МІНСК, 24 кра — Sputnik. Дзень памяці генацыду армян у Асманскай імперыі адзначаецца ў пятніцу.
Напачатку XX стагоддзя адбылася падзея, якая стала трагічным для армянскага народа, і, як аказалася, не апошняй у гісторыі мінулага стагоддзя — генацыд, які ажыццяўляўся на тэрыторыі Асманскай імперыі (цяпер Турцыя), якая ў той называлася Заходняй Арменіяй.
Да знішчэння армян прывяла нацыяналістычная палітыка ўрада імперыі, якая не цярпіма ставілася да няцюркскіх народаў. Архіўныя дадзеныя сведчаць аб тым, што ў канцы XIX стагоддзя ў імперыі пражывала 56% немусульман, і гэта ішло насуперак з інтарэсамі прыхільнікаў панцюркізму.
Першая хваля генацыду прайшла з 1878 па 1908 гады, пры ўладзе султана Абдула-Хаміда II, калі імперыя страціла ў выніку розных ваенных канфліктаў вялікую колькасць падкантрольных тэрыторый. Другая хваля наступіла з прыходам да ўлады ў выніку рэвалюцыі младатуркаў, якія ўсталявалі дыктатарскі рэжым.
Да Першай сусветнай вайны вынішчэнне армян адбывалася ў выглядзе лакальных адзіночных забойстваў у раёнах, дзе армяне складалі нацыянальную большасць. Пасля паражэння ў вайне младатуркі пачалі жорсткі унутрыдзяржаўных тэрор.
24 красавіка 1915 году ў Стамбуле пачаліся масавыя арышты прадстаўнікоў армянскай палітычнай, інтэлектуальнай і культурнай эліты. Усяго было арыштавана і забіта больш за 800 чалавек, сярод якіх былі вядомыя армянскія літаратары і музыканты.
Летом таго ж года ў краіне пачаліся масавыя забойствы і дэпартацыя армянаў, якія працягваліся да восені 1922 гады. Па падліках гісторыкаў, колькасць загінуўшых у ходзе масавага вынішчэння вагаецца ад аднаго да паўтара мільёнаў, колькасць бежанцаў склала прыкладна 800 тысяч.
Армяне шмат гадоў дамагаюцца прызнання генацыду ў сусветнай супольнасці. Першым факт масавага знішчэння прызнаў Уругвай (у 1965), затым пастановы па генацыдзе былі прынятыя парламентамі многіх лацінаамерыканскіх краін, і дзяржаў Еўропы, а таксама Расіі. Афіцыйны Вашынгтон прызнае факт масавага знішчэння, аднак адмаўляецца назваць яго генацыдам. Апошнім скандалам стала заява Папы Рымскага, які прызнаў факт генацыду, пасля чаго афіцыйная Анкара заявіла аб страце даверу да Ватыкану.
Пытанне генацыду да гэтага часу перашкаджае ўсталяванню добрых адносін паміж Арменіяй і Турцыяй, якая адмаўляе гэты факт, заяўляючы, што ахвярамі вынішчэння былі не толькі армяне, але і туркі. Бакі да гэтага часу не ўсталявалі дыпламатычныя адносіны, а агульная тэрыторыя мяжы паміж дзвюма дзяржавамі зачынена з 1993 года.
У 1965 годзе ў Ерэване быў пабудаваны мемарыяльны комплекс, прысвечаны памяці ахвяр генацыду, а ў 1995 годзе каля комплексу быў пабудаваны Музей-інстытут генацыду армян.
