"Доходяги бэнд" — мінская каманда, якая ў тэкстах імкнецца да высокага слога, у музыцы — да максімальна драйвовага гучання, а ў наўмысна ўніжальнай назве хаваецца сур'ёзная заяўка на перамогу — "тыя, хто дайшоў". Пра новы альбом "Песни из-под шлема", які выйдзе зусім хутка, жанр гістарычнай балады і натхненне мы паразмаўлялі з лідэрам гурта Аляксеем Шыраевым. Размаўляла Юлія Хвошч.
"Доходяги бэнд" і сярэднявечныя балады
— Адкуль з'явілася гэтая назва — "Доходяги"?
— Я спяваў песні яшчэ да з'яўлення слова "Доходяги-бэнд", потым, пасля пераезду з Сібіры ў Беларусь, у далёкім 2002-м, я пачаў шукаць музыкаў. Шукаю музыкаў я ўвесь час самым пасіўным чынам. Я лічу, што такія рэчы лепш за ўсё атрымліваюцца самі сабой. І сапраўды: усе музыкі з'явіліся нейкімі дзіўнымі шляхамі, акрамя басіста, якога прымусіла граць з намі яго жонка.
А слова "Доходяги" з'явілася зусім нечакана, настолькі раптоўна, што я наогул спаў. Але зазваніў тэлефон, у далёкім 2006-м годзе, я зняў трубку і Алёна Гаршкова, якая арганізоўвала адно з першых выступленняў кельцкай культуры ў горадзе Мінску, спытала, як нас абазваць ў афішы. "Вось вы, хлопцы, рэпетуеце, вы будзеце ў нас граць. Як вас назваць? Як вас у афішы напісаць?". "О, божа, — сказаў я, знаходзячыся ў стане сонным, — "Дахадзягі" напішы. "Дахадзягі-бэнд". Чаму? Як гэта падгарнулася на вусны — я не ведаю.
Аднойчы я нават меў сур'ёзную размову са сваім гітарыстам, які сказаў: "Я не хачу быць дахадзягай. Мне не падабаецца".
Насамрэч, я веру, што словы змяняюць свой сэнс ад доўгага ўжывання ў нейкім адмысловым напрамку. Вось, напрыклад, мой тата доўга не мог прывыкнуць да таго, што мяне ўсе клічуць Крыс: "Ну, пацук — гэта ж такая агідная істота. І наогул нельга. Як гэта — пацук?.."
Дарэчы, слова "Акварыум", напрыклад, якім пазначаецца гурт Барыса Барысавіча Грабеншчыкова, з акварыумам не мае нічога агульнага. І гурт "АукцЫон", калі рабіў назву, не проста так замянілі літару "І" на літару "Ы", каб падкрэсліць поўную няроднасць.
— Песні якой тэматыкі з большага прысутнічаюць у рэпертуары?
— Усе пытанні, усе складанасці ў творчасці ідуць ад таго, што я аўтар. І калі я езджу з гітарай (па гастролям далёкім, як правіла, з гітарай адзін), то гэта ў прынцыпе ўкладваецца ўжо ў новае разуменне аўтарскай песні. Яно, вядома, гучнае, нязвыклае, дзёрзкае, але калі чалавек аўтар і ён пад гітару можа гэта спяваць, то чаму не.
Песні атрымліваюцца даволі розныя. У свой час Свін, лідэр гурта "Автоматические удовлетворители", першы панк у СССР, казаў, што кожны аўтар насамрэч складае ў жыцці толькі адну песню. Вось, кажа, на Цоя паглядзіце: адна і тая ж песня, і ў мяне, кажа, тое ж самае. Я з ім у прынцыпе згодны. Але думаю, што ў мяне іх крыху больш. У мяне іх, напэўна, тры. Але гэтыя песні вельмі розныя.
