Парушэнне магілы. У Бялынічах незаконна узводзяць капліцу на касцях

© Sputnik / Виктор ТолочкоУ Бялынічах узводзяць капліцу на касцях
У Бялынічах узводзяць капліцу на касцях - Sputnik Беларусь
Падпісацца
Свежы драўляны зруб прыкметны здалёк яшчэ на пад'ездзе да невялікага гарадка, і месца для яго будаўніцтва выбрана ўнікальнае: не проста маляўнічая Ільінская гара, а старажытныя могілкі.

Самі Бялынічы ў гэтыя дні нагадваюць адну вялікую будоўлю. У ранейшыя тлустыя гады гэта магло значыць толькі адно - падрыхтоўку да рэспубліканскіх "Дажынак". Цяпер падстава з пункту гледжання ўладаў куды больш празаічная, але статус мерапрыемства ўсё ж высокі.

Горад рыхтуецца ў верасні стаць пляцоўкай для святкавання Дня беларускага пісьменства. Гэта адна з падстаў успомніць, што менавіта беларусы першымі сярод усходніх славян абзавяліся сваім першадрукаром - Францыскам Скарынам. Прысутнасць на мерапрыемстве вышэйшых службовых асоб прадугледжвае адпаведны антураж.

© Sputnik / Виктор ТолочкоСвежы зруб новай капліцы на Іллінскай гары прыкметны здалёк
Парушэнне магілы. У Бялынічах незаконна узводзяць капліцу на касцях - Sputnik Беларусь
Свежы зруб новай капліцы на Іллінскай гары прыкметны здалёк

Мілы гарадок у дэкарацыях моранага рэльефу выглядае як сапраўднае месца для шчаслівага жыцця сярэднестатыстычнага беларуса. Бялынічы паўсталі няхай і не на сямі пагорках, як Рым, але Ільінская гара, як мяркуюць мясцовыя жыхары, стала месцам нараджэння горада. Чаму маштабная будоўля на яе месцы выклікае здзіўленне ў гісторыкаў, разбіраўся карэспандэнт Sputnik Станіслаў Андросік.

Магіла без кадзіла - што вугальная яма

У мінулым годзе стала вядома аб планах настаяцеля Бялыніцкай царквы Сергія Маслава пабудаваць на Іллінскай гары капліцу. Праект прайшоў неабходныя ўзгадненні, але трэба было правесці археалагічныя даследаванні, таму што навукоўцы даўно ведалі, што на гэтым месцы былі могілкі. Зрэшты, ведалі пра гэта і мясцовыя жыхары, таму нядзіўна, што гэта было адзінае ўзвышша ў Бялынічах, дзе яшчэ не было нічога пабудавана.

"У снежні 2019 года мы пачалі работы на тэрыторыі дадзеных могілак. Заказчык, прытрымліваючыся літары закона, звярнуўся да нас, каб мы далі заключэнне аб наяўнасці або адсутнасці там археалагічных аб'ектаў", - распавёў навуковы супрацоўнік Інстытута гісторыі НАН Беларусі Аляксандр Вашанаў.

Паводле яго слоў, нягледзячы на тое, што старажытныя могілкі не мелі статусу ахоўнага помніка, ніякія будаўнічыя працы там весціся не маглі без нагляду археолагаў.

© Sputnik / Виктор ТолочкоНавуковы супрацоўнік Інстытута гісторыі НАН Беларусі Аляксандр Вашанаў распавядае, што Ільінская гара была старанна вывучана
Парушэнне магілы. У Бялынічах незаконна узводзяць капліцу на касцях - Sputnik Беларусь
Навуковы супрацоўнік Інстытута гісторыі НАН Беларусі Аляксандр Вашанаў распавядае, што Ільінская гара была старанна вывучана

Аж да канца сакавіка бягучага года на Іллінскай гары праводзіліся археалагічныя даследаванні. Пляцоўка пад будучую капліцу была цалкам вывучана.

"Мы дастаткова доўга даследавалі гэтыя могілкі, і аказалася, што гэта шмат'ярусная пахаванне. Гэта значыць, што тут хавалі памерлых вельмі даўно. У некаторых месцах пахаванні ішлі проста пластамі", - растлумачыў гісторык.

Пры гэтым ён удакладніў, што ўсяго было выяўлена каля 200 пахаваных. У цяперашні час працягваецца антрапалагічная экспертыза. Дакладную колькасць пакуль назваць цяжка, таму што ў адной магіле часам аказвалася адразу некалькі пахаванняў.

