Гродна можа страціць палац XVII стагоддзя

© Sputnik / Валерия СоловьеваЗгарэўшы будынак старога піўзавода Гродна
Згарэўшы будынак старога піўзавода Гродна - Sputnik Беларусь
Падпісацца
Згарэўшы будынак старога піўзавода ўваходзіць у дзесятак самых старых будынкаў Гродна. Што будзе з ім пасля пажару?

ГРОДНА, 25 мая — Валерыя Салаўёва, Sputnik. Пакуль следчыя шукаюць, хто вінаваты ў пажары на старым гродзенскім піўзаводзе, гараджане турбуюцца пра лёс пацярпелай у агні пабудовы. Калі яе не прададуць і не пачнуць рабіць рамонт, Гродна страціць адзін з самых старых будынкаў.

Большая частка будынка — палац XVII стагоддзя

"Згарэўшы будынак старога піўзавода каштоўны з пункту гледжання гісторыі?" — цікавімся ў гісторыка.

"Не проста каштоўны, ён адзін з найстарэйшых на тэрыторыі Гродна. Ён старэй Новага замка, Фарнага касцёла, усіх пабудоў Гродзенскай Гарадніцы (раён вуліцы Ажэшкі). Гэты будынак уваходзіць у дзесятак самых старых пабудоў у Гродне, якія трэба захоўваць. У гэтым спісе Каложа, Стары замак, некалькі касцёлаў", — кажа гродзенскі гісторык Андрэй Вашкевіч.

Паводле яго слоў, 2/3 корпуса піўзавода — гэта захаваўшаяся да нашых дзён частка палаца Сапегаў-Агінскіх, які быў пабудаваны яшчэ ў XVII стагоддзі. Гэта адзін з двух палацаў, якія ацалелі на Гродзенскім Падоле. Падол — гэта не толькі сучасная вуліца Падольная. 300 гадоў таму так называўся цэлы раён, частка горада, якая раскінулася ўздоўж правага берага Нёмана.

© Sputnik / Валерия СоловьеваЗгарэўшы будынак - адзін з самых старых у Гродна
Сгоревшее здание старого пивзавода - одно из старейших на территории Гродно - Sputnik Беларусь
Згарэўшы будынак - адзін з самых старых у Гродна

Па гістарычных дадзеных, спачатку палац належаў Сапегам, а ў другой палове XVII стагоддзя яго выкупіў прадстаўнік роду Агінскіх. Як патлумачыў Вашкевіч, у гэты час польская шляхта пачала актыўна будаваць і купляць нерухомасць у Гродна. Прычына ажыятажу — рашэнне праводзіць у Гродне Сейм Рэчы Паспалітай (з 1678 да 1793 гады ў Гродне адбылося 10 сеймаў). Палацы былі патрэбныя магнатам і багацеям таго часу, каб можна было прыехаць у Гродна на час сейма, жыць тут і мець зносіны з уплывовымі прадстаўнікамі ўлады. І магнат Агінскі не быў выключэннем.

На Падоле захавалася два палаца, гарэў самы стары

"Калі ўзяць тапаграфію XVIII стагоддзя, то на Падоле такіх палацаў было як мінімум штук 6 ці 7, — дадае Вашкевіч. — Да нашых дзён захавалася толькі два".

Адзін з іх належаў Радзівілам і быў пабудаваны ў XVIII стагоддзі. Цяпер яго рэканструявалі пад гандлёва-офісны цэнтр, у ім знаходзіцца кафэ "Веранда" ў Гродне. Другі палац — гэта галоўны корпус былога гродзенскага піўзавода. Менавіта той, які пацярпеў у агні. Ён больш стары і больш каштоўны з пункту гледжання гісторыі.

© Photo : "Мая Гародня"Гродна з боку Нёмана ў 1860-ыя гады
Вид Гродно со стороны Немана, 1860-е годы. Дворец, уже немного перестроенный, на переднем плане - Sputnik Беларусь
Гродна з боку Нёмана ў 1860-ыя гады

Праўда, у спіс гісторыка-культурных каштоўнасцяў Беларусі былы палац Сапегаў-Агінскіх не ўключаны. Гісторыка-культурнай каштоўнасцю лічыцца ўвесь комплекс піваварнага завода, які датуецца 1877 годам — часам, калі ў былым палацы арганізавалі і запусцілі першую прамысловую вытворчасць пеннага напою. Комплексу прысвоена трэцяя катэгорыя каштоўнасці. Для параўнання, каля Новага замка, пабудаванага гадоў на сто пазней пацярпелага 21 мая палаца Сапегаў-Агінскіх, другая ахоўная катэгорыя.