Маючы гістарычную адукацыю і непераадольную прагу да чалавечай гісторыі, я з дзяцінства — спачатку ва ўяўленні, потым у рэальнасці — прымерваў на сябе пастаянна нейкія рыцарскія даспехі. Як гэта — збіваць чалавека сякерай па галаве? Увесь гэты спартыўна-фізкультурны аспект мяне жудасна прыцягвае. І я не мог гэта ўсё не апісаць.
Я дакладна ведаю, што адчувае чалавек, калі яго зносіць удалым ударам, калі ён прымярае на сябе цяжар даспехаў, калі ён у сядле і з дзідай скача на турніры вершнікаў. Усё ж Пушкін і Жукоўскі былі пазбаўлены гэтага.
Ёсць у жанры і першапраходцы — і Жукоўскі, і Пушкін пісалі балады, стылізаваныя пад сярэднявечныя. Так што я збольшага працягваю гэтую традыцыю рускай літаратуры. Але, у адрозненне ад іх, я яшчэ маю і практычныя навыкі.
Новы альбом "Песни из-под шлема"
— Распавядзіце пра студыйную працу. Можа, у планах ёсць запісаць студыйны альбом?
— Мы заканчваем запіс альбома, які будзе называцца "Песни из-под шлема". Я умоўна дзялю яго на дзве часткі — частка гонару і частка бляхі. Ці частка залатых кубкаў і частка алавяных талерак.
Некаторыя з гэтых песень вельмі высакамоўныя, рамантычныя і адлюстроўваюць рыцарскіх культуру Высокага сярэднявечча, а іншыя з гэтых песень — субкультурные і распавядаюць аб светапоглядзе і прыгодах сучасных дзеячаў ваенна-гістарычнай рэканструкцыі.
Адна з песень, напрыклад, прысвечана зборнай па гістарычным фехтаванні, якая прадстаўляе краіну на "Бітве нацый" — грандыёзным міжнародным фестывалі. Іншая распавядае пра нейкія знакавыя падзеі.
— Чым ён будзе адрознівацца ад папярэдніх работ у плане гучання і аранжыроўкі?
— У тэкставым плане ўсе песні аб'яднаны ў адзін цыкл, а ў музычным — там будзе такая эклектыка! Ад шансона і да хард-року. Там будзе прадстаўлена практычна ўсё.
Ёсць песня, якая называецца "Ордэнскі шансон", мы маем намер спецыяльна запісаць танныя агідныя клавішы, якія будуць нас вяртаць у агідныя часы сярэдзіны 90-х гадоў. Таксама запланаваны хардавыя рэчы з ужываннем сярэднявечных інструментаў — хардзі-гардзі, на якім для запісу зайграе Надзя з гурта Irdorath.
— Калі чакаць яго выхаду і дзе вы яго пішаце?
— Мы яго пішам на студыі "Чэры-рэкардс", у нас тут, у Беларусі. Там працуе выдатны, дзіўны гукарэжысёр, які, вядома, з'яўляецца суаўтарам і адным з удзельнікаў гурта. Хоць бы часова. Ад яго вельмі многае залежыць, ён працуе як музыка і можа зусім нечаканым чынам падаць партыі, якія на канцэрце гучаць па-іншаму.
— Які гэта па ліку будзе альбом?
— Для мяне гэта будзе чацвёрты альбом. Чацвёрты, але рознымі складамі, слова "Доходяги-бэнд" было ў нас толькі на папярэднім альбоме "Дзверы Сібіры". Куды ўвайшлі песні, якія перапляталіся этнічна з сібірскім каларытам. Там прысутнічаюць бубны, варганы, гарлавыя спевы.
— А папярэдні альбом колькі часу таму выходзіў?
— Папярэдні ў 10-м годзе выходзіў. А што датычыцца даты выхаду новага, то ўся марудлівасць адбываецца праз дзве рэчы: па-першае, маёй цвёрдай перакананасці ў тым, што калі ты песні напісаў, то гэтага, у прынцыпе, ужо дастаткова і можна паміраць.