© Sputnik / Виктор ТолочкоСтаражытныя могілкі ў Бялынічах аказалася шмат"ярусным збудаваннем
Парушэнне магілы. У Бялынічах незаконна узводзяць капліцу на касцях - Sputnik Беларусь
Старажытныя могілкі ў Бялынічах аказалася шмат"ярусным збудаваннем

Аляксандр Вашанаў адзначыў, што знойдзеныя ў ходзе работ прадметы дазваляюць датаваць могілкі XVII-XIX стагоддзямі, у прыватнасці, такі прамежак часу дазволілі ўсталяваць манеты, якія былі знойдзеныя.

© Sputnik / Виктор ТолочкоЗнойдзеныя археолагамі прадметы дазваляюць датаваць могілкі XVII-XIX стагоддзямі
Парушэнне магілы. У Бялынічах незаконна узводзяць капліцу на касцях - Sputnik Беларусь
Знойдзеныя археолагамі прадметы дазваляюць датаваць могілкі XVII-XIX стагоддзямі

Ільінская гара, такім чынам, з'яўляецца археалагічным аб'ектам згодна з беларускім заканадаўствам, таму што ўзрост пахаванняў перавышае 120 гадоў.

Усялякая магіла травой зарастае

Напрыканцы мая Інстытут гісторыі падрыхтаваў для праваслаўнага прыходу, які з'яўляецца заказчыкам работ, і мясцовых уладаў навуковае заключэнне аб выніках даследавання.

"У такіх дакументах мы заўсёды прапісваем, што працы могуць працягвацца, але ў выпадку выяўлення касцяных парэшткаў ці якіх-небудзь археалагічных аб'ектаў, неабходна абавязкова звярнуцца да археолагаў", - растлумачыў навуковы супрацоўнік.

Аляксандр Вашанаў успамінае, што пры правядзенні чарговага маніторынгу будаўніцтва капліцы ў Бялынічах на месцы ўзвядзення лесвіцы да яе проста ў паліцах пяску валяліся чалавечыя косткі і чарапы.

© Sputnik / Александр ВашановНа пачатку ліпеня пры правядзенні чарговага маніторынгу на месцы ўзвядзення лесвіцы да капліцы археолагі інстытута зафіксавалі мноства чалавечых костак і чэрапаў
Парушэнне магілы. У Бялынічах незаконна узводзяць капліцу на касцях - Sputnik Беларусь
На пачатку ліпеня пры правядзенні чарговага маніторынгу на месцы ўзвядзення лесвіцы да капліцы археолагі інстытута зафіксавалі мноства чалавечых костак і чэрапаў

"Самае сумнае, што па стане костак можна было сказаць, што яны ляжаць там не адзін тыдзень. Таму што, калі косткі доўга ляжаць на сонцы, яны выбельваюцца", - канстатаваў ён.

Атрымліваецца, што протаіерэй Маслаў працягнуў чарговы этап будаўніцтва, але пасля выяўлення астанкаў пахаваных на старажытных могілках людзей не звярнуўся да спецыялістаў, што ўжо з'яўляецца парушэннем заканадаўства Беларусі.

© Sputnik / Виктор ТолочкоТак выглядае Ільінская гара, дзе выяўленыя старажытныя пахаванні і ўзводзіцца капліца, сёння
Парушэнне магілы. У Бялынічах незаконна узводзяць капліцу на касцях - Sputnik Беларусь
Так выглядае Ільінская гара, дзе выяўленыя старажытныя пахаванні і ўзводзіцца капліца, сёння

Пасля гэтага Інстытут гісторыі падрыхтаваў афіцыйны запыт у Магілёўскі аблвыканкам і мясцовы райвыканкам.

Чужое сумленне - магіла

Праз дзве гадзіны дарогі з Мінска мы апынуліся ў Бялынічах, дзе жыццё цячэ сваім парадкам, нагадваючы аб мерным побыце правінцыі, дзе пра выбары прэзідэнта 9 жніўня, здаецца, і зусім не ўспамінаюць.

© Sputnik / Виктор ТолочкоУезд у горад Бялынічы Магілёўскай вобласці
Парушэнне магілы. У Бялынічах незаконна узводзяць капліцу на касцях - Sputnik Беларусь
Уезд у горад Бялынічы Магілёўскай вобласці

Пад'ехаць да Іллінскай гары, дзе будуецца капліца, не складана, таму што яна бачная, мабыць, адусюль. На старажытных могілках працуюць будаўнікі з мясцовага ПМК, меланхалічна разбіраюць апалубку пад лесвіцай, шліфуюць сцены капліцы, а на косткі, якімі пакрытая пляцоўка, здаецца, і зусім не звяртаюць увагі.

© Sputnik / Виктор ТолочкоПрацоўныя працуюць над узвядзеннем капліцы, нягледзячы на косткі продкаў, якія тырчаць з зямлі пад лесвіцай
Парушэнне магілы. У Бялынічах незаконна узводзяць капліцу на касцях - Sputnik Беларусь
Працоўныя працуюць над узвядзеннем капліцы, нягледзячы на косткі продкаў, якія тырчаць з зямлі пад лесвіцай

Каля суседняга дома сустракаем мясцовую жыхарку Ірыну, фатаграфавацца яна, праўда, адмаўляецца, як і ўсе жыхары Бялынічаў пасля.