Захоўваць будынак няма каму

Пасля пажару гродзенцы трывожацца: старадаўняму палацу пагражае разбурэнне. У яго згарэў дах і частка трэцяга паверха. Цэлымі засталіся фасады будынка, якія трэба захаваць. Зараз яны стаяць аголеныя, без даху старадаўнія сцены вельмі хутка прыйдуць у непрыдатнасць, падчас дажджоў у іх будзе пранікаць вада.

© Sputnik / Валерия СоловьеваПасля пажару будынку пагражае поўнае разбурэнне
После пожара старинному дворцу в Гродно грозит разрушение - Sputnik Беларусь
Пасля пажару будынку пагражае поўнае разбурэнне

Але ўвесь драматызм сітуацыі ў тым, што займацца рэканструкцыяй або кансервацыяй будынка цяпер няма каму. Бо па сутнасці ў піўзавода няма гаспадара.

Фармальна цяперашні ўладальнік — барысаўская фірма "Экапрамэнэрга", якая купіла піўзавод у 2013 годзе, але так і не занялася яго аднаўленнем. Абяцалі ўладкаваць тут гасцінічны комплекс з міні-броварам. Рэканструкцыя так і не пачалася, затое з памяшканняў старога завода была вывезена частка каштоўнага металічнага абсталявання (станкі, трубы, чаны для варэння піва). Па дзіўнай выпадковасці, набыўшая піўзавод фірма як раз спецыялізавалася на аптовым гандлі чыгуном, сталлю, пракатам і трубамі. Праўда, падчас продажу комплексу піўзавода гэты факт не выклікаў падазрэня ў гродзенскіх улад.

З 2015 года фірма знаходзіцца ў працэдуры банкруцтва. Грошай на ахову гісторыка-культурнай каштоўнасці ў яе даўно няма. Усе гэтыя гады піўзавод прыходзіць у заняпад, доўгі час нават не ахоўваўся, туды хадзілі бамжы, мясцовая дзятва. Бачачы такое, адказныя за ахову гістарычнай каштоўнасці органы ўлады каралі ўладальніка-банкрута штрафамі.

У лістападзе 2016 года эканамічны суд абавязаў "Экапрамэнэрга" прадаць гістарычны аб'ект, атрыманыя грошы пойдуць на пагашэнне даўгоў. Арганізацыяй аўкцыёну павінен займацца гарвыканкам.

Прадстаўнік "Экапрамэнэрга" паведаміў карэспандэнту Sputnik, што яны зацікаўлены ў найхутчэйшым продажы комплексу, але горад вельмі доўга цягнуў з арганізацыяй аўкцыёну.

Аўкцыён не адмянілі, але пакупнікоў няма

Аўкцыён па продажы старога гродзенскага піўзавода прызначаны на пятніцу, 26 мая. Пачатковы кошт продажу — 1,53 мільёна рублёў (прыкладна 800 тысяч долараў). Нягледзячы на пажар, які здарыўся за пяць дзён да таргоў, аўкцыён ніхто не адмяняў.

© Sputnik / Валерия СоловьеваЦяперашні ўласнік абяцаў збудаваць гатэльны комплекс
Фирма Экопромэнерго обещала обустроить здесь гостиничный комплекс с мини-броваром - Sputnik Беларусь
Цяперашні ўласнік абяцаў збудаваць гатэльны комплекс

Вядома, што таргі не адбудуцца. Патэнцыйныя пакупнікі цікавіліся аб'ектам, але ні адзін з іх на таргі не стварыў сабе рахунак. Што адпудзіла інвестараў — здарыўшыся напярэдадні пажар ці занадта высокі кошт, ніхто сказаць не бярэцца.

Новы ўласнік у бліжэйшы час не з'явіцца, а гэта значыць, што адзін з самых старых будынкаў Гродна проста асуджаны на разбурэнне. Укладваць бюджэтныя грошы ў часовую абарону будынка не стануць. Не маюць права, бо юрыдычна ён з'яўляецца прыватнай уласнасцю.

Стужка навiн
0