Агучылі топ-10 дасягненняў беларускай навукі

© Sputnik / Виктор ТолочкоАкадэмія навук Беларусі
Акадэмія навук Беларусі - Sputnik Беларусь
Падпісацца
МІНСК, 30 сне — Sputnik. Акадэмія навук Беларусі вызначыла топ-10 дасягненняў у галіне фундаментальных даследаванняў за 2016 год. У дзясятку трапілі даследаванні па гісторыі, мікрабіялогіі і оптыцы.
1. Лакалізацыя станаў святла
Інстытут фізікі ім. Б.І.Сцяпанава
Новы метад лакалізацыі квантавых станаў святла на аснове абмежаванага ліку так званых рэканструкцыйныя вымярэнняў. Метад дазваляе ажыццяўляць эфектыўную квантавую тамаграфію святла.
Вынік апублікаваны ў адным з часопісаў Nature — самым прэстыжным сусветным навуковым выданні.
2. Новы тып светлавых палёў
Інстытут фізікі ім. Б.І.Сцяпанава
Прадказанне і рэалізацыя новага тыпу светлавых палёў — перабудоўваеых лазерных пучкоў Эйры, якія валодаюць уласцівасцю самарэконструкцыі профілю пры распаўсюдзе ў разсейваемых і неаднародных асяроддзях. Такія пучкі неабходныя для ажыццяўлення дастаўкі светлавой энергіі на вялікія адлегласці ў параўнанні са звычайнымі (гаусаўскімі) пучкамі.
3. Аналіз выяваў супраць рака грудзей
Аб'яднаны інстытут праблем інфарматыкі НАН Беларусі
Новы метад аналізу складаных выяваў вялікіх памераў, заснаваны на інфармацыйных тэхналогіях глыбіннага навучання. Як патлумачыў, каментуючы вынік, намеснік старшыні прэзідыума НАН Беларусі акадэмік Сяргей Кілін, метад дазволіў распрацаваць высокаэфектыўны спосаб аўтаматычнага аналізу гісталагічныя выяваў, па якіх вызначаецца наяўнасць анкалагічных захворванняў грудзей ужо на самай ранняй стадыі захворвання.
Каманда аўтараў, удзельнічаючы ў Міжнародных спаборніцтвах 2016 года TUPAC16 і CAMELYON16, прысвечаных праблеме аўтаматызаванай дыягностыкі рака грудзей, у якіх удзельнічала больш за 100 прафесійных каманд з розных краін свету, увайшла ў чацвёрку лепшых у намінацыі "Прадказанне індэкса праліферацыі на аснове падліку Мітоз", апярэдзіўшы каманды універсітэтаў ЗША, Германіі, Вялікабрытаніі і інш.
4. Унікальныя матэрыялы для космасу
ДНВА "парашковай металургіі"
Устаноўлены механізмы масапераноса ў працэсах спякання крэмнію і вугляроду з нанадамешкамі, якія дазваляюць фармаваць палегчаныя канструкцыйныя элементы з кампазіта на аснове карбідакраменевай керамікі з унікальнымі механічнымі і цеплафізічнымі ўласцівасцямі (папластовая тоеснасць каэфіцыентаў тэрмічнага лінейнага пашырэння і термадэфармацыі). Дадзены вынік накіраваны на стварэнне астранамічных люстэркаў вялікага памеру для выкарыстання ў касмічнай прасторы.
5. Матэрыялы для сонечных элементаў новага пакалення
ДНВА "НПЦ НАН Беларусі па матэрыялазнаўству" сумесна з фізікамі
Выяўлена стымуляванае і лазернае выпраменьванне ў шматкампанентных прамазонных паўправадніках і ўсталяваны механізм выпраменьвальнай рэкамбінацыі, якая прыводзіць да іх ўзнікнення ў плёначных структурах, прызначаных для стварэння сонечных элементаў новага пакалення.
6. Запаволенне "паталагічных" рэакцый
Інстытут фізіка-арганічнай хіміі НАН Беларусі
Сінтэзаваны мадыфікаваныя дэйтэрыя амінакіс-, нуклеінавыя і поліненасычаныя тоўстыя кіслоты, якія валодаюць эфектам значнага запаволення біяхімічных рэакцый, якія выклікаюць розныя паталогіі. Эфект рэалізуецца пры замене атамаў вадароду на дэйтэрый ў пэўных месцах біямалекул, якія выяўляюць няўстойлівасць да акіслення. Атрыманыя злучэнні перспектыўныя для стварэння новага пакалення лекавых сродкаў.
7. Крок да рэгенерацыі нервовых клетак
Інстытут біяфізікі і клетачнай інжынерыі НАН Беларусі і інстытут фізіялогіі НАН Беларусі
Атрыманы прынцыпова важныя вынікі для прафілактыкі і лячэння парушэнняў метабалізму і нейрадэструктыўных паталогій, уключаючы генетычную мадыфікацыю з дапамогай дэндрамераў клетак нервовай тканіны з мэтай звышпрадукцыі ў іх нейратрофнага фактару, стымулюючага аднаўленне перыферычнага нерва, і выкарыстання рэкамбінантныя лактаферыну чалавека. Атрыманы вынік паказвае шляхі вырашэння найскладанай праблемы рэгенерацыі нервовых клетак.
8. Мадулятары глюкозааксідазы
Інстытут мікрабіялогіі НАН Беларусі
Упершыню знойдзены хімічныя злучэнні — мадулятары (ізапрапанол, этанол, халін хларыд), значна паскараюць выпрацоўку мікраарганізмамі фермента глюкозааксідазы, што служыць асновай для стварэння эфектыўнага тэрмастабільнага прэпарата з падвышанай каталітычнай актыўнасцю, які выкарыстоўваецца ў прыладах біаэлектронікі.
9. Унікальны помнік эпохі вікінгаў
Інстытут гісторыі НАН Беларусі
Адкрыты і вывучаны археалагічны комплекс: Кардон Віцебскага Падзвіння — унікальны для Усходняй Еўропы помнік эпохі вікінгаў (VIII-X стст.). Матэрыялы комплексу даказваюць удзел варагаў у развіцці гандлёва-эканамічнага патэнцыялу рэгіёну, раскрываюць яго шырокія міжнародныя сувязі і вядучую ролю ў фарміраванні Дняпроўска-ловацкага адрэзка шляху "з варагаў у грэкі" на ранняй стадыі (IX — сярэдзіна X стст.) фарміравання дзяржаўных структур ва ўсходніх славян.
10. Размнажэнне жыта "ў прабірцы"
Навукоўцы НПЦ НАН Беларусі па земляробству
Распрацавана і апрабавана унікальная тэхналогія атрымання рэгенерантаў in vitro ("у прабірцы") з пылавікоў жыта — сельскагаспадарчай культуры, якая цяжка паддаецца рэгенерацыі на штучным спажыўным асяроддзі. Стварэнне падвоеных гаплоідаў (DH-ліній) дазваляе ўдвая скараціць тэрміны тэрміны атрымання гомазіготных формаў жыта як бацькоўскіх кампанентаў і паскорыць селекцыю.
Стужка навiн
0