Вера Дашкевіч, Sputnik.
Беніта Мусаліні, сын каваля і настаўніцы, уладальнік выбуховага характару, на працягу некалькіх дзесяцігоддзяў спрабаваў адрадзіць у Італіі славу Рымскай імперыі.
Дзейнічаў аўтарытарнымі метадамі і дамогся пэўных поспехаў у эканоміцы. Заахвочваў прыватную ініцыятыву, увёў прапарцыйнае падаткаабкладанне, ініцыяваў праграму меліярацыі земляў. У выніку Італія за першыя некалькі гадоў яго праўлення здолела выйсці з крызісу.
Але такімі ж аўтарытарнымі метадамі Мусаліні спрабаваў дзейнічаць і ў грамадскай сферы. Дырэктыўна забараніў жанчынам насіць штаны, адмяніў поціску рукі і чаявання. На думку дучэ, звычка піць чай ўласціва буржуазіі, а, значыць, непрымальна для "новага фізічнага і маральнага тыпу італьянца".
У гэты час ва ўжытак увайшоў тэрмін "фашысцкі стыль", а затым і "фашызм". "Фашызм" — гэта вытворная ад "фашыо", што ў перакладзе азначае "саюз". Італьянскі саюз барацьбы — так называлася арганізацыя, якая прывяла будучага дучэ да ўлады.
Фатальны саюз з Гітлерам
Адносіны з Гітлерам складваліся складана. Ад поўнага непрымання да падпісання ваеннага саюза. Яшчэ ў 1934 годзе дучэ характарызаваў лідэра нямецкіх нацыстаў як "гэты назойлівы чалавек" і сцвярджаў, што "Германія так і засталася краінай варвараў. Пяць разоў адмаўляў Гітлеру на яго запрашэнне прыехаць у Берлін. На шосты пагадзіўся і так уразіўся ўбачаным і пачутым, што заявіў на мітынгу ў Берліне: "Італьянскі фашызм здабыў, нарэшце, аднаго, і ён пойдзе са сваім сябрам да канца". Гэта было ў верасні 1937-га.
У жніўні 1943 на Сіцыліі высадзіліся амерыканскія і брытанскія войскі. У кіраўніцтве фашысцкай партыі саспела рашэнне аб выхадзе з вайны і адначасовым зняцці Мусаліні. Сам ён сыходзіць адмовіўся і быў арыштаваны. Гітлер прыйшоў на дапамогу саюзніку, акупаваў Італію, абвясціў на яе тэрыторыі марыянеткавую рэспубліку Сала, на чале якой зноў пасадзіў дучэ, але ненадоўга…
У красавіку 1945 Бэніта Мусаліні разам са сваёй палюбоўніцай Кларай Петачы далучыўся да атрада адыходзячых нямецкіх салдат, якія накіроўваліся ў Швейцарыю. За імі па пятах ішлі брытанскія і амерыканскія войскі.
Пакаранне
Мусаліні планаваў перайсці мяжу са Швейцарыяй, а адтуль выляцець у Іспанію да дыктатара Франсіска Франка, які абяцаў яму палітычны прытулак. Аднак у ноч на 27 красавіка ў невялікай вёскі Мусо калону раптам спыніў партызанскі патруль.
Мусаліні атулілі салдацкай шынялём і паспрабавалі схаваць у кузаве грузавіка, але адзін з партызан разгледзеў пад шынялём генеральскія штаны.
Дучэ і яго палюбоўніцу затрымалі і на наступны дзень 28 красавіка 1975 расстралялі. Але хаваць не сталі, цела перавезлі ў Мілан і ў кампаніі яшчэ некалькіх вышэйшых фашысцкіх чыноў падвесілі за ногі да перакрыццяў бензакалонкі. А потым абрэзалі вяроўкі і пакінулі ў сцёкавай канаве, дзе яны праляжалі яшчэ некалькі дзён. Як сведчаць фотадакументы, твар былога дыктатара быў абязвечаны да непазнавальнасці.
У чаканні спакою
Прах Мусаліні быў канчаткова пахаваны толькі праз 12 гадоў пасля красавіцкіх падзей 1945 года. Усе гэтыя гады куфар з парэшткамі дучэ таемна падарожнічаў па манастырам. Яго перавозілі прыхільнікі-фашысты, хавалі, такім чынам, ад паліцыі, але ў канчатковым выніку ўсё-такі быў затрыманы. У 1957 году Бэніта Мусаліні, нарэшце, быў пахаваны ў родным горадзе Прэдапіа.