Важней за ўсё — скласці песню, і яна недзе ў нейкай струне светабудовы адклікаецца абавязкова. І, у прынцыпе, гэтага даволі.
Вось Юрый Леанідавіч Навумаў, напрыклад, казаў, што песні — яны, як дзеці: іх трэба спачатку зачаць, затым вынасіць, потым нарадзіць, заняцца іх адукацыяй. Вось, калі ты іх ужо запісаў на альбоме, то вышэйшая адукацыя ўжо ёсць.
Але я тут з ім не згодны збольшага, таму што лічу, што дзеці і музычныя альбомы — гэта ў прынцыпе адно і тое ж. І калі я павінен быў пісаць для кнігі аўтарскай песні Беларусі сваю аўтабіяграфію, я там гэтыя свае вехі паказаў усе: год такі — дачка такая, наступны год — альбом такі.
Я вельмі дрэнны арганізатар. Я вельмі распыляюся, мяне цікавіць стопяццот праектаў адначасова: тут кніга рыхтуецца, тут трэба з'ездзіць у горы, тут трэба па дзецям пракантраляваць, таму што ў мяне сям'я вялікая, я шматдзетны бацька. І музычна таксама яшчэ нешта трэба. І яшчэ даспехі не забыцца пачысціць.
Таму, калі мне кажуць: "Трэба зрабіць. Вось табе грошы, запішы альбом. Мы хочам, каб гэтыя песні былі". Добра. Гэтыя песні будуць. Ну, а не дык не. Таму ў Мінску я граю значна менш, чым недзе на выездзе.
— Я сама здзіўлена, чаму ў Мінску пра вас амаль нічога не ведаюць, як пра выканаўцу.
— Нядаўна ў нас быў канцэрт. Нам хацелася хоць нешта ўжо зрабіць, і мы выбралі "Графіці". "Графіці", вядома, месца намоленае, але вельмі маленькае. З гукам цяпер там стала лепей, мы адыгралі магутна і вельмі выдатна, але прыйшло… чалавек 30, напэўна. І атрымліваецца, што да мяне на канцэрт у Новасібірску прыходзіць сотня людзей, а ў Мінску — 30.
— Ці думалі вы пра тое, каб вывучыць беларускую мову і напісаць пару беларускіх песень, ці цікавіцеся беларускай культурай наогул?
— Яшчэ да таго, як я прыехаў у Беларусь, у мяне была велізарная цікавасць да народнай музыцы, проста любіў творчасць гурта "Троіца", Кірчук — геніяльны мужык і вельмі жорсткі дзед. І мы ў Сібіры спявалі беларускія песні.
Пазней я пераехаў сюды, але пэўным палітычным калізіям удалося зрабіць так, каб я стаў з халадком ставіцца да беларускай мовы. Але ў гэтым вінаватыя толькі асобныя людзі, якія культывуюць русафобію і гэтак далей.
Пісаць на беларускай мове ў мяне наўрад ці атрымаецца. Таму што напісанне адбываецца не спецыяльна, а неяк само сабой. Калісьці ў ХІХ-м стагоддзі ў рускай літаратуры лічылася, што так і павінна быць.
— Як да вас прыходзіць натхненне?
— Ёсць тонкі момант налады… У кожнага сачыняльніка ёсць свае рытуалы. Рытуал не ў тым сэнсе, што трэба схапіць бубен і паліць свечкі з тлушчу вавёркі. У мяне, напрыклад, гэта трубка. Я сеў, закурыў трубку, і яшчэ не дапаліўшы, адразу пачынаю нешта запісваць. Зразумела, калі ёсць на гэта нябесны мандат. Калі мандату няма, то тады, вядома, хоць тры трубкі выпалі.
Цяпер я зрабіў перапынак у паленні на пару месяцаў і бачу, што спяваць без тытуню добра, а пісаць — дрэнна.