"Тут шмат костак знайшлі. Бацюшка прыязджаў са сваім памочнікам. Яны іх збіралі і павезлі кудысьці, - распавяла жанчына. - Сама я туды глядзець нават баюся, у мяне дзіцяці тры гады".

© Sputnik / Виктор ТолочкоЖыхары навакольных дамоў аб касцях, вядома, ведаюць і пабойваюцца
Парушэнне магілы. У Бялынічах незаконна узводзяць капліцу на касцях - Sputnik Беларусь
Жыхары навакольных дамоў аб касцях, вядома, ведаюць і пабойваюцца

Пасля гэтага адпраўляемся ў мясцовае РУУС, дзе нас сустракае дзяжурны афіцэр і просьба надзець маску і апрацаваць рукі дэзінфектарам (дзесьці каронавірус перамаглі, але пакуль, мабыць, толькі ў сталіцы).

Міліцыя ў Бялынічах аказваецца не ў курсе, што на Іллінскай гары з зямлі тырчаць косткі. Пасля тэлефоннай размовы з начальствам высвятляецца, што ніхто па гэтым факце да іх не звяртаўся, ды і пра вываз костак з могілак праваахоўнікі маленькага мястэчка не ведаюць нічога. Нам рэкамендавалі звярнуцца ў мясцовы Жылкамунгас.

© Sputnik / Виктор ТолочкоНі ў Жылкамунгасе, ні ў мясцовым РУУС пра сітуацыю на Іллінскай гары нічога не чулі
Парушэнне магілы. У Бялынічах незаконна узводзяць капліцу на касцях - Sputnik Беларусь
Ні ў Жылкамунгасе, ні ў мясцовым РУУС пра сітуацыю на Іллінскай гары нічога не чулі

Галоўны інжынер Мікалай Канкевіч адмаўляўся размаўляць, спасылаючыся на занятасць, але, пачуўшы, пра што гаворка, змог толькі коратка адказаць: "Мы пра гэта ўпершыню чуем і ніякія косткі нікуды не вывозілі".

Адпраўляемся пагаварыць з настаяцелем храма абраза Бялыніцкай Божай Маці протаіерэем Сергіем Маславым.

Праўда, высвятляецца, што на месцы святара няма і па тэлефоне ён гаварыць не можа. Пра гэта нам паведаміў яго памочнік - пасля размовы з Маславым па мабільным. Прадставіцца, дарэчы, ён адмовіўся.

© Sputnik / Виктор ТолочкоНа ўваходзе ў храм абраза Бялыніцкай Божай Маці аб"ява: прымаюцца ахвяраванні на будаўніцтва капліцы на Іллінскай гары
Парушэнне магілы. У Бялынічах незаконна узводзяць капліцу на касцях - Sputnik Беларусь
На ўваходзе ў храм абраза Бялыніцкай Божай Маці аб"ява: прымаюцца ахвяраванні на будаўніцтва капліцы на Іллінскай гары

Цэнтр Бялынічаў цяпер нагадвае ўдарную камсамольскую будоўлю, дзе ў броўнаўскім руху перамяшаныя тэхніка, будаўнікі і проста мінакі. Проста не верыцца, што яны могуць паспець навесці марафет у мястэчку да шостага верасня, таму што каля райвыканкама нават няма ганка, і, каб патрапіць унутр, трэба яго абыходзіць, ну ці пералазіць праз плот, як зрабілі мы з фатографам.

© Sputnik / Виктор ТолочкоБялынічы пагружаныя ў добраўпарадкаванне
Парушэнне магілы. У Бялынічах незаконна узводзяць капліцу на касцях - Sputnik Беларусь
Бялынічы пагружаныя ў добраўпарадкаванне

Пасля таго, як у аддзеле ідэалагічнай работы, культуры і па справах моладзі сказалі, што таксама не ведаюць пра тое, што ўвесь схіл Іллінскай гары абсыпаны косткамі, дзівіцца таму, што ніхто не спыніў будоўлю, не прыходзіцца.
"Мы нічога пра гэта не ведаем, і святар нам не паведамляў. Інстытут гісторыі нам дасылаў афіцыйны ліст, што працы можна працягваць", - заявіла начальнік аддзела Іна Ігнатовіч.

