https://bel.sputnik.by/20190804/belorusskaya-machanka-bliny-recept-1037204396.html
Жыцень у дапамогу: як праходзіла жніво ў нашых продкаў
Жыцень у дапамогу: як праходзіла жніво ў нашых продкаў
Sputnik Беларусь
Этнограф Ларыса Мятлеўская распавядае, пра жнівеньскія прыкметы і традыцыі беларусаў і вучыць гатаваць стравы, якімі будзе добра падсілкавацца пасля цяжкай... 04.08.2019, Sputnik Беларусь
2019-08-04T10:55+0300
2019-08-04T10:55+0300
2022-04-14T15:49+0300
спадчына
галоўнае
культура
у беларусі
беларусь
ларыса мятлеўская
народныя традыцыі
беларуская кухня
https://cdnn11.img.sputnik.by/img/102757/58/1027575820_0:102:2000:1227_1920x0_80_0_0_337e47d2c6221927b4e2d66069a4e68d.jpg
Жнівень — месяц жніва. Нарыхтоўваюць прыпасы гаспадары, назапашваецца хлебам і дзяржава. Усім дапамагае бог восені — Жыцень. Ён спрыяе росту і выспяванню збажыны і гародніны, а таксама наглядае за жнівом і снапамі, пакуль яны стаяць у полі.Нашы продкі ўяўлялі Жыценя нізкарослым дзядулем, хударлявым, з ускудлачанымі валасамі. У народзе казалі, што, сагнуўшыся, ён ціха расхаджвае па палях і агародах, алядаючыся навокал, ці добра прыбраны ўраджай.Звезеныя з поля снапы апекваў Гуменнік — дух, які жыве ў гумне, ахоўвае гэту пабудову і дапамагае гаспадару сушыць і малаціць збожжа. У адрозненні ад свайго папярэдніка Гуменнік быў дабрадушным дзядком маленькага росту. Знаўцы казалі, што яго часта можна пабачыць у гэтыя часы, толькі нельга з ім размаўляць. Лепей маліцца і хрысціцца, тады Гуменнік добра зробіць сваю работу і стане нябачным. Людзі верылі, што пакуль гумны стаяць пустыя, Гуменнік жыве ў полі, таму малым дзецям забаранялі хадзіць у жыта.Касьба любіць сытага, а малацьба — галоднагаСабраныя снапы звычайна захоўвалі ў гумнах — адмысловах прасторных збудаваннях з такаванай падлогай. Гумно ў вясковай гаспадарцы лічылася адной з найважнейшых пабудоў. Казалі, што калі ў селяніна згарала хата, можна было адбудаваць яе і жыць далей. Калі ж разам з жыллём гарэла і гумно, чалавек мусіў станавіцца парабкам і нават жабраком.У гумне снапы прасушваліся і абмалочваліся цапамі на глінабітнай падлозе, якая называлася "ток". Праца гэта была вельмі складаная, але выконвалі яе абавязкова нашча. У народзе так і казалі: "Касьба любіць сытага, а малацьба галоднага".А вось пасля працы ўсе збіраліся падсілкавацца. Завяршэнне вялікай працы заўсёды адзначалі смачным сняданкам, абедам або вячэрай.Гэтай парой ежа на вёсцы была простая і сытная, гатаваць мудрагелістыя стравы не было часу, паколькі жанчыны разам з мужчынамі малацілі снапы.З свежай мукі гаспадыні абавязкова пяклі хлеб. Рабілі гэта звычайна раз на тыдзень. На адну порцыю выдаткавалася ад аднаго да палутара пудоў, прыкладна ад 16 да 22 кілаграм (пуд — 16,3 кг — Sputnik). З гэтай колькасці мукі атрымлівалася 10-15 "кулідак", або боханаў, хлеба вагой у 2,5 кілаграмы.Традыцыйна на Беларусі хлеб пяклі толькі з жытняй мукі ў рэдкіх выпадках дадаючы грэцкай і яшчэ радзей ячменнай. Самым лепшым гатункам мукі лічылі сітную, прасеяную праз густое сіта. Такі хлеб дазвалялі сабе толькі заможныя людзі. Простыя людзі вельмі часта пяклі "хуткую" замену вялікім боханам — праснакі, скавароднікі, падпаломыкі, каржы-крышаньцы і бліны.