гарадок, пакой для інфармавання і вольнага часу, свае генератар і свідравіна, сталовая і нават ўласная лазня.
Заставу ўрачыста адкрылі ў снежні мінулага года. Аглядацца і прывыкаць да новага месца не было калі: з першага ж дня памежнікі прыступілі да аховы 20-кіламетровага ўчастка.
© Sputnik / Виктор ТолочкоНа модульной заставе есть все для службы, жизни, занятий спортом
На модульной заставе есть все для службы, жизни, занятий спортом - Sputnik Беларусь, 1920, 29.06.2021
На модульной заставе есть все для службы, жизни, занятий спортом
На модульнай заставе ёсць усё для службы, жыцця, заняткаў спортам
Начальнік заставы старэйшы лейтэнант Іван Незабудка запэўніў, што ўзімку на заставе ніхто не мерзнуў - для абагрэву спальных памяшканняў аказалася дастаткова звычайных электраабагравальнікаў. Цепластрата мінімальная.
Асноўная фішка модульнай заставы - у яе мабільнасці. У выпадку неабходнасці ўсе пабудовы можна досыць хутка дэмантаваць і перавезці ў іншае месца. Да таго ж праект атрымаўся не вельмі дарагім, ва ўсякім выпадку значна танней, чым будаўніцтва з цэглы і бетону стацыянарнага падраздзялення.
Праект і яго выкананне - цалкам беларускія. Як распавялі афіцэры, у Дзяражычы прыязджалі расійскія калегі, уважліва вывучалі вопыт, задавалі шмат пытанняў, праявілі вялікую зацікаўленасць.
© Sputnik / Виктор ТолочкоПовар на заставе – один из самых уважаемых людей
Повар на заставе – один из самых уважаемых людей - Sputnik Беларусь, 1920, 29.06.2021
Повар на заставе – один из самых уважаемых людей
Кухар на заставе - адзін з самых паважаных людзей
Начальніку заставы задаем "нязручнае" пытанне: вось ўкараніцеся вы на гэтым месцы, клумбы з кветачкамі зробіце, кабанчыка адкормліваць станеце і раптам - загад: перамясціцца на новае месца, ці не крыўдна будзе?
Старэйшы лейтэнант не разгубіўся: "Па-першае, загады не абмяркоўваюцца, калі трэба, зробім усё хутка, а, па-другое, кабанчыка з сабой таксама прыхопім".