© Sputnik / Виктор ТолочкоНа вуліцах мястэчка ў броўнаўскім руху перамяшаныя тэхніка, будаўнікі і проста мінакі
Парушэнне магілы. У Бялынічах незаконна узводзяць капліцу на касцях - Sputnik Беларусь
На вуліцах мястэчка ў броўнаўскім руху перамяшаныя тэхніка, будаўнікі і проста мінакі

У пацверджанне сваіх слоў яна дастала важкую папку з афіцыйнай перапіскай са сталічнымі навукоўцамі, і ліст хутка знайшоўся, але ў ім ужо знаёмая фармулёўка - "у выпадку выяўлення касцяных парэштак работы павінны быць спыненыя".

Намеснік старшыні райвыканкама, які курыруе архітэктуру і будаўніцтва, Дзмітрый Давыдаў, як аказалася, таксама не ў курсе, што адбываецца на будаўнічай пляцоўцы. Хтосьці мог бы гэтаму здзівіцца, але не мы.

© Sputnik / Виктор ТолочкоУ Бялынічах на ўсю моц бурліць камсамольская будоўля
Парушэнне магілы. У Бялынічах незаконна узводзяць капліцу на касцях - Sputnik Беларусь
У Бялынічах на ўсю моц бурліць камсамольская будоўля

Вузкія дзверы ў магілу

Напрыканцы мы вырашылі яшчэ раз пад'ехаць да капліцы, і, як аказалася, не дарэмна. Напярэдадні ў Бялынічах прайшоў моцны дождж, і зямля на зрэзаным бульдозерам схіле Іллінскай гары была вельмі вільготнай.

Пасля абеду, калі ўсе падсохла, там і тут сталі праступаць косткі, а каля парога будучай капліцы - і зусім фрагмент чэрапа. Зрэшты, мяркуючы па рэакцыі рабацяг з ПМК, гэта іх ужо мала здзіўляла.

© Sputnik / Виктор ТолочкоКалі зямля пасля дажджу падсохла, на паверхні сталі праступаць косткі
Парушэнне магілы. У Бялынічах незаконна узводзяць капліцу на касцях - Sputnik Беларусь
Калі зямля пасля дажджу падсохла, на паверхні сталі праступаць косткі
© Sputnik / Виктор ТолочкоНа гары лёгка можна выявіць рэшткі чарапоў
Парушэнне магілы. У Бялынічах незаконна узводзяць капліцу на касцях - Sputnik Беларусь
На гары лёгка можна выявіць рэшткі чарапоў

На пытанне, што яны робяць з косткамі, якія так і вытыркаюць з зямлі, адзін з будаўнікоў прапанаваў пагаварыць з прарабам па тэлефоне.

Высветлілася, што будоўляй той камандуе ўсяго тры тыдні, але косткі збірае памочнік святара Віталь Вяргейчык (той самы, што не хацеў прадставіцца ля царквы). Усе яны захоўваюцца ў протаіерэя.

"Пасля таго, як будзе пабудавана капліца, святар іх з усёй пашанай перапахавае", - запэўніў прараб у тэлефоннай размове.

© Sputnik / Виктор ТолочкоКосткі ляжаць тут ужо не адзін тыдзень і паспелі пабялець на сонцы
Парушэнне магілы. У Бялынічах незаконна узводзяць капліцу на касцях - Sputnik Беларусь
Косткі ляжаць тут ужо не адзін тыдзень і паспелі пабялець на сонцы

Першы ж запыт у пошукавіку паказвае, што памочнік святара Вяргейчык у нядаўнім мінулым займаў пасаду начальніка аддзела архітэктуры і будаўніцтва Бялыніцкага райвыканкама. Наўрад ці дасведчаны чыноўнік не знаёмы з беларускім заканадаўствам і не ў стане падказаць протаіерэю Маславу, што закон парушаць не варта, нават калі так паспешліва будуеш храм.

© Sputnik / Виктор ТолочкоПамочнікам настаяцеля храма, які не захацеў назваць сябе, апынуўся Віталь Вяргейчык, былы начальнік аддзела архітэктуры і будаўніцтва Бялыніцкага райвыканкама
Парушэнне магілы. У Бялынічах незаконна узводзяць капліцу на касцях - Sputnik Беларусь
Памочнікам настаяцеля храма, які не захацеў назваць сябе, апынуўся Віталь Вяргейчык, былы начальнік аддзела архітэктуры і будаўніцтва Бялыніцкага райвыканкама

Мясцовыя чыноўнікі спяшаюцца правесці выбары прэзідэнта, а пасля кароткай перадышкі прыняць Дзень пісьменства, ім няма справы да будоўлі, якая ідзе з парушэннем закона.

Жаданне хутчэй пабудаваць, руйнуючы магілы сваіх продкаў, цяжка растлумачыць, але факт застаецца фактам. Пакуль на гары зіхаціць у промнях сонца новы зруб, каля яе падножжа бялеюць косткі. З якім пачуццём сюды будуць прыходзіць вернікі і падымацца па лесвіцы, выбудаванай-над старажытных пахаваннях, можна толькі ўявіць.

Стужка навiн
0