Няма лепшага сняданка, як бліны ды мачанкаМачанка — страва, якую лічаць нацыянальнай усе беларусы. Гэта страва ніколі не падавалася на стол без бліноў, сачнёў ці хлеба.Адзін з відаў мачанкі — пражаніна. Такую назву меў соус з аўсянай, аржаной і нават пшанічнай мукі тонкага памолу, у які дадавалі маленькія кавалачкі свінога сала, рабрынкі, а па вялікіх святах нават цэлыя кольцы каўбасы. Усё гэта змяшчалася ў глыбокую міску або гліняны гаршчок, у які кідалі цыбулю, перац або хатнія спецыі — каляндру, кроп, лаўровы ліст. Гаршчок з духмянай стравай пакідалі пад накрыўкай у печы, пакуль пражаніна не загусцее, а кожны інгрыдыент пад уздзеяннем цяпла не аддасць свой смак соўсу.Мачанка па-сялянскуІнгрыдыенты: Як гатаваць:Мяса абсмажыць і вылажыць на талерку. Асобна падсмажыць дробна накрышаныя цыбулю і сала. Пшанічную або ячную муку развесці халоднай вадой і ўліваць у кіпень, увесь час памешваючы, да ўтварэння рэдкай мучной падліўкі. Дадаць соль, лаўровы ліст, пакласці падсмажанае разам з цыбуляй сала, а таксама рабрынкі з каўбасой. Усе інгрыдыенты пакінуць пад накрыўкай ў цёплую печ або духоўку на 20-25 хвілін.Бліны на сыроватцыІнгрыдыенты:Як гатаваць:У сыроватку сыплюць соду, каб добра запенілася. Калі сыроватка свежая, то варта дадаць крыху пладовага воцату. Дадаюць яйка, соль, цукар па смаку і мукі столькі, каб цеста было не густое і добра лілася.На разагрэтую патэльню ўліваюць алей не шкадуючы і наліваюць два чарпакі цеста. Ставяць патэльню ў печ і чакаюць, пакуль не зашыпіць, каб перавярнуць блін на другі бок.
https://bel.sputnik.by/20201103/yakub-kolas-menyu-1036997635.html
беларусь
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2019
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Навіны
ru_BY
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Беларусь
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
спадчына, галоўнае, культура, у беларусі, беларусь, ларыса мятлеўская, народныя традыцыі, беларуская кухня
спадчына, галоўнае, культура, у беларусі, беларусь, ларыса мятлеўская, народныя традыцыі, беларуская кухня
Жыцень у дапамогу: як праходзіла жніво ў нашых продкаў
10:55 04.08.2019 (абноўлена: 15:49 14.04.2022) Этнограф Ларыса Мятлеўская распавядае, пра жнівеньскія прыкметы і традыцыі беларусаў і вучыць гатаваць стравы, якімі будзе добра падсілкавацца пасля цяжкай працы.
Жнівень — месяц жніва. Нарыхтоўваюць прыпасы гаспадары, назапашваецца хлебам і дзяржава. Усім дапамагае бог восені — Жыцень. Ён спрыяе росту і выспяванню збажыны і гародніны, а таксама наглядае за жнівом і снапамі, пакуль яны стаяць у полі.
Нашы продкі ўяўлялі Жыценя нізкарослым дзядулем, хударлявым, з ускудлачанымі валасамі. У народзе казалі, што, сагнуўшыся, ён ціха расхаджвае па палях і агародах, алядаючыся навокал, ці добра прыбраны ўраджай.
Звезеныя з поля снапы апекваў Гуменнік — дух, які жыве ў гумне, ахоўвае гэту пабудову і дапамагае гаспадару сушыць і малаціць збожжа. У адрозненні ад свайго папярэдніка Гуменнік быў дабрадушным дзядком маленькага росту. Знаўцы казалі, што яго часта можна пабачыць у гэтыя часы, толькі нельга з ім размаўляць. Лепей маліцца і хрысціцца, тады Гуменнік добра зробіць сваю работу і стане нябачным. Людзі верылі, што пакуль гумны стаяць пустыя, Гуменнік жыве ў полі, таму малым дзецям забаранялі хадзіць у жыта.