Не даплыве парушальнік да сярэдзіны Дняпра

Ну і нарэшце яшчэ адно падраздзяленне, якое ўваходзіць у склад камендатуры і з'яўляецца галоўным на водных рубяжах Лоеўшчыны - аддзяленне берагавой аховы. Гэта іх катэры з 1999 года барозняць прасторы Дняпра і Сожа, кантралюючы каля 155 кіламетраў рачнога ўчастка дзяржграніцы.
Першапачаткова гэта была група пагранічных катэраў. Упершыню на ахову мяжы "Бусел", "Усход" і амфібіі "Гепард" выйшлі 25 красавіка 2000 года. Шуму і ажыятажу нарабілі тады нямала. Ну як жа: не маторкі, а гэтакі малы флот. Размаўлялі хлопцы таксама часам не вельмі зразумела для выключна сухапутнага акружэння: гюйс, рында, кубрык, камбуз, кают-кампанія, гальюн. Узначальваў групу катэраў капітан трэцяга рангу Міхаіл Крылоў. Пасля яго падраздзяленнем і зусім камандавалі капітаны другога рангу.
© Sputnik / Виктор ТолочкоСлучись погоня – от таких катеров ни один нарушитель не скроется
Случись погоня – от таких катеров ни один нарушитель не скроется - Sputnik Беларусь, 1920, 29.06.2021
Случись погоня – от таких катеров ни один нарушитель не скроется
Калі здарыцца пагоня - ад такіх катэраў ні адзін парушальнік не схаваецца
Зараз аддзяленне берагавой аховы ў Лоеве ўзначальвае капітан-лейтэнант Алег Выгляд. Яго падначаленыя прайшлі спецыяльную падрыхтоўку, здалі экзамены і па традыцыі носяць воінскія званні як на флоце: у асноўным мічманы і старэйшыя мічманы. Матросаў тэрміновай службы ў гэтым падраздзяленні няма.
А самых першых "Буслоў" ужо спісалі на заслужаны адпачынак. Адзін з іх застыў цяпер на вечным пасту каля Гомельскага музея ваеннай славы, другі плануюць усталяваць ля Гомельскай памежнай групы.
На змену першым катэрам прыйшла зусім новая тэхніка: хуткасная, з вялікім запасам ходу, зручная ў абслугоўванні і эксплуатацыі. Італьянскія катэры паступілі па лініі міжнароднай тэхнічнай дапамогі. Закуплены таксама суды расійскай і беларускай вытворчасці.
© Sputnik / Виктор ТолочкоПограничные катера – быстрые, маневренные, с большим запасом хода
Пограничные катера – быстрые, маневренные, с большим запасом хода - Sputnik Беларусь, 1920, 29.06.2021
Пограничные катера – быстрые, маневренные, с большим запасом хода
Памежныя катэры - хуткія, манеўраныя, з вялікім запасам ходу
Напрошваемся на борт да "італьянцаў". Нас запэўнілі: асаблівасці канструкцыі такія, што катэр гэты перавярнуцца ў прынцыпе не можа. "Але трымайцеся ўсё ж такі мацней!". Пасля таго як судна набрала хуткасць кіламетраў пад 70 у гадзіну і пачаў манеўраваць, нагадваць пра бяспечныя паводзіны на борце катэра было ўжо не трэба. Мы ж не марскія і нават не рачныя ваўкі - так, аматары пешых прагулак.
Запас ходу у катэры "Дазор" - 400 кіламетраў, на борт можа ўзяць 10 чалавек. З аснашчэння - радыёлакацыйная станцыя, навігатар, рэхалот. Увогуле, шанцаў на тое, каб схавацца ад памежнікаў, у парушальнікаў няма ніякіх.
Згледзеўшы рыбакоў, прычальваем да берага. Памежнікі праверылі іх дакументы, распыталі пра тое, што бачылі, чулі.
© Sputnik / Виктор ТолочкоРыбу в пограничной полосе ловить можно, но есть определенные правила
Рыбу в пограничной полосе ловить можно, но есть определенные правила - Sputnik Беларусь, 1920, 29.06.2021
Рыбу в пограничной полосе ловить можно, но есть определенные правила
Рыбу ў памежнай паласе лавіць можна, але ёсць пэўныя правілы
Рыбалка ў памежнай паласе мае свае асаблівасці: мясцовыя лодкі, катэры і іншыя плаўсродкі павінны быць зарэгістраваныя ў інспекцыі па маламерных суднах, пры сабе рыбак абавязаны мець пашпарт, а таксама пропуск у памежную паласу.
Дарэчы, з браканьерамі берагавая ахова таксама дапамагае змагацца - сумесна з інспекцыяй аховы жывёльнага і расліннага свету.

Свята, але не выхадны

А яшчэ мясцовыя памежнікі з гонарам распавядаюць, што менавіта ў іх здымалі фільм "Смяротны ўлоў" серыяла "Дзяржаўная мяжа". Дэтэктыўна-крымінальная гісторыя з пагонямі, затрыманнямі кантрабандыстаў і гандляроў зброяй разгортваецца як раз на рачным участку беларуска-ўкраінскага кардона. Разыначка фільма - катэры і ўсё яшчэ не вельмі звыклыя для Беларусі людзі ў марской форме. Як кажуць самі памежнікі, хай сюжэт так і застанецца мастацкім выдумкай.
Задач у лоеўскіх памежнікаў шмат і ўсе яны важныя і адказныя. Сёння ў іх прафесійнае свята. Будзе асабліва смачны абед, прыйдуць з падарункамі і віншаваннямі госці ад мясцовых уладаў і жыхароў памежжа, але ў астатнім дзень як дзень - на мяжы выхадных не бывае.
Стужка навiн
0