Народная артыстка Беларусі Таццяна Мархель сустрэла вайну ў роднай партызанскай вёсцы Шпакоўшчына Смалявіцкага раёна. Немцы некалькі разоў спальвалі сяло ўшчэнт, таму даводзілася жыць у зямлянках.
"Аднойчы мама зварыла ежу на абед і паставіла яе ў печ. Раптам наляцелі немцы і ўсе ўзарвалі. Людзі пабеглі ў лес. Мы вярнуліся, а на месцы зямлянкі стаяла толькі печ, з якой мама дастала яшчэ цёплую ежу. На пажарышчы мы елі гарохавы булён", - успамінае яна.
Бацька Таццяны Рыгораўны загінуў пад Кёнігсбергам. Калі мама атрымала пахавальную, сядзела на печы, плакала і білася галавой аб сцяну. Пазней, успамінаючы пра мужа, яна плакала і спявала песні. Маленькая Таня тады ніяк не магла зразумець: навошта спяваць? Або навошта плакаць?
"Мама ўвесь час верыла, што бацька жывы і вернецца. Калі яна пабудавала дом і паставіла печ, з першым дымам мы павінны былі клікаць бацьку ў комін. Існавала ў народзе такое павер'е. Мне паставілі маленькае крэселка і я памятаю, як крычала: "Татачка , вяртайся дадому!".
