На заводзе "Аптрон" запэўніваюць, што першы патэнт на матор-кола быў выдадзены менавіта беларусам яшчэ ў 2004 годзе, калі электравеласіпедаў на рынку яшчэ не было. Але вось назапашвальнік энергіі тады каштаваў вельмі дорага, таму гаворка аб запуску вытворчасці такіх веласіпедаў не шла. Затое зараз механізм дапрацавалі, і створанае на "Аптрон" матор-кола ператварыла веласіпед "Бусел" у сучасны экалагічны транспарт. Sputnik пабываў на заводзе і следам за урадавай дэлегацыяй пратэставаў першы беларускі электравеласіпед.
Педаль у падлогу
Першым на электравеласіпедзе праехаў старшыня Дзяржаўнага камітэта па навуцы і тэхналогіях Аляксандр Шумілін. Намеснік прэм'ер-міністра Уладзімір Сямашка, напярэдадні засвоіў электрамабіль і сесці на электравеласіпед не наважыўся, затое яго памочніца вынаходніцтва ацаніла. Да канца года вынаходніцтва абяцаюць дапрацаваць, і асвоіць кіраванне на электравеласіпедзе, сабраным на базе "Бусла", змогуць ужо ўсе жадаючыя.
"Нам удалося атрымаць унікальны прывад, які ўпісваецца ў мінімальныя габарыты: у яго высокі ККД і няма праблемы з адводам цяпла нават пры вялікіх магутнасцях. Праблемы на Мінскім мотавелазаводзе абвастрыліся, а сусветны вопыт дэманструе тэндэнцыю адмовы ад рухавікоў унутранага згарання, і мы літаральна за месяц прынялі рашэнне распрацаваць канструкцыю электракола і выкарыстоўваць яго ў ровары "Бусел", — распавёў дырэктар завода "Аптрон" Мікалай Янкевіч.
Разабраўшыся з веласіпедам, на заводзе плануюць наладзіць выпуск скейтбордаў, гіроскутэраў, трохколавых веласіпдаў з электроколамі. Тут летуценна распавядаюць пра тое, як трохколавыя электравеласіпеды будуць калясіць па беларускіх вёсках, дапамагаючы перавозіць мяхі бульбы. Зрэшты, гарадскі жыхар вынаходніцтва ацэніць не менш.
"Фактычна мы прадстаўляем гарадскі веласіпед-трэнажор. Зараз распрацоўваецца праграмнае забеспячэнне для яго. Гаворка не пра веласіпеды, а аб інтэлектуальнай сістэме: едзеце па веладарожцы, але хочаце павялічыць нагрузку — ўключаеце патрэбны рэжым, стаміліся — стаўце іншы рэжым і не круціце педалі. Да таго ж, веласіпед можна прывязаць да смартфона і фітнэс-трэкера, даведацца сваю сярэднюю хуткасць і колькасць пройдзенага шляху, ці сочыце за тым, дзе катаецца на веласіпедзе вашае дзіця па карце. А зімой яго можна паставіць на балкон і займацца, як на трэнажоры", — распавёў дырэктар "Аптрон".
Матор-кола распрацавалі на працягу месяца і без дзяржаўных укладанняў. Цяпер галоўнай складанасцю застаецца вырашэнне пытання з крыніцай энэргіі. Часцей за ўсё ў электравеласіпедах выкарыстоўваюць літыевыя назапашвальнікі, але каштуюць яны нятанна. Зараз у Інстытуце цвёрдага цела пры Акадэміі навук ідзе праца над стварэннем суперканденсатара, назапашвальніка энергіі, заснаваным на графене, пераўтвораным вугляродзе, перазараджваць які можна будзе на працягу 10 гадоў. У Інстытуце мяркуюць, што ўжо да канца года распрацоўка будзе гатовая, і важыць такі назапашвальнік будзе не чатыры кілаграмы, як батарэя, якую цяпер прыходзіцца вазіць на багажніку, а ўсяго трыста грам. У такім выпадку батарэю не прыйдзецца вазіць на багажніку, як цяпер, а можна будзе схаваць у раме, так, што раварыст яе нават не заўважыць.
Завесці адной кнопкай
Беларускае кола больш надзейнае за тыя, якія выкарыстоўваюць у кітайскіх электравеласіпедах. Мацаванні для смартфона будуць устаноўлены на веласіпеды, а ўсе датчыкі схаваныя ўсярэдзіне кола. Там жа будзе невялікі акумулятар (каля 4 мілі Ампер) для карыстальніка, які ездзіць на невялікія адлегласці, такой крыніцы энэргіі будзе дастаткова для гэтых паездак і не прыйдзецца кожны раз падзаражаць батарэю. Кола злучаецца з тэлефонам праз блютуз.
Літыевая батарэя, якую выкарыстоўваюць у веласіпедзе зараз, важыць 4,5 кілаграма, яшчэ адзінаццаць кіло — матор-кола. Але такі нялёгкі ровар аказваецца цалкам лёгкім ў эксплуатацыі.
Калі не ўпэўненыя ў сваёй здольнасці хутка асвоіць новы транспарт, можаце націснуць на спецыяльную кнопку, якая прымусіць веласіпед ехаць з пастаяннай хуткасцю 6 км/гадзіна. А ўжо пасля можна круціць педалі і выціскаць хуткасць да 36 км/гадзіна. Ехаць з такой хуткасцю можна амаль трыццаць кіламетраў.
"Навыкі прыйдзецца набыць, нават у нас пад час выпрабаванняў здараліся эксцэсы. Але пяць-сем хвілін трэніровак — і вы перабораце жаданне круціць педалі", — смяюцца на "Аптроне".
Матор пашырае магчымасці ўладальніка веласіпеда, упэўнены распрацоўшчыкі. Распрацоўшчыкі вывучылі водгукі на кітайскія электравеласіпеды сярэдняга кошту і выявілі досыць негатыўных водгукаў — матор можа барахліць, і добра, калі не на поўнай хуткасці. На "Аптрон" паабяцалі, што з беларускім веласіпедам такога не здарыцца.
На заводзе прааналізавалі патрэбнасць рынку. Ацэнку серыйнасці вытворчасці пакуль не рабілі, у цэлым беларускі рынак веласіпедаў патрабуе парадку паўтара мільёна асобнікаў у год. Яшчэ 125 тысяч чалавек ужо маюць веласіпеды, і яны таксама патэнцыйныя кліенты. Калі будзе зразумела, якую патрэбу адчувае рынак менавіта ў электравеласіпедах, будзе ясна, колькі будзе каштаваць адзін асобнік.