Касьба любіць сытага, а малацьба — галоднага
Сабраныя снапы звычайна захоўвалі ў гумнах — адмысловах прасторных збудаваннях з такаванай падлогай. Гумно ў вясковай гаспадарцы лічылася адной з найважнейшых пабудоў. Казалі, што калі ў селяніна згарала хата, можна было адбудаваць яе і жыць далей. Калі ж разам з жыллём гарэла і гумно, чалавек мусіў станавіцца парабкам і нават жабраком.
У гумне снапы прасушваліся і абмалочваліся цапамі на глінабітнай падлозе, якая называлася "ток". Праца гэта была вельмі складаная, але выконвалі яе абавязкова нашча. У народзе так і казалі: "Касьба любіць сытага, а малацьба галоднага".
А вось пасля працы ўсе збіраліся падсілкавацца. Завяршэнне вялікай працы заўсёды адзначалі смачным сняданкам, абедам або вячэрай.
Гэтай парой ежа на вёсцы была простая і сытная, гатаваць мудрагелістыя стравы не было часу, паколькі жанчыны разам з мужчынамі малацілі снапы.
З свежай мукі гаспадыні абавязкова пяклі хлеб. Рабілі гэта звычайна раз на тыдзень. На адну порцыю выдаткавалася ад аднаго да палутара пудоў, прыкладна ад 16 да 22 кілаграм (пуд — 16,3 кг — Sputnik). З гэтай колькасці мукі атрымлівалася 10-15 "кулідак", або боханаў, хлеба вагой у 2,5 кілаграмы.
Традыцыйна на Беларусі хлеб пяклі толькі з жытняй мукі ў рэдкіх выпадках дадаючы грэцкай і яшчэ радзей ячменнай. Самым лепшым гатункам мукі лічылі сітную, прасеяную праз густое сіта. Такі хлеб дазвалялі сабе толькі заможныя людзі. Простыя людзі вельмі часта пяклі "хуткую" замену вялікім боханам — праснакі, скавароднікі, падпаломыкі, каржы-крышаньцы і бліны.
Няма лепшага сняданка, як бліны ды мачанка
Мачанка — страва, якую лічаць нацыянальнай усе беларусы. Гэта страва ніколі не падавалася на стол без бліноў, сачнёў ці хлеба.
Дарэчы, блізкай "сястрой" мачанкі лічылася верашчака. Так называлі "падкалочаную" мукой страву з салам, мясам ці каўбасой, у якую макалі бліны ды аладкі. Але верашчаку заўсёды падавалі на стол гарачай, тады як мачанку елі і цёплай, і халоднай, што было вельмі зручна падчас сельскагаспадарчых работ.
Адзін з відаў мачанкі — пражаніна. Такую назву меў соус з аўсянай, аржаной і нават пшанічнай мукі тонкага памолу, у які дадавалі маленькія кавалачкі свінога сала, рабрынкі, а па вялікіх святах нават цэлыя кольцы каўбасы. Усё гэта змяшчалася ў глыбокую міску або гліняны гаршчок, у які кідалі цыбулю, перац або хатнія спецыі — каляндру, кроп, лаўровы ліст. Гаршчок з духмянай стравай пакідалі пад накрыўкай у печы, пакуль пражаніна не загусцее, а кожны інгрыдыент пад уздзеяннем цяпла не аддасць свой смак соўсу.
- 250 г свініны з рэбернымі косткамі
Мяса абсмажыць і вылажыць на талерку. Асобна падсмажыць дробна накрышаныя цыбулю і сала. Пшанічную або ячную муку развесці халоднай вадой і ўліваць у кіпень, увесь час памешваючы, да ўтварэння рэдкай мучной падліўкі. Дадаць соль, лаўровы ліст, пакласці падсмажанае разам з цыбуляй сала, а таксама рабрынкі з каўбасой. Усе інгрыдыенты пакінуць пад накрыўкай ў цёплую печ або духоўку на 20-25 хвілін.
- 1 л сыроваткі або кіслага малака
У сыроватку сыплюць соду, каб добра запенілася. Калі сыроватка свежая, то варта дадаць крыху пладовага воцату. Дадаюць яйка, соль, цукар па смаку і мукі столькі, каб цеста было не густое і добра лілася.
На разагрэтую патэльню ўліваюць алей не шкадуючы і наліваюць два чарпакі цеста. Ставяць патэльню ў печ і чакаюць, пакуль не зашыпіць, каб перавярнуць блін на другі бок.
