Радыё

Юдаль Пэн: гісторыя стваральніка Віцебскай школы жывапісу

© Sputnik / Александр ШурмелевМастацтвазнаўца, куратар карпаратыўнай калекцыі Белгазпрамбанка Аляксандр Зіменка
Мастацтвазнаўца, куратар карпаратыўнай калекцыі Белгазпрамбанка Аляксандр Зіменка - Sputnik Беларусь
Падпісацца
Мастацтвазнаўца, куратар карпаратыўнай калекцыі Белгазпрамбанка Аляксандр Зіменка распавёў радыё Sputnik Беларусь пра жыццё і творчасць заснавальніка Віцебскай мастацкай школы Юдаля Пэна і пра яго ўзаемаадносіны з Маркам Шагалам і Казімірам Малевічам.
День рождения Юделя Пэна: история создателя Витебской школы живописи

Гісторыя Віцебскай мастацкай школы, якая дала свету імёны Іллі Мазэля, Марка Шагала, Заіра Азгура і многіх іншых, пачалася з прыватнай школы малявання і жывапісу. Адкрыў яе Юдаль Пэн, які праз некалькі гадоў пасля заканчэння Пецярбургскай акадэміі мастацтваў, прыняўшы запрашэнне аднаго шляхетнага прыхільніка мастацтваў, пасяліўся на Віцебшчыне.

Карціна Чорны квадрат - Sputnik Беларусь
Прыгоды чорнага квадрата Малевіча: мазня ці сімвал новага мастацтва

"Цікава, што ў Беларусі Юдаля Пэна ведаюць у першую чаргу як настаўніка, як выхавацеля талентаў. Напэўна, Юдалю Пэну як мастаку гэта магло б быць крыўдна, што яго ведаюць як настаўніка Шагала, а не мастака, які ствараў самастойныя вобразы", — распавёў Зіменка.

Асобна варта разгледзець узаемаадносіны Юдаля Пэна з яркім прадстаўніком сучаснага мастацтва пачатку ХХ стагоддзя Казімірам Малевічам, які ў пэўны момант узначаліў Віцебскае мастацкае вучылішча. Для Малевіча Пэн быў увасабленнем таго "старога свету", для барацьбы з якім і вяршылася рэвалюцыя.

"Гэта была амаль бойка. У яго ўяўленні Пэн быў увасабленнем таго, з чым Малевіч змагаўся: класічная адукацыя, традыцыйнае рэалістычнае мастацтва. Для Малевіча Пэн быў вобразам ворага", — лічыць Зіменка.

На выставе Аляксея Кузьміча ў Рызе, архіўнае фота - Sputnik Беларусь
Мастацтвазнаўца: Кузьміч і яго мадонны - гэта самастойная гісторыя

Юдаль Пэн быў сціплым і замкнёным чалавекам, у адрозненне ад бунтароў Марка Шагала і Казіміра Малевіча. Але Шагал пазбег канфліктаў са сваім настаўнікам, нават калі ўзначаліў школу малявання Пэна, рэарганізаваў яе ў мастацкае вучылішча і да самай смерці майстра дапамагаў яму рознымі спосабамі.

У 1927 годзе з нагоды 30-годдзя творчай дзейнасці Юдаль Пэн быў уганараваны званнем Заслужанага яўрэйскага мастака. Пэн быў забіты ў сваёй хаце ранняй вясной 1937 года. Абставіны яго смерці дагэтуль не высветлены. Аляксандр Зіменка не схільны звязваць смерць мастака з палітычнымі рэпрэсіямі і інтрыгамі 30-х гадоў.

У фондах Нацыянальнага мастацкага музея Беларусі захоўваецца найбагацейшая калекцыя твораў Юдаля Пэна, магчыма, дастойная самастойнай галерэі. І, як лічыць мастацтвазнаўца, было б правільным стварыць яе менавіта ў Віцебску. 5 чэрвеня са дня нараджэння Юдаля Пэна спаўняецца 163 года.

Гутарку з мастацтвазнаўцам Аляксандрам Зіменка пра жыццё і творчасць Юдаля Пэна слухайце на радыё Sputnik Беларусь.

Стужка навiн
